Al verschillende keren heb ik aandacht besteed aan de Palestijnse hongerstakers. Eén van de bekendere is Khader Adnan, die op zondag in ernstige toestand was geraakt na 55 dagen gestaakt te hebben. Dit is niet de eerste keer dat hij zich gedwongen zag dit extreme middel te gebruiken om te protesteren tegen de administratieve hechtenis die zo makkelijk door de Israëlische autoriteiten ten aanzien van Palestijnen wordt gehanteerd.
De hongerstaking van Adnan was ditmaal ernstiger dan de vorige ronde, want nu staakte hij op de 'Ierse wijze', dat wil zeggen dat er alleen water wordt gedronken, zonder de toevoeging van zouten en mineralen, zoals tot nu toe in Israël bij de hongerstakingen gebruikelijk was. Dat maakt het gevaar van vroegtijdige complicaties veel ernstiger, en het brengt het onverhoopte einde weer dichterbij. Afgelopen zondag, de 55e dag van zijn staking, zag het er echt niet goed uit en gelukkig is er ondertussen, na moeilijke onderhandelingen, een oplossing gevonden: Adnan wordt over twee weken uit zijn hechtenis ontslagen. Hij kan dus langzaam en voorzichtig beginnen met opnieuw gaan eten. We hopen van harte dat de autoriteiten zich ditmaal wel aan de gemaakte afspraken houden. Een ander aspect van deze staking was een absolute weigering van Adnan om medisch begeleid te worden, niet door de gevangenisarts en niet door iemand van Physicians for Human Rights. De laatste twee weken was hij weer opgenomen in het Assaf Harofeh ziekenhuis, aan zijn bed geketend met hand en voet, wat streng verboden is volgens internationale regels, behalve als er ernstig gevaar bestaat van de kant van een agressieve gevangene voor de omgeving of voor zichzelf. Ach arme, Adnan kon nauwelijks meer pap zeggen.
Zoals u weet is door de Israëlische regering besloten dat hongerstakers tegen hun wil, eventueel met geweld, gevoed mogen worden om het onafwendbare einde van zo'n staking en de zeker daarop volgende politieke verwikkelingen af te wenden. De Israel Medical Association heeft zich daar sterk tegen uitgesproken en gaat daarin mee met de mening van de World Medical Asssociation, eerst volgens de Declaration of Tokyo van 1975 en de recentere bevestiging daarvan volgens de Declaration of Malta on hunger strikers. Beide verklaringen schrijven voor dat artsen de wil van de staker moeten respecteren, en niet tegen zijn wens mogen ingrijpen. De Amerikaanse medische organisaties, die niet gebonden zijn door deze verklaringen, nemen een minder strikte houding aan en de arts van het gevangeniswezen mag beslissingen nemen naar eigen inzicht, tegen de wil van de staker in.
Mijn persoonlijke mening is wat minder uitgesproken dan het standpunt van IMA, en ik heb daarover ook in Israël gepubliceerd. In het kort komt het er op neer dat een arts bij een zelfmoordenaar alles automatisch in het werk zal stellen om diens leven te redden, zonder daarover iemand te consulteren. Volgens mij heeft de hongerstaker een politiek doel voor ogen, en eigenlijk niet in het minst de bedoeling zijn leven te beëindigen. Des te meer past het ons als artsen in die eindfase in te grijpen en niet werkeloos toe te kijken. De discussie over dit onderwerp is nog niet afgesloten en de IMA spreekt duidelijk niet uit ons aller naam. Een groot probleem is dat in die laatste dagen van een hongerstaking de schade al irreversibel kan zijn. Dus wanneer moet het dan wel gebeuren? Sommige artsen stellen dat bij bewusteloosheid van de hongerstaker dat moment is aangebroken, maar dat kan te laat zijn.
Uiteindelijk wil ik een groot compliment maken aan de dames van Machsom Watch, die Adnan moedig dagelijks in het ziekenhuis bezochten, ondanks de sterke bewaking voor zijn ziekenkamer, door fysiek door te dringen, hem groeten overbrachten van zijn familie en hem aanmoedigden niet voortijdig op te geven. Eén van die dames, Tamar Fleischman, is zelfs gearresteerd en zal zich moeten verantwoorden voor haar daden.