Een warm bad

Leo Mock z”l

vrijdag 27 april 2012

Gelukkig daar is ie: de traditionele rel rond de 4-mei herdenking. Over een Duitse ambassadeur die een krans moet leggen bij de Dam, of: een vrolijke politieke polemiek gevoerd over de 4-mei herdenking. Dan schrijft een PVV-er “dat we op 4 mei de ‘slachtoffers van het (nationaal-)socialisme herdenken’” (grappig toch?), zodat als reactie daar weer op een linkse politica zich afvraagt ‘of PVV-politici wel aanwezig mogen zijn bij de 4-mei herdenking’. Zo, die puntjes zijn over en weer gescoord. Dan weer over die ‘ene mevrouw’ die al dan niet in een restaurant moedwillig zit te bellen tijdens de 2 minuten stilte. Dit jaar gaat het conflict over een gedicht van een puber die naar zijn foute oud-oom is vernoemd die bij de Waffen-SS zat. Moet kunnen toch? (Ik vond het gedicht zelf overigens best pover, literair gezien dan ...) Ik kan mij zelf al herdenkingen in de vroege jaren ’80 herinneren waar het opeens ook over het leed in (vul maar in:) Angola, El Salvador, Nicaragua, etc. ging.

Tuurlijk, er zijn tegenwoordig ook wel weer mensen te vinden die tijdens hun toespraak bij de herdenking nog even naar het Israëlisch-Palestijnse conflict verwijzen. Dan valt die Dam-schreeuwer eigenlijk wel weer een beetje mee, denk ik dan stiekem. Zolang er nog mensen leven die de Tweede Wereldoorlog / de Sjoa hebben meegemaakt, mag je sowieso niet komen aan die herdenking. En, als ik zo om me heen kijk in Joodse kring, is de oorlog nog (spring)levend, te levendig helaas voor al die ‘creativiteit’ rond de herdenking. De discussie hierover zal pas echt over 25-30 jaar neutraal gevoerd kunnen worden, denk ik. En misschien dan niet eens. Is dit allemaal antisemitisme? Natuurlijk niet, alleen bestaat er een duidelijk verschil tussen Joden en niet-Joden wanneer het gaat over de Tweede Wereldoorlog. Dat het Comité 4-en-5 mei dat niet begrijpt, begrijp ik dan weer niet. Kortom, tijd om het boek van Maud van de Reijt aan te schaffen: “Zestig jaar herrie om twee minuten stilte – hoe wij steeds meer doden gingen herdenken” (zelf niet gelezen...). Volgens haar gaan we naar één Europese herdenking toegroeien. Alvast een tipje van de sluier: “Wist u dat de dodenherdenking niet altijd op 4 mei plaatsvond? Dat de Joodse slachtoffers pas vanaf de jaren zestig werden herdacht?” (wervende tekst op bol.com). Op naar de volgende rel!

Ach, en dan was het ook nog eens Jom Ha’atsmaoet – de Staat Israël is 64 jaar geworden. Mazzeltof! Ik kan me zelf als kind nog herinneren hoe we uitbundig het 25-jarige bestaan van de Staat Israël vierden, ik meen in de RAI (of was het de 30e Jom Ha’atsmaoet?) Grote indruk maakte dat toen. Het is eigenlijk de enige grote viering die ik me kan herinneren waar ik als kind bij was tot mijn vertrek naar Israël in de jaren ’80. Maar Jom Ha’atsmaoet in Israël is toch echt anders dan in het buitenland. Het heeft altijd wat geforceerds, die vieringen in het buitenland, vind ik (falaffel, choemoes, techina en zo). Nee, in Israël is het Nationale Barbecue-dag. In grote zwermen worden de parken, bossen en andere recreatieplekken in een blauw-witte walm gestoken. De geur van geroosterd vlees is overal aanwezig (een vegetarische barbecue is nog niet echt hip ...) En veel plastic bekertjes, borden en bestek die matig worden opgeruimd ... Mijn ‘diepe’ gedachten worden onderbroken door gestommel bij de deur. Genoeg voor vandaag. Mijn vrouw komt terug van het winkelen met de kinderen. Ze hebben een film gekocht. Leuk. Welke?, vraag ik. “13 In de oorlog!” antwoordt mijn vrouw. Dûh ...

