Ontroerende universele wensen

Leo Mock z”l

vrijdag 19 juni 2015

Een week die nauwelijks in één column te beschrijven is. Er gebeurt mondiaal zóveel op het moment, dat het haast onmogelijk is om alles in enkele A4-tjes te beschrijven. Alleen al in de FIFA-fraudeperikelen is er voor rond de 9 terabyte aan info verzameld voor onderzoek, het equivalent van “zo'n 700 miljoen Word-documenten van een A4'tje”. Maar er was veel meer: de raadselachtige UFO boven Utrecht die tóch weer iets te maken had met een theatervoorstelling over de ondergang van de aarde (samenzweringstheorie?). En oorlogen blijken tóch meer te kosten dan ze ‘opleveren’ (totale kosten conflicten wereldwijd: 127 biljoen euro). Behalve voor pensioenfondsen natuurlijk die vrolijk blijven doorbeleggen in wapentuig … Geen rabbijn of andere geestelijke te vinden die zich afvraagt of dat wel kosjer is? En natuurlijk het schokkende nieuws over een petitie tegen die lastige bierfiets in Amsterdam. Nu maar hopen dat die snel opdoekt want dan zijn alle problemen – een Grexit incluis – opgelost. Vandaar dat ik snel voor u de bierboot heb gefotografeerd voordat die ook verboden wordt.

En dan was daar ook nog dat raadselachtige bericht in de media, later uitgesponnen op TV, waaruit bleek dat men beknibbelt op de medicijnen van kankerpatiënten. Een ziekenhuis is gewoon een bedrijf geworden dat een positieve balans wil hebben. Moet kunnen natuurlijk. Het is het zoveelste bewijs dat marktwerking niet het beste in de mens naar boven haalt en dat ethisch-morele sturing soms gewenst is. Wat me weer bij het volgende, onderstaande plaatje bracht, dat ik ergens in de stad spotte (wie het weet, mag het zeggen …). Grappig die drie zo bij elkaar op reclameborden: sigaretten, alcohol en kansspelen. Allemaal dingen die we enerzijds afkeuren (ongezond en verslavend), maar waarmee we anderzijds de staatskas goed spekken via de accijnzen. Vooral die waarschuwing bij de sigaretten zijn haast absurd. Dodelijk, maar er mag wel reclame voor worden gemaakt. Als je er maar eerlijk bijzet dat het dodelijk is. Niet dat ik voor verbieden van alcohol en sigaretten ben, integendeel, maar het illustreert wel een beetje hoe krom ons moreel kompas is. Straks moet iemand inderdaad de ‘rekening betalen’ …

Natuurlijk mag het grote antisemitisme-onderzoek van Asscher niet ontbreken in deze column. Ik wijs slechts op enkele aspecten: in hoeverre is dit onderzoek werkelijk een weergave van antisemitisme (suggestieve vraagstelling volgens sommigen), wat is het exacte verband tussen negatieve gevoelens tegenover Joden en antisemitisme, en wat doe je precies als het wel klopt? Opmerkelijk was de diverse framing in de media. De minister was geschokt (en ‘zeer ernstig’) door de uitkomsten in de ANP-versie, onder andere te lezen op Powned, terwijl Teletekst het een stuk neutraler beschreef. Hier een schermfoto van de teletekstpagina:

Let ook op het ontbreken van de frase ‘Die zijn er ook van de kant van autochtone jongeren over jongeren van allochtone afkomst’ in de Powned-versie, terwijl deze wel in de AD-versie staat.

In de hectiek van de laatste schoolweken van het schooljaar rennen we van vergadering naar oudergesprek, van presentatie naar uitvoering of uitreiking. Tijd soms voor een kleine ontspanning. In het Sarphatipark dit keer, een sfeervol park dat leuker is dan het Amstelpark of het Vondelpark. Niet ver van de ingang ontdekte ik een plaquette met een schrijfsel van Jacob Israël de Haan uit 1904. Echt mooi proza is het volgens mij niet, wel intrigerend. Want waarom is het park ‘druipend bruin’? En ‘waterwitlicht’ doet ook wat gekunsteld aan. Maar dat zonnetje maakt het weer wat speelser. Enfin. Iets in me zegt dat het druipendbruine te maken heeft met het ‘reeën we’. Een ree is immers ook een hert, en die zijn inderdaad bruin. Iemand andere semiotische ideeën?

Al lopende in het park zagen we dat de fontein en het bouwsel eromheen afgeschermd waren door zwarte borden op stokken met de tekst ‘Before I die I want to’. Het bleek een project te zijn ter herinnering aan ene Audrey Messak (1964-2013) uit de Pijp, die veel te jong aan de gevolgen van borstkanker stierf. Het project is een idee van de Amerikaanse kunstenares Candy Chang en Ger van Oort, en werd uitgevoerd door vrienden en familie van die Audrey. De bedoeling is dat bezoekers met krijt op de zwarte borden de zin ‘Before I die I want to’ afmaken. Naast de voorspelbare flauwe en seksueel getinte schrijfsels bieden de teksten toch een mooi menselijk inkijkje. Toeristen uit allerlei landen schreven er namelijk ook aan mee. Je ziet teksten in het Russisch (denk ik, of andere Slavische taal), Arabisch, Engels. Wie goed kijkt, ziet een universeel verlangen naar gezondheid, een lang leven, kinderen, kleinkinderen, relaties en verbinding, zelfkennis en het goede leven (reizen, hobby’s, dromen, et cetera). Ontroerend om te zien hoe de menselijke ervaring universeel is. De materiële uitingen op het gebied van geld en carrière waren opvallend in de minderheid, en soms ook gericht op anderen (huis kopen voor iemand anders). Sommigen willen terug naar hun geboorteland of -plaats. Uiteraard ontbrak ‘een vrij Palestina zien’ niet. Ook de Joodse /Israëlische kant was aanwezig in ‘get old with Chaggai’.

Meer over dit project kunt u vinden op Facebook.

En gaat religie in de kern om verbinding? Een mondiale verbinding en eenheid die de profeet Zefanja voor ogen staat in de Messiaanse tijd, en die samengaat met het herstel van eenheid in Israël zelf: Maar dan zal Ik de volken andere, reine lippen geven, opdat zij allen de naam van de Eeuwige aanroepen; opdat zij Hem dienen met eenparige schouder. (Sef. 3:9, naar NBG).

Sjabbat sjalom!

7 + 3 = ?

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Columns 2014

Columns 2013

Columns 2012

Columns 2011

Columns 2010

Columns 2009

Columns 2008

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.