Her woord ‘gender’ is diep in de Nederlandse taal doorgedrongen, en zeker in de vakliteratuur. De gebruikelijke vertalingen zoals geslacht of sekse worden eigenlijk niet meer gebruikt. En ik moet hier voorop stellen dat ik eerder mijn eigen ideeën beschrijf dan dat ik studie heb gemaakt van de enorme literatuur over dit onderwerp.
De rol van man of vrouw wordt ons al heel vroeg toegekend; zo krijgen meisjes in hun jonge jaren poppen en jongetjes autootjes. En dat blijft zo in de latere vormende jaren, een nogal strakke rol, thuis, op school, inclusief gedragspatronen van wat wel en niet past bij de sekse.
Ik ga er van uit dat man en vrouw niet gelijk zijn, niet alleen de duidelijke uiterlijke anatomische verschillen, maar ook in gedrag. De vraag of dit allemaal is ‘aangeleerd’, of opgedrongen vult boeken, en ik weet zeker het juiste antwoord niet op al die hypotheses.
Ik heb ooit de these geuit dat mannen en vrouwen die zijn opgegroeid in gezinnen met nauw contact met de andere sekse (in plaats van alles thuis jongetjes of alleen meisjes in het gezin), betere kansen maken op een stabiel huwelijk, omdat ze hebben geleerd dat de andere sekse ook inderdaad anders is. Totaal onbewezen! Maar leuk bedacht.
Kort geleden las ik toevallig een artikel in de Standaard van 2022 dat onze taal wel zestig uitdrukkingen of spreekwoorden met man telt, en slechts een handvol met vrouw. De man wordt daarin altijd als sterk en positief voorgesteld. Een enkel voorbeeld: je mannetje staan, een man van zijn woord, de juiste man op de juiste plaats. De Engelstalige behandeling van het onderwerp vult hele boekerijen.
Mijn probleem is met de vaak geuite tegenzin in die opgelegde rol. Ik ben er van overtuigd dat vrouwen even verstandig zijn als mannen, zaken kunnen besturen, politiek bedrijven, huiselijke reparaties verrichten, en nog allerlei meer. Vrouwen moeten gelijk worden betaald als mannen voor gelijk werk. In die zin begrijp ik maar al te goed dat vrouwen als mannen willen zijn.
Maar mijn begrip stopt waar vrouwen de rol van mannen willen spelen, bijvoorbeeld in het leger. De drang om commandant van een tank te worden? Tja, maar vrouwen zijn anders dan mannen – dat is nu eenmaal zo. En hun lot, als ze in krijgsgevangenschap raken of als gijzelaars worden gehouden, zoals in deze afschuwelijke oorlog , is vaak anders dan bij de mannen het geval is; ik treedt hier niet in details.
Dus wel gelijkheid, maar toch.
