Egyptisch geloof 2.0

Leo Mock z”l

vrijdag 16 december 2016

Afgelopen zondag was de tweede aflevering over de Canary in the English Coalmine. Ik heb niet gekeken, hoewel ik begreep dat deze uitzending beter was dan de vorige. Maar opnieuw een uitzending waarin Joden en jodendom met iets negatiefs worden verbonden dat zich over de grens afspeelt. Intensief bezig zijn met negativiteit leidt volgens mij vaak niet tot iets positiefs. Tuurlijk moet je je hoofd niet in het zand steken – maar dit is wel weer erg veel van het ‘goede’ …

Wanneer komt er eens iets over Joden en jodendom dat positief is, niet over de Tweede Wereldoorlog, het Palestijns-Israëlische conflict, antisemitisme en dergelijke gaat? Is er werkelijk geen ander Joods nieuws te bedenken? Gewoon leuk en neutraal nieuws over Joden en jodendom zonder dat daarbij per sé iets traumatisch de revue moet passeren (let ook op de keiharde voorbeelden van zelfondervonden antisemitisme door Tsiporah Abram in haar column in NIW nr 9). Er is hoe dan ook veel emo-tv en docu-drama te zien. Worden we daar echt betere mensen van of zijn we stiekem toch aapjes aan het kijken?

Even iets anders. Af en toe lezen we over archeologische vondsten die in verband met jodendom worden gedaan. Vroeger werd de archeologie vooral gebruikt om de bijbelse verhalen op (te) gemakkelijke wijze onderuit te halen, maar tegenwoordig ligt dat wat anders. Misschien omdat steeds minder mensen hoe dan ook in een letterlijke lezing van de bijbelse verhalen geloven. Hoewel archeologie in andere kringen nog wel eens wordt gebruikt om juist – op selectieve wijze weliswaar – het gelijk van de Bijbel, de oeroude oorsprong van het jodendom, of de vroege oorsprong van de Israëlitische bewoning van Israël te bewijzen.

Dit gezegd hebbend, kwam ik een interessant artikel tegen op de Internet-site Science News (ook te lezen in iets andere versie in de Jerusalem Post). Enfin, dit keer gaat het over een 3.800-jaar oude inscriptie op stenen in Egypte die door de Canadese archeoloog Douglas Petrovich (Wilfrid Laurier University in Waterloo) wordt herkend als Hebreeuwse letters, en daarmee het eerste alfabet ter wereld. De Hebreeërs zouden de ingewikkelde Egyptische hiëroglyfen hebben omgezet hebben in een handzaam 22-letterig alfabet. Door de inscripties als Hebreeuws te zien, kwam Petrovich opeens allerlei bijbelse informatie tegen: Mozes, Jozef, diens vrouw en kinderen. Andere archeologen zijn vooralsnog sceptisch, maar toch …

Toch zijn er nog wel wat problemen, juist als Petrovich gelijk heeft. Vooral voor het rabbijnse jodendom. De datering van Petrovich klopt misschien – eventueel – met de bijbelse, maar zeker niet met de rabbijnse. Deze plaatst de Uittocht later – circa 14e eeuw – maar ook het hele verblijf in Egypte zelf is niet circa 400 jaar, maar slechts 210 jaar in de rabbijnse chronologie. Daarnaast rijst natuurlijk de vraag wat de Hebreeërs nog meer meenamen uit Egypte behalve het alfabet. Al eerder werd door sommigen verondersteld dat het bijbels monotheïsme een verfijning was van Egyptische versies zoals die van Echnaton. Verdraaid, zitten we gewoon een Egyptisch geloof 2.0 uit te voeren als Joden?! Hielden de Egyptenaren al eerder een Pesach-schoonmaak, los van de Exodus?

Tot slot was er nog een artikel op Ynet over een onderzoek naar de Joodse rituelen en gebruiken van Ethiopische Joden door dr. Jossie Ziv. Wat blijkt: hun gebruiken lijken op die die we kennen uit de Tweede Tempel-literatuur, zoals Qumran en andere literatuur. Eén probleem: het is vooral een extra bewijs voor de oude herkomst van niet-rabbijnse vormen van jodendom. Terwijl de historische bewijzen voor rabbijns jodendom van voor de verwoesting van de Tempel tot nu toe niet echt overweldigend zijn. Kortom er is nog genoeg om over na te denken.

Sjabbat sjalom!

7 + 4 = ?

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Columns 2014

Columns 2013

Columns 2012

Columns 2011

Columns 2010

Columns 2009

Columns 2008

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.