Westerbork, of all places

Renée Citroen

vrijdag 1 september 2017

Het moet niet gekker worden bij Herinneringscentrum Westerbork. In de NRC van 25 augustus jongst leden staat een artikel over de schrijfster van het boek Oorlogsouders, Isabel van Boetzelaer. Zij schrijft over haar foute vader, leider van een Haags politiecommando dat drie Joden arresteerde, wat hij volgens andere bronnen “verheugend” vond.

Het is oké, een boek schrijven over je foute ouders. Dat hebben meer mensen gedaan, al heeft dit boek veel kritiek ontvangen voor de manier waarop de schrijfster zaken vergoelijkt of weglaat.

Maar: zij gaat binnenkort een lezing geven over haar boek in – of all places – Westerbork.
Zij is uitgenodigd door Gemma Groot Koerkamp, coördinator van de gastsprekers. Die ziet geen bewijs voor de bezwaren tegen het boek en vindt ook dat Westerbork een goede plaats is om het te hebben over de daders van de Sjoa. “Op de historische locatie (het kamp zelf, rc) zijn we meer prudent dan in het museum”, zegt zij.

Prudent? Het is ongevoelig en kwetsend voor de slachtoffers en nabestaanden om een plaats als Westerbork, kamp én museum, te gebruiken om aandacht te geven aan de daders, zeker als hun daden worden vergoelijkt.

De andere argumenten van Groot Koerkamp zijn ook te belachelijk voor woorden: er zou in de loop der jaren meer ruimte zijn gekomen voor dergelijke verhalen. Wie bepaalt dat en waarom?

Ook noemt zij het feit dat er in het kamp behalve Joden ook Duitse vluchtelingen, collaborateurs en Indische Nederlanders hebben gezeten. Zijn die ook allemaal vermoord in de concentratiekampen? Voor Groot Koerkamp valt dit onder de “multiperspectiviteit”, waarvan zij voorstander is.

Hoe kan iemand die in Westerbork werkt zó enorm ongevoelig zijn en zoveel onbegrip hebben voor de mensen die er in de oorlog gezeten hebben en voor hun nakomelingen? Ik kan er niet bij. En zij is niet de enige binnen de organisatie van Westerbork die er zo over denkt.

Ook Ad van Liempt, die in de raad van advies van Westerbork zit, ziet Westerbork als ontmoetingsruimte en debatcentrum en dat vindt hij “behoorlijk volwassen”. Ook weer iemand die over de hoofden van de slachtoffers eigenmachtig over de plaats van ellende beslist. Westerbork is een gedenkplaats, een heilige plaats, waar je met alle mogelijke voorzichtigheid mee om moet gaan. Is het zo dat je afgestompt raakt wanneer je daar dagelijks bent? Het lijkt er wel op; iets anders kan ik niet bedenken voor deze schandalige manier van handelen. Alleen die ándere reden, waar Evelien Gans het over heeft: het schuldgevoel over het feit dat veel Nederlanders de Joden hebben laten verrekken. Dan ga je nivelleren en moeten de 'anderen' ook aan het woord komen. Is dat “volwassen”? Nee, het is een gotspe.

Dat nivelleren doet me opeens erg denken aan de “both sides” van Trump. Daar is terecht enorm veel protest tegen, maar in Westerbork moet dat dus kunnen.

En wat ook zo merkwaardig is: al die niet-Joden die over 'ons' Westerbork beslissen, zonder ook maar één betrokkene te raadplegen. Weet het CJO hiervan? En de Joodse gemeenten? Anders moeten er maar veel mensen naar die lezing op 24 september komen en daar protesteren.

Er zijn genoeg plaatsen in Nederland voor debat en ontmoeting van verschillende groeperingen, maar Westerbork nu juist niet. Laat dat een herinnering- en bezinningsoord blijven, mét educatieve functie, zodat wij daar in alle rust onze familie kunnen herdenken, die van daar werd weggevoerd naar de dood.

8 + 3 = ?
dank je, Denise, voor je heldere, uitstekende column, Westerbork valt ons aan van binnenuit...
Heel goed, Renée, hier moet veel kabaal over gemaakt worden! Zijn ze nou helemaal gek geworden?
Perfect en mij uit het hart gegrepen! Ik ben gastdocent van Westerbork en heb hier al weken geleden ook een brief over geschreven. Betty Schols-Meents
In uw verhaal kan ik me helemaal vinden, klasse!
Mij uit het hart gegrepen.
Helemaal uit mijn hart gegrepen. En bovendien bijna in dezelfde bewoordingen die ik ook in de brief die ik aan het opstellen ben en rond laat gaan in mijn joodse kringen. Het is toch heel veelzeggend dat bijna alle joden, die hierover horen op dezelfde manier reageren!Trouwens ook veel mensen zonder een joodse achtergrond! Dank voor jouw heldere standpunt. Nu 'Westerbork' nog. Met harte groet, Peter van Zuilekom-POlak
Van Boetzelaer vergoelijkt niet alleen de misdaden van haar vader die het niet geweten zou hebben wat hij in Rusland en daarna als 'jodenjager' in Den Haag ontelbaar veel mensen heeft aangedaan, ook maakt zij van haar grootvader, in werkelijkheid een kampcommandant, een verzetsheld. Bij elkaar verzonnen kwalijke onzin. Haar boek zou gaan over goed en kwaad, maar zij heeft geen idee van de geschiedenis. Haar een platform geven en nog wel op deze plek is inderdaad een gotspe.
Een prima brief Renee en Westerbork is een her-innerings plek geworden aan de vreselijke waarheid die daar was. Geen verdunning van de geschiedenis en geen ruimte voor allerlei vormen van leed.
Vreselijk! Niet in Westerbork!
Helemaal met je eens. Prima verwoord. Dank je wel.
Het gaat niet door, gelukkig https://www.parool.nl/amsterdam/het-boek-oorlogsouders-bevat-cruciale-fouten~a4514526/?utm_source=twitter&utm_medium=social&utm_campaign=shared%20content&utm_content=paid&hash=41532297aea38fe62988ba3260addd72c6524908
namens mijn grootouders en ooms die in Westerbork zaten, protesteer ik tegen gastsprekers die foute ouders of andere foute mensen vergoelijken. dat mogen ze elders doen.
Vele jaren geleden al heb ik er tevergeefs bij de heer Dirk Mulder tegen geprotesteerd dat grijs-verleden-historicus Chris van der Heijden, ook iemand die als kind de bruine geur van een foute ouder heeft opgesnoven, in Westerbork een platform kreeg. Toen dat protesteren niet hielp heb ik -geboren in een tijdens de oorlog gedecimeerde familie- een einde aan mijn donateurschap gemaakt. Het is een akelig makend gegeven dat ook nu nog verkeerde mensen in Westerbork de knoppen kunnen bedienen.
Misschien even kijken wat de geschiedenis is van de familie van Gemma Groot Koerkamp?
dank Renee, voor jouw stevige uitspraken en helder betoog. Het wordt de hoogste tijd de misstanden in het Herinneringscentrum Westerbork aan de kaak te stellen en een onderzoek in te stellen naar het schaamteloze machtsmisbruik van de directie en het bestuur. Het deugt daar aan alle kanten niet.
Renée wat een goede column, Westerbork is en moet blijven de plaats waar Jood, Sinti, Roma de waarheid moet kunnen vinden. Net als alle andere goedwillende mensen. De inhoud van mijn brief in NRC sluit geheel aan bij jouw prima column. Voor herhaling is dit niet geschikt en zeer ongezond voor de overlevenden. Idioot dat daar op gewezen moet worden.

Columns 2024

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.