Gelukkig was er ook goed nieuws: we zijn een stap dichter bij de verklaring voor de zogenaamde 'ijshoofdpijn', althans volgens nu.nl:

IJshoofdpijn of ‘brain freeze’ wordt waarschijnlijk veroorzaakt door het wijder worden van één bepaald bloedvat in het hoofd ... De onderzoekers vermoeden dat het een afweerreactie is van het lichaam op kou om de hersenen op temperatuur te houden met extra, warm bloed. De hoofdpijn zou dan veroorzaakt worden door de plotselinge overdruk in de hersenen.

Helemaal quatsch en zinloos was het onderzoek niet, want men hoopt dat inzicht in de ijshoofdpijn ook kan helpen om migraine te begrijpen en misschien te voorkomen. Enfin, hoofdpijn of níet: ijs is en blijft gewoon lekker! Overigens werd vroeger ook al aangeraden om niet heel snel van warm naar koud te gaan en vice versa. Mensen gingen uitgebreid naar een warm badhuis en als je daar klaar was, moest je langzaam chambreren en goed ingepakt naar buiten gaan, vooral je hoofd. En eigenlijk moest je geen lauw of koud water op je hoofd doen. Dit was volgens Maimonides dé ideale manier van badderen:

“De beste manier om zich te wassen is om zich eens in de zeven dagen in het bad te begeven. Men gaat niet in bad vlak na de maaltijd en ook niet wanneer men hongerig is, maar pas wanneer het voedsel in de ingewanden begint te verteren. Men wast het gehele lichaam met warm water, waaraan het lichaam zich niet brandt. Alleen het hoofd kan gewassen worden met gloeiend heet water waaraan het lichaam zich zou branden. Daarna wast men het lichaam met lauw water en daarna met steeds lauwer water, totdat men zich met koud water wast. Het hoofd brenge men noch met lauw, noch met koud water in aanraking. Ook in de regentijd wasse men zich niet met koud water en men wasse zich pas wanneer men is gaan zweten en men het hele lichaam heeft geboend. Men moet niet te lang in bad blijven, maar wanneer men begint te zweten en het lichaam geboend heeft, spoelt men zich af en gaat eruit ... Wanneer men uit het bad komt, moet men zijn kleren aandoen en in de vestibule zijn hoofd bedekken, opdat de koude wind er geen vat op krijgt.”

(Maimonides, Regels van het gedrag [Hiilchot Deót, H. 4:16-17/ 21-22)], vertaling A. van der Heide).

Sjabbat sjalom!

7 + 4 = ?
De viering van 25 jaar Israël was inderdaad in de RAI, een groot feest waar jij en ik (namens de Joodse Studenten Vereniging Groningen) en voor mijn gevoel duizend(en) mensen bij waren. Een jaar later op 1 Ijar 5734 (1974) hebben wij studentenvereniging IJAR opgericht (met o.a. Micha van Dijk, Danny en Beatrice Brom, de jongens Schaap uit Delft), maar diezelfde "RAI"-eensgezindheid zijn we niet meer tegengekomen...
Beste Leo, Mooi verhaal weer, dank je wel. Ook ik herinner me die viering in de Rai en dat was inderdaad heel indrukwekkend. Ik heb die avond nog gezongen met het koor waar ik toen lid van was. Spreker die avond was Simon Peres, met wie ik nog even heb mogen spreken en de hand mocht drukken. Geloof jij in die Europese vierings-eenwording? Ik niet en wel om de doodeenvoudige reden, dat de data in de andere Europese landen niet overeenkomen met de onze. En in Belgie en Frankrijk zijn die data zo ongeveer onuitwisbaar. Kijk maar eens naar de monumenten voor de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog waar nu nog altijd met regelmaat verse bloemen bij worden neergelegd. Wie ze daar neerlegt zijn waarschijnlijk kinderen van die slachtoffers, zelf inmiddels 80 of 90, maar ze herinneren nog steeds. Hun data zijn anders dan de onze, om nog maar te zwijgen van Duitsland en Italie. Daar leeft 4 mei - zoals mijn moeder op 4 mei 1945 in haar agenda schreef: Wapenstilstand! - hooguit als dag van de nederlaag... Dazal dus nooit lukken! Hartelijke groet, Roland van Geens

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Columns 2014

Columns 2013

Columns 2012

Columns 2011

Columns 2010

Columns 2009

Columns 2008

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.