Het Joodse gezicht van de maan
Volgende week donderdag 24 juni is het volle maan, én 14 Tamoez 5781.
Gepubliceerd op: 17 juni 2021
Sefer Evronot, Hebrew Union College Library, Cincinnati, OH, VS, 1779; Ms. 902, blz. 37
Vele duizenden jaren geleden, in de grijze oudheid, gingen de Joden de maan gebruiken als de basis voor de Hebreeuwse kalender. Alleen geïsoleerde groepen met een eigen cultus, zoals woestijnbewoners in Judea, probeerden de Joodse kalender rond de zon te bouwen, maar al deze pogingen eindigden met de verwoesting van de Tweede Tempel, waarna de maankalender algemeen aanvaard werd als de Joodse kalender.
Birkat HaLevana, The Jewish Theological Seminary of America, New York, NY, USA, datum onbekend; Ms. 8740, blz. 50
De maan kwam als de onbetwiste overwinnaar uit de strijd om het Joodse perspectief van tijd. Terwijl de dagen in de Joodse cultuur worden bepaald door de zon - van zonsondergang tot zonsondergang - hangt de berekening van de dagen in maanden af van de 'geboorte' van de maan.
Sefer Evronot, The National Library of Israel, Jerusalem, Israel, 1716.
Terwijl de heidenen de maan beschouwen als een zelfstandige god, wordt in het jodendom de centrale functie van de maan niet alleen in de berekening van de maanden uitgedrukt, maar ook in de zegen die aan het begin van elke Joodse maand wordt gereciteerd - Birkat HaLevana [de 'Zegening van de maan']. De zegen prijst de enige God, de Heilige, gezegend zij Hij, schepper van alle natuurlijke fenomenen.
Seder Krijat Shema U’Birkat Halevana, Bibliotheca Rosenthaliana, Amsterdam, Netherlands, 1738; Ms. Rosenthaliana 407, blz. 23
Dit lijkt ook de verklaring waarom Joden door de generaties heen de maan met menselijke trekken tekenden, omdat ze wordt beschouwd als een door God gegeven natuurlijk fenomeen en daarom niet wordt gezien als een overtreding van het verbod op het maken van afgoden of gesneden beelden.
Seder Birkat Halevana, Bibliotheca Rosenthaliana, Amsterdam, Netherlands, 1743; Ms. Rosenthaliana 698, blz. 7
Dit artikel verscheen op 12 juli 2018 op de website van het Nationale Bibliotheek, Jeruzalem.
Het oorspronkelijke artikel, The Jewish Face of the Moon in Judaism. How was the Moon Drawn by Jews throughout History? is daar te lezen.
Nederlandse vertaling: Raya Lichansky
