Er was ophef over een toneelstuk op 4 mei bij Theater na de Dam. Een acteur braakte antisemitische teksten uit en mensen, met name Joden, liepen weg omdat ze het niet aan konden horen. Het leek me ook vreselijk; ik kan daar helemaal niet tegen. Niet in een toneelstuk en ook niet 'educatief', zoals in het Verzetsmuseum met zijn nazi-vlaggen. De maker zei: “De woorden van het hoofdpersonage hoor je nu overal. Als dit soort pijnlijke thema's niet tijdens 4 mei besproken kunnen worden, wanneer dan wel?”

Nu is er ook een voorstelling over Gerard Bolland, de vader van het Nederlands fascisme, door muziektheatercollectief KASSETT. Bolland, hoogleraar filosofie aan de Leidse Universiteit schreef in 1921 De Teekenen des Tijds, een antisemitisch pamflet, dat werd herdrukt in 1940 en blijkbaar nu ook nog populair is in rechts-extremistische kringen.

Kassett meldt op zijn website: “Als we ons zelfs in hem kunnen inleven, dan lukt dat bij iedereen. Want we moeten een poging blijven doen ons tot een onbegrijpelijke ander te verhouden. Toch? Of moeten we iemand als Gerard Bolland niet eens wíllen begrijpen?”

Bespreken, begrijpen, dat is kennelijk tegenwoordig nodig. De afstand tot de oorlog is groot en de behoefte 'iets' met de Sjoa te doen is een loffelijk streven, want natuurlijk moet het verhaal worden verteld en bekend blijven. Maar inleven? Dat moest volgens sommigen ook bij de antivaxers en ook bij boeren die hun omgekeerde vlag niet wilden weghalen op 4 mei.

Bolland had een zielige jeugd, daar moet je dan begrip voor hebben. Maar niet iedereen ontspoort daardoor. Helpt het om antisemitisme zo duidelijk te tonen? De theatergangers zijn vast geen antisemieten. Die laatsten zitten alleen op social media hun gal en gif te spuien. Hoe meer aandacht, hoe meer zij hun gelijk bevestigd zien.

Een dialoog met deze antisemieten en complotdenkers is hopeloos. Dat heb ik zelf ervaren en je kon het ook zien bij tv-programma's als Rutger en de nationalisten. Overtuigd van hun gelijk en niet te overtuigen van hun waanzin.

Andersom gebeurt ook nooit, een antisemitische rechts-extremist die óns probeert te begrijpen: ja, daar zit wat in, democratie, mensenrechten, en die Soros is een aardige man die alleen probeert het goede te doen. Blinde Maupie.