Charedisch vogeltje

Salomon Bouman

vrijdag 13 januari 2012

Met de kranten Maariv, Haaretz en Newsweek voor me maak ik in het El-Al vliegtuig op weg naar Ben Goerion Airport een duikvlucht in de hete Israëlische problematiek.

Natuurlijk lezen we in de Nederlandse kranten over de onverzoenlijke manier waarop charediem op grond van afwijkende interpretatie van de Thora vrouwen in de publieke ruimte discrimineren en het verzet daartegen van seculiere Israëli’s. De indruk dat Israël in een cultuurstrijd is gewikkeld wordt bevestigd door de artikelen die ik hoog in de lucht lees. Doordat ik bijna veertig jaar correspondent in Israël ben geweest, heb ik die botsing tussen de ultra-orthodoxie en de democratisch gezinden zien aankomen. Ik herinner me de straatgevechten in Jeruzalem tussen charediem en de politie over het sluiten op sjabbat van een belangrijke toegangsweg tot Jeruzalem. De charediem hebben gewonnen. De weg is op onze feestdagen potdicht. Ook toen, alweer twintig jaar geleden, werden politieagenten door jonge charediem voor nazi’s uitgemaakt. charediem vlokken ook in massa naar wegwerkzaamheden of bouwstellingen waar resten van menselijke lichamen worden gevonden in de veronderstelling dat het Joodse botten zijn die niet mogen worden ontheiligd. De werkzaamheden worden vaak, niet altijd, gestaakt of verplaatst.

Het gebruik van nazi-symbolen en nazi-taal tijdens geweld kan niet alleen aan de charediem worden toegeschreven. Benjamin Netanyahoe, Ariel Sharon en andere nationalisten stonden op het balkon van een gebouw aan een groot plein in het centrum van Jeruzalem toen zij hadden kunnen en moeten zien dat een demonstrant Yitschak Rabin uitbeeldde als een hoge SS-officier. Ze bleven staan en zeiden geen woord van afkeuring. Later werd Rabin om ideologische redenen door de vrome nationalist Yigal Amir vermoord. Toen ging het over de afwijzing van het opgeven van bezet gebied, Judea en Samaria, in het raam van het vredesoverleg met PLO-leider Yasser Arafat. De moord op Rabin in 1995 heeft naar mijn overtuiging de kans op een Israëlisch-Palestijnse vrede voor lange tijd, zo niet voor altijd, geblokkeerd.

De cultuurstrijd die nu in de Joodse staat escaleert, gaat niet over de Palestijnse kwestie maar over het karakter van Israël, hoewel de uitkomst ervan dit probleem wel zal beïnvloeden. Blijft Israël een democratie op westers model of glijdt het land af naar een theocratie, een Thora-land volgens het recept van de charediem en andere ultraorthodoxe stromingen? De politieke en maatschappelijke krachten die de democratie beschermen hebben gelukkig nog de overhand. De demografische ontwikkelingen zijn echter op langere termijn beschouwd voor de democratisch gezinden verontrustend. Nu vertegenwoordigen de charediem tien procent van de bevolking. Volgens de Israëlische statistiek hebben gezinnen van de charediem gemiddeld acht kinderen. De bevolkingsexplosie van deze grotendeels niet werkende en op de staatskas terende charediem is hun sterkste wapen waarmee ze via politieke invloed de Israëlische democratie in de toekomst kunnen ombuigen naar dwingende religieuze leefregels.

In Haaretz las ik dat Benni Katsover, één van de leiders van de Joodse inwoners van Judea en Samaria (westelijke oever van de Jordaan) beweert dat de Israëlische democratie haar tijd heeft gehad en als enige taak nog heeft zichzelf op te heffen. ‘De democratie moet het hoofd buigen voor de Joodse godsdienst’, aldus Katsover. Reuven Mergav, ex-directeur generaal van het Ministerie van buitenlandse zaken, waarschuwt in een andere krant, Maariv, voor de gevaren die de Israëlische democratie van de zijde van de charediem bedreigen. Naar zijn inzicht is het de hoogste tijd dat de democratisch gezinde Israëli’s niet morgen maar nu opstaan om een dam op te werpen tegen die krachten die de democratie de das willen omdoen. Hij waarschuwt dat als de Israëlische democratie wordt uitgehold, Israël geen lichtend voorbeeld voor de volken zal kunnen zijn en duisternis voor het Joodse volk wordt. Terug naar de Herzliaanse visie van de Joodse staat waarin de mensenrechten – vrouwenrechten - worden eerbiedigd, ook die van de Arabieren, is de dringende raad die Merhav zijn landgenoten geeft.

In het vliegtuig zit een aardige Israëli, met een staartje zwart krullend haar, naast me. Hij vraagt me geïnteresseerd wat ik schrijf en waarom. Ik leg hem uit dat ik heel lang correspondent in Israël ben geweest en nu een stukje schrijf voor Crescas, een Joodse organisatie in Nederland. Hij denkt even na en maakt een neerwaartse handbeweging. ‘Ons land zinkt’, zegt hij en praat vrolijk verder met zijn buurman. Een leuk stel dat wel. Tot mijn verbazing opent hij een kooi waarin een tiental kleine exotische vogeltjes uit Zuid-Amerika fladdert en piept. Met zijn hand haalt een van de twee er een klein vogeltje uit en zet het in een kleiner kooitje. ‘Waarom?’ vraag ik. ‘Het is een mannetje dat de vrouwtjes pikt.’ De gedachte dat een charedisch vogeltje onrust veroorzaakt, verlaat me niet, zo hoog in de lucht. Ik blader nog eventjes in Newsweek. Een groot verhaal met foto’s natuurlijk - de charediem zijn fotogeniek - dat uitvoerig ingaat op de cultuurstrijd in Israël.

8 + 2 = ?
sjalom raw! aangezien alleen de oproer kraaie(r)n het nieuws halen worden de "gewone" hardwerkende Israeliers, (onze kinderen en door ons , ouders en grootouders opgevoed met onze waarden en normen - en dat zijn bijna de meeste nu al volwassenen) niet gehoord en genoemd. die hebben geen zin en tijd hiervoor en geven en brengen de spaarzame kwalitatieve vrije tijd liever met gezin en vrienden door om o.a. het land-lees natuur gezamelijk in te gaan (wat wij vroeger ook altijd deden). het komt wel weer goed, word ik gerustgesteld, alleen moeten deze "gewone burgers" hiervoor nu wel naar de stembus gaan, t.z.t. anders krijgen de (veel minder )chareediem toch te veel krachten/stemmen, zoals dat helaas plotseling uit de laatste verkiezingen is gebleken. brachot

Columns 2024

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Columns 2014

Columns 2013

Columns 2012

Columns 2011

Columns 0000

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.