Het nut van memoires

Eldad Kisch

vrijdag 11 oktober 2013

Ik houd mij sinds mijn pensioen bezig met schrijven, op twee gebieden. Ten eerste in de politieke sfeer: het beschrijven van eigen en andermans activiteiten in de vredesbeweging in Israël, met soms een uitschieter naar de politieke situatie als ik me niet meer kan beheersen. Die politieke commentaren vereisen geen uitputtende intellectuele inspanning – je leest de krant en kijkt naar het nieuws en hoopt op diepe gedachten en inzichten.
Mijn andere creativiteit ligt op taalkundig gebied; daarvoor moet je een leuk idee hebben om een attractief onderwerp te vinden en er moet wel degelijk huiswerk worden gemaakt. Daarbij kom je met voorzichtig plagiaat – in de vorm van uitgebreide citaten - een heel eind in dat vak.

Ik zou het hebben over het schrijven van memoires. Jaren geleden werd de geest over mij vaardig, ik zocht mijn liefste vulpen uit (het was nog voor het computertijdperk), nam een schoon blaadje papier en begon met frisse moed te schrijven. Uit mijn pen kwam schoon water: ik had hem kennelijk daarvoor eens flink schoongespoeld en daar verder niet meer aan gedacht. Deze 'onzichtbare inkt' heeft mij voor jaren genezen van mijn plannen. Als ik nu nog even wacht, ben ik zoveel vergeten dat het hele project niet meer nodig is. Het enige onderwerp uit het verleden waar ik misschien nog ooit op terug zou willen komen is de sjoa. Niet dat ikzelf daar een forse drang toe voel, maar omdat het onderwerp heel recent werd aangedragen door mijn nakomelingen, met de bedoeling om mijn individuele herinneringen niet verloren te laten gaan ...

Er is over de sjoa al zo veel geschreven. Het lijkt of iedere overlevende een dagboek bijhield of tenminste zijn herinneringen moest laten ghost-writen. En ook over mijn persoonlijke ervaringen kan ik zeggen dat die niet veel anders zijn dan de beschrijvingen van lotgenoten die dezelfde route hebben afgelegd. Wat je in beperkt verband voor de volgende generatie opschrijft, is natuurlijk je eigen zaak. Als je jezelf vooral niet voorhoudt dat je literatuur hebt gecreëerd.

Welke lering valt te trekken uit de sjoa? Is er überhaupt enige lering uit te trekken? Ik ben niet erg onder de indruk van wat de mensheid ervan heeft opgestoken. Als ik om me heen kijk, zie ik dat je met de sjoa hier in Israël twee richtingen op kan. De meerderheidsopinie is dan dat zoiets ons Joden nooit meer zal overkomen, met een achterdochtige, angstige, en afwerende houding tegen elk onbegrepen of verdacht gebaar. De minderheidsopinie is dat zoiets nooit meer iemand, wie dan ook, zal overkomen. Deze dichotomie heeft ook politieke consequenties in compassie met de medemens, vooral als die potentieel vijandig tegenover ons staat.

Dus, mijn memoires schrijven? Ik zal er nog eens ernstig over nadenken.

8 + 4 = ?

Columns 2024

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Columns 2014

Columns 2013

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.