Van kleermaker tot kapo: het dilemma van Heinz Bontscheck

Gepubliceerd op: 18 januari 2024

Hoe beland je als slachtoffer van de naziterreur aan de kant van de daders? Historicus Aline Pennewaard gaat tijdens deze bijeenkomst in gesprek met schrijver en programmamaker Mirthe Frese over dit thema.

In haar boek Van kleermaker tot kapo schrijft Aline Pennewaard over het leven van de Duits-Joodse Heinz Bontscheck. Deze kleermaker van eenvoudige komaf was een van de ruim 34.000 Joden die nazi-Duitsland ontvluchtten en in Nederland belandden.

Na verraad door zijn zwager kwam hij via Westerbork in concentratiekamp Auschwitz-Birkenau terecht. Daar werd hij kapo, een gevangene die toezicht moest houden op andere gevangenen. Die positie hielp hem overleven, maar het kon niet voorkomen dat hij moest toezien hoe zijn eigen vrouw naar de gaskamers werd gevoerd.

Onderzoek
Na de oorlog emigreerde Bontscheck naar Australië, waar andere overlevenden hem herkenden en een aanklacht tegen hem indienden. Ze verklaarden dat ze door Bontscheck nog slechter waren behandeld dan door de Duitsers. Een onderzoek naar de waarheid volgde.

Het grote dilemma van Heinz Bontscheck en vele andere slachtoffers en daders van het naziregime vormt de kern van het boek Van kleermaker tot kapo. Hoe groot is de wil om te overleven en hoever kan een mens daarin gaan?

Aline Pennewaard is historicus. Momenteel werkt ze aan haar promotieonderzoek naar de deportaties van Joden vanuit Nederland naar de concentratiekampen. Samen met Guus Luijters maakte zij het boek In Memoriam. Met Willy Lindwer publiceerde ze De treinreis, over de miraculeuze ontsnapping van Hongaars-Nederlandse Joden tijdens de bezetting.

Mirthe Frese is moderator, schrijver en programmamaker. Ze begon haar carrière bij De Balie waar ze succesvolle programmaseries als De Vrijheidslezing en Grote Denkers maakte en presenteerde. In 2018 schreef en speelde ze voor Theater Na de Dam haar eerste solovoorstelling, Retourtje Polen. Momenteel werkt ze onder meer voor het Amsterdams 4 & 5 mei Comité als eindredacteur van het Open Joodse Huizen-programma. Dit jaar komt haar eerste boek uit bij Nijgh en Van Ditmar.

Je kunt je nu al aanmelden voor deze bijeenkomst bij Crescas. De entree is € 17,50.

Van kleermaker tot kapo is verschenen bij uitgeverij Nieuw Amsterdam. Prijs E-Boek: € 11,99. Als tweedehands paperback onder meer verkrijgbaar via Bol.

Nieuwsbrief

Volg ons en blijf op de hoogte! Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief en wij zorgen dat je niks mist.

Bekijk nieuws overzicht

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.