Hoewel ik dacht toch aardig op de hoogte te zijn hoe en waar in Israël op wetenschappelijke wijze wordt nagedacht over politieke en geostrategische vraagstukken in het Midden-Oosten liep ik een aantal maanden geleden aan tegen een instituut dat ik – wellicht tot mijn schande – niet kende, zelfs niet van naam. Deze instelling heet BESA: the Begin-Sadat Centre for Strategic Studies in Tel Aviv. In eigen publicaties zegt het centrum ideologisch gezien conservatief-zionistisch te zijn, hetgeen ik enigszins voor zoete koek neem. Niet uitgelegd wordt wat dit precies betekent, maar het neemt geenszins weg dat ik in de afgelopen maanden vele boeiende artikelen van het centrum heb gelezen. Laat ik het zo zeggen: artikelen en schrijvers zijn vergelijkbaar met de behoudende groep intellectuelen en wetenschappers, zoals men die altijd weer tegenkomt in kringen waar de Atlantische verhoudingen en de geostrategische ontwikkelingen, vanuit Washington gezien, de kern vormen van de wetenschappelijk-conservatieve analyse.

In de wekelijkse publicatie van BESA stuitte ik op een toch wel interessant artikel van Mordechai Kedar naar aanleiding van de erkening van Jeruzalem als hoofdstad van Israël door de regering Trump. Het artikel betoogt ten principale dat Arabieren en/of moslims nooit de staat Israël zullen aanvaarden en dat de principes van de islam de grondslag zijn voor die gedachte. Met andere woorden: een ontwikkeling naar erkenning van Israël is uitgesloten. De vernietiging van de staat Israël is en blijft een einddoel.

Nu is het zeker zo dat men op talloze uitspraken en verklaringen kan wijzen die het tegendeel bewijzen. Ik heb zelf in de loop der jaren talloze Arabieren en moslims ontmoet die meer en meer gematigd zijn gaan denken en uiteindelijk een Palestijnse staat naast Israël voor zich zagen. De tegenstelling tussen wat Mordechai Kedar schrijft en vele Arabische uitspraken, laat zich niet verzoenen. De ene partij verguist en verwerpt de mening van de andere partij. Desondanks lijkt het mij de moeite waard de redenering van het BESA Centre, in een soort van parafrase van het artikel, nog eens te laten passeren. Eigenlijk wil ik niet geloven in de juistheid van de opvattingen van Kedar, omdat ik geloof in politieke verandering, maar ook omdat ik niet kan geloven dat de totale Arabische en islamitische wereld collectief de rest van de wereld voor gek zet.

De kern van het betoog komt neer op het volgende. Volgens Kedar is de essentie van de islam dat een functionerende Joodse staat een existentiële bedreiging vormt voor de islam zelf. Om die reden zullen de Arabieren en de moslims nooit het bestaan van de Joodse staat accepteren. De erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël, met in achtneming van het feit dat over de grenzen nog moet worden gesproken, leidde tot veel beroering in de Arabische en de islamitische wereld, om een religieuze en nationalistische reden. Zo zegt Kedar dat die religieuze reden ligt in de perceptie van de islam door de moslims zelf: het zou de opdracht van de islam zijn zowel het Jodendom als het christendom te beëindigen en alles te erven dat ooit Joods of christelijk was: volk, heilige plaatsen en het land. In de visie van de islam behoort Palestina in zijn geheel aan de islam, omdat de Joden Allah hebben beledigd en hebben geweigerd tot de Islam over te gaan. Voor de Joden is de straf dat zij van het land Palestina worden verdreven en dat hun rechten hen worden ontnomen. Wel is het zo dat de Joden dienaren van de islam kunnen worden door de zogenoemde dhimmi-status te verkrijgen. In de visie van de islam zijn de Joden geen volk, maar een verzameling religieuze gemeenschappen, onderhevig aan de macht van de islam. Het zal duidelijk zijn dat het om deze redenen ondenkbaar is dat de staat Israël zou kunnen blijven bestaan.

President Trump nu zou met zijn erkenning van Jeruzalem duidelijk hebben willen maken dat de Arabieren en moslims maar moeten wennen aan het feit dat hun ideologie nooit werkelijkheid zal worden en dat zij zich maar moeten aanpassen.

Het betoog van Kedar, in een verantwoorde publicatie, brengt mij enigszins in verwarring. Enerzijds zou het artikel ons tot de werkelijkheid terug kunnen brengen, welke dan inhoudt dat wij ons door gematigde taal laten beduvelen. Die overigens dan wel heel ver gaat! Anderzijds kan men zeggen dat Kedar de plank volslagen misslaat door de ontwikkelingen in tenminste een deel van de Arabische wereld niet op juiste waarde te schatten en niet te begrijpen dat het gematigde deel van de Arabische wereld óók wordt bedreigd door de radicale broeders.

De stellingen van Mordechai Kedar zijn nuttig om te lezen en te bestuderen, alleen al vanwege de vraag of wij onszelf in de maling laten nemen of in slaap laten sussen. Voorlopig houd ik het erop dat het BESA Centre achter de werkelijkheid aansjokt. Zou deze conclusie ook een gevaar inhouden voor alles wat ons dierbaar Is?