Vakantie in Westerbork

Renée Citroen

vrijdag 22 juli 2022

Was ik er tóch nog eentje vergeten. Zie mijn vorige column. Natuurlijk hoort Dirk Mulder, de ex-directeur van Westerbork, óók bij dat complot. Mulder noemde mij ooit de duivel zelf in een mail, omdat ik kritiek had durven uiten op zijn beleid. Hij wilde namelijk Isabel van Boetzelaer uitnodigen, die de oorlogsmisdaden van haar vader probeerde te vergoelijken en die werd bejubeld door Ad van Liempt. Eerder mocht Chris van der Heijden ook al komen vertellen dat het allemaal wel meeviel met de foute Nederlanders.

Nu heeft Mulder een boek geschreven. Groot nieuws: de treinen vanuit Westerbork waren (meestal) geen veewagons. En de mensen gingen niet bang op transport, maar “kalm en sereen.”

Aan de hand van foto's en films 'bewijst' hij namelijk dat de gedeporteerden niet bang waren. Dat ze zich goed hielden voor de achterblijvers én zichzelf, komt niet in het empathieloze brein van Mulder op.

Het leek wel of ze op vakantie gingen, zou een botte, ongevoelige hork zeggen. Oh, begint Mulder zijn boek met deze zin? Dat meen je niet. Helaas, hij schrijft het wél. Dan ben je niet alleen een hork, die kan het nog onopzettelijk hebben gedaan, maar een vergrijzer van de eerste orde, eentje die met opzet zoekt naar het wegmoffelen van het leed van de vervolgde Joden. Ik ben wel wat klappen gewend van de vergrijzers, maar dit slaat alles.

De verhalen van ooggetuigen als Philip Mechanicus (“Een schurftige slang die met gevulde ransel wegschuifelt uit het kamp”) en Etty Hillesum komen Mulder niet goed uit, dus die geven een “sterk vertekend” beeld. Wat een gotspe.

Bart van der Boom bewees dat niemand iets van de Sjoa wist aan de hand van brieven, zonder de getuigenissen van de overlevers in zijn boeken op te nemen, Mulder maakt het nog bonter en maakt van Westerbork een vakantieparadijs.

Dan lees ik op 16 juli de column van Rosanne Hertzberger.

Zij is altijd dwars, maar nu is zij dom en heeft zij haar huiswerk niet gedaan. Anders had zij geweten dat die door haar bewierookte Dirk Mulder dus ooit Chris van der Heijden en Isabel van Boetzelaer heeft uitgenodigd en een wandeling voor huidige vluchtelingen door het kamp wilde laten gaan.

Hertzberger verbaast zich erover dat de gevangenen goed werden behandeld, al citeert zij Eddy de Wind: “De Hollanders mochten niet te weten komen hoe 'hun' Joden werkelijk behandeld werden.” Zo cynisch waren de nazi's en Mulder probeert dat te vergoelijken.

Natuurlijk kreeg hij kritiek; hij had geen enkel gevoel voor wat er leefde binnen Joods Nederland en kon geen kritiek verdragen.

Na de oorlog wilde niemand van de overlevenden nog iets te maken hebben met Westerbork. Hun kinderen ook niet, tot Manja Pach zich inzette voor een herdenkingsmonument. Nu pas is er een Joodse directeur, maar tot die tijd kon Dirk Mulder zich 'de god van Westerbork' wanen en eigende hij zich het kamp toe. De erfenis van de familie Asser bijvoorbeeld, heeft hij pas na veel moeite aan de rechthebbenden teruggegeven.

De trend van de nivellering ('iedereen een beetje goed en een beetje slecht') is al aan de gang sinds het boek Grijs Verleden uit 2001 van Chris van der Heijden. Het is volgens historicus Bart van der Boom zelfs nu de normale manier om naar daders en slachtoffers te kijken op de Universiteit Leiden. Het wordt tijd dat de werkelijke daders niet meer worden vergoelijkt, maar worden benoemd voor wat ze waren: (mede)verantwoordelijk voor de Sjoa.

8 + 1 = ?

Columns 2024

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.