De banvloek en de ketters

Renée Citroen

vrijdag 10 december 2021

Na een paar eeuwen nog een heftige discussie oproepen, knap hoor, Spinoza.

Er is in de tussentijd niets veranderd, nog steeds wordt iemand persona non grata verklaard door een rabbijn, die zich niets aantrekt van zijn bestuur en kehille, en eigenmachtig banvloeken uitspreekt. Het zou grappig zijn als het niet zo treurig was. De Snoge in Amsterdam is namelijk openbaar toegankelijk voor iedereen. Hoe weet de rabbijn dan of er geen ketters rondlopen in zijn 'heilige' gebouw? Er komen zelfs niet-Joden, is dat dan niet erg? Maar in logica heeft de orthodoxie nooit uitgeblonken. Zij verwijzen gewoon naar de Eeuwige als het moeilijk wordt.

Een andere rabbijn is ook geëxcommuniceerd, namelijk door heel Joods Nederland (op een klein clubje van kritiekloze volgers na). Is dat niet net zo erg? Ja, als deze rabbijn net als Spinoza werd verketterd om uitspraken over God. Maar het is een niet-gevaccineerde die gevaarlijke vergelijkingen maakt, die vol vreugde worden ontvangen door ultrarechts.

Tijdens de afgelopen Chanoekaviering in het Witte Huis herhaalde president Biden de woorden van de Democratische afgevaardigde en Sjoa-overlevende Tom Lantos z.l.: “Het fineer van de beschaving is flinterdun. Wij zijn de bewakers ervan en we mogen nooit rusten. (…) Er is maar dát nodig, een splinter, een barst, het superkorte knikje van acceptatie of legitimiteit, en het oude kwaad, dat onze samenleving lang teisterde, snelt weer onze gemeenschap binnen.”

Daar ligt dus voor mij de grens. Niet voor de volgers van deze rabbijn, dat spreekt vanzelf, maar net als in de Portugese kehille, zijn er de zwijgende leden, die niet in opstand komen. Ze willen hun sjoel niet kwijt, ze hopen op betere tijden en houden hun mond.

Deze zwijgende omstanders houden het onrecht in stand en zo kan een rabbijn zijn of haar gang blijven gaan. Maar hoe kun je dan in sjoel zitten en naar de rabbijn op de bima luisteren, als die bidt om vrede? Dat is de hypocrisie ten top. Doen alsof de sjoel buiten de maatschappij staat en 'gewoon' een dienst houden en uit de Tora lezen, zonder iemand op zijn uitspraken aan te spreken? Dat hoeft niet op sjabbat, maar buiten die ene avond en dag niets zeggen, vind ik onvergeeflijk. Dan ben je gewoon medeplichtig aan dit afschuwelijke gedachtegoed dat al voor zoveel ellende heeft gezorgd, zeker in onze families.

Ik ben zelf al eerder vertrokken, omdat de sfeer in dat kleine sjoeltje onverdraaglijk werd. Maar wat er nu is gebeurd, had niemand kunnen denken. Misschien is niet iedereen zo snel van oordeel als ik en zijn ze nog te verbluft en weten ze niet wat te doen. Ik geef ze nog de tijd, misschien worden ze wijzer. Maar ik ben bang van niet. De banvloek van Spinoza is ook nog steeds geldig.

7 + 1 = ?
Beste Mevrouw Citroën, Jammer dat u in een pennenstreek de innerlijke strijd die mensen van dat kleine clubje van tafel veegt. Zelf hoor ik tot de constructieve oppositie vwb de Rede, maar dat legitimeert geen redeloosheid en een voorstelling van zaken die denigrerend is en op de persoon gespeeld (rabbijn en een zielig hoopje grut dat niet kan denken. Loop niet weg, maar zoek het debat. Dat lijkt de enige optie om verbinding te maken tussen denkpatronen. Misschien wat meer chesed en wat minder gevurah. Shalom, Gideon, lid BHC
Wat Tamarah Benima in haar Rede van Frieslan o.a. duidelijk maakt is de heersende cultuur van (in mijn woorden) ‘Ben je het niet met mij eens? Dan ben je mijn vijand’. Welnu, daar is deze column een ‘uitstekend’ voorbeeld van. De auteur lijkt uit te zijn op karaktermoord, ik kan er geen ander woord voor vinden (en ik heb het echt geprobeerd). En degenen die het hierboven omschreven pad niet bewandelen worden en passant weggezet als een ‘klein clubje kritiekloze volgers’. Waarvan ik er dus één ben. Een meeloper zeg maar. Verbijsterend. Sinat chinam (zie b.Joma 9b). José de Kwaadsteniet
Renee Citroen ‘door’’ de bocht ? ik denk ׳uit’ de bocht gevlogen. Dick de Jong , lid BHC Amsterdam.

Columns 2024

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.