Chaim Nachman Bialik (1873-1934) wordt algemeen gezien als een van Israëls bekendste, geliefdste en invloedrijkste dichters. Zijn poëzie vond zijn weg ook naar de muziek: zowel klassieke als populaire componisten werden erdoor geïnspireerd. ...

De Israëlische zangeres Nurit Galron (1951) zingt met gitarist Omri Agmon haar nieuwste song 'Halo noda' (Het grote onbekende) op muziek van Danny Sanderson, die ook de tekst schreef. ...

Paarden op het strand van Katwijk, van Louis Jacob Hartz (1869-1935). De in Amsterdam geboren kunstenaar had een grote liefde voor het leven aan de Noordzeekust. Tussen 1916 en 1920 woonde en werkte hij in Katwijk, maar al eerder ook een korte periode in...

Een verhaal over familie, liefde en veerkracht ten tijde van de verwoesting van Jeruzalem in het jaar 70 van de gangbare jaartelling.

Leo Mock, onze vaste docent rabbinica, laat je in twee lezingen kennismaken met het basisboek van het Rabbijns jodendom, de Talmoed. ...

De ‘churmosquagogue’, waar Joden, christenen en moslims in Berlijn kunnen samenkomen om hun religie uit te oefenen, House of One, zal over vier jaar gereed zijn. Dat hebben de initiatiefnemers in de media bekend gemaakt. Het project geldt als...

"Ergens tijdens deze reis meende ik dat ik genoeg had van de oorlog. Nu besef ik dat de liefde niet is uitgedoofd. Ik houd van mijn geliefde, maar de oorlog is mijn vrouw."

Wist je dat het International Documentary Festival Amsterdam IDFA al jaren een catalogus van online te streamen films en nieuwe mediaprojecten bijhoudt? Nu de avondklok opnieuw wordt verlengd, kun je hier je voordeel mee doen. Je kunt kiezen uit meer...

Wat is het verband tussen een Franse communist, Bolkestein, W.F. Hermans, een oplichter uit de Tweede Wereldoorlog en de verdedigster van een Italiaanse terrorist? Dat gaat schuil in herinneringen. Ben van der Velden reisde als redacteur voor NRC...

Voormalig hoofd infectieziektebestrijding en emeritus hoogleraar epidemiologie bij het RIVM Roel Coutinho weet als geen ander hoe vaccinaties ons leven hebben beïnvloed. Onze samenleving zou er wezenlijk anders uitzien als we niet standaard werden...

Acteur/songwriter Yaron London en het Jerusalem Street Orchestra slaan de handen ineen voor een unieke online uitvoering van The Soldier’s Tale (L’histoire du soldat), geschreven en gecomponeerd door Igor Strawinsky. Het Jerusalem Street Orchestra...

Journalist en taalhistoricus Ewoud Sanders vond dat de tijd is gekomen om de herkomst van het woord jodenkoek, een lekkernij die vanaf nu odekoek heet, fatsoenlijk in kaart te brengen. Aanleiding was het bericht dat het Noord-Hollandse bedrijf Amarant...

In 2014 ging het Parabelproject van start. Het gegeven dat zowel in het vroegrabbijnse jodendom als in het vroege christendom parabels voorkomen, vormt het uitgangspunt van het project. Onder leiding van Eric Ottenheijm ging een team van zeven...

In een wereld die op zijn grondvesten schudt vanwege corona laat Roel Coutinho zien hoe vaccins in het verleden zijn ontwikkeld en welke bijdrage ze leveren aan onze gezondheid.

Een verbijsterend actuele versie van het verhaal van Poerim, waarin de traditionele vertelling wordt doorsneden met tekst- en beeldfragmenten uit de recente actualiteit. Rabbijn David Evan Markus (1973) lajent de teksten uit de Estherrol en maakt het...

Een aangrijpend familieverhaal waarin een jonge vrouw ontdekt wie haar oma werkelijk was, waardoor ze ook zichzelf beter leert kennen.

Dit is wat er gebeurde toen de Poerim-vrolijkheid van de Joden in Amsterdam zich vermengde met een verlangen naar wraak op de Spanjaarden.

Zelden of nooit is een indringender verhaal geschreven over de zwerftocht van een kind door de oorlog. Irene Butter was zes jaar toen ze met haar familie vluchtte uit Berlijn en in Amsterdam terechtkwam. Irene werkte als jong meisje in de crèche van de...

Afbeelding: 'Judea', een werk in gemengde techniek van de Israëlische kunstenaar Uriel Cazes (Haifa, 1954). Uriel Cazes studeerde aan de kunstacademie van Tel Aviv en zette na zijn diensttijd zijn studie voort bij professor Sotirios Michou aan de...

Avocado's zijn in het nieuws, dat kan niemand zijn ontgaan. "De avocado is goed op weg om een 'pandemiebestendig superfood' te worden", kopte AVG.nl al in het najaar van 2020, en het CBS meldde op 15 februari 2021: "Avocado-import groeit met 19 procent in...

In 1940 werd Denemarken bezet door het Duitse leger. De Deