Late excuses

Eldad Kisch

vrijdag 13 november 2020

De financiële tegemoetkoming van de Nederlandse Spoorwegen aan de Joden die per trein afgevoerd zijn naar Westerbork en verder, en alles wat te doen heeft met de late excuses en gebaren uit allerlei richtingen, houdt mij al een tijd bezig. De directe aanleiding tot het schrijven van deze column was een Zoom-gesprek maandagavond 9 november op de Israëlische televisie, van Frits Barend met Salo Muller, die de zaak met de NS in gang heeft gezet.

We hoorden enkele maanden geleden de prachtige rede van koning Willem-Alexander, maar ik vroeg me af of een achterkleinzoon zich moet excuseren voor de nalatigheden van zijn overgrootmoeder. Ik was er wel door getroffen en ontroerd, maar 75 jaar later? Dat had het mens zelf moeten doen.

Ook het gebaar van de protestantse kerken is welgemeend, van personen die zelf niet betrokken waren bij de lange geschiedenis van de antisemitische leer van de kerken. Hun boodschap bevat ook een duidelijke wenk voor onze tijden, een wijze levensles, om niet mee te lopen met de massa, maar zelf na te denken over goed en kwaad, en geen passieve toeschouwer te blijven als er onrecht wordt gedaan aan onze medemensen, van welk ras of geloof of huidskleur dan ook.

Inzake de NS, waar een totaal nieuwe directie opdraait voor het falen van hun voorgangers, ligt het probleem iets anders. De hier genoemde gevallen zijn niet goed te vergelijken, want de NS heeft mooi aan ons verdiend in de oorlogsjaren, dus dat is een chapiter apart.

Aanvankelijk had ik tegenzin om de tegemoetkoming van de NS aan te vragen, maar vrienden zeiden dat je het geld aan je kinderen kunt geven, of bestemmen voor een goed doel naar eigen inzicht. Destijds had ik ook remmingen om me in te laten met de WUV (Wet Uitkering Vervolgingsslachtoffers). Ik maak me zorgen dat de financiële tegemoetkomingen in de loop der jaren ook de schuld afkopen, en het betalen van een 'boete' is geen proportionele strafmaat voor wat ons is aangedaan. Ik moet ook bekennen dat ik dat zoengeld niet nodig had, en mogelijk heb ik daardoor makkelijk praten. En ik val ook niet onder de voorwaarden voor een uitkering van de WUV, omdat ze me niet voldoende slachtoffer vonden. Mijn geluk.

Als gezegd, het was beter de schuldigen zelf tot inkeer te zien komen en ze aan het woord te laten over wat er toen is gebeurd of nagelaten. In real time. En niet nu, waar oude, ongeheelde wonden weer worden aangeprikt.

Dan zeggen sommige mensen: beter laat dan nooit.

En als Salo Muller nu met de Duitse Spoorwegen begint, die nog veel meer kilometrage hebben afgelegd, dan komt er misschien weer een uitbetaling en dan tachtig jaar te laat.

Houdt het dan nooit op? Waarschijnlijk niet, tot wij allen zijn uitgestorven. Bij dit alles laat ik de tweede generatie nog buiten beschouwing.

8 + 4 = ?
Mijn ouders zijn beide vermoord in Auschwitz, dus hadden mijn broer en ik beide recht op dat geld. Ik wilde het eerst niet, maar vond ook niet, dat ik het in de grote pot moest laten zitten. Ik heb het aangevraagd. Het deel van mijn broer heb ik naar hem overgemaakt, hij is jammer genoeg, niet meer wilsbekwaam. Mijn deel heb ik overgemaakt naar vijf goede doelen, speciaal voor kinderen, uit dankbaarheid dat ik als kind gered ben. Ik ben geen rijke vrouw, maar ik eet met dat geld geen boterham meer. Mijn kinderen en kleinkinderen hebben het goed, en waren het met mij eens. Ik persoonlijk vind het geen goed idee van Salo Muller dat hij nu de Duitse spoorwegen wil aanpakken. Het moet eens ophouden.
Beste Eldad, Dank voor jouw visie op de NS Tegemoetkoming. Door de ingebouwde beperkingen van de regeling, een peildatum van november 2018 en het criterium van 'direct belanghebbenden' zullen ook zeer velen van de 1e generatie geen aanspraak kunnen maken. Te weten zij die na 1945 en voor de peildatum zijn overleden. Anders dan bij Maror miskent NS bovendien rechten voor 'plaatsvervangers'. Zie ook mijn opiniestuk in Het Parool van juni 2020: https://www.parool.nl/columns-opinie/ns-stop-nu-toch-eens-met-calculeren~b654e17b/ Hartelijke groet,

Columns 2024

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Columns 2014

Columns 2013

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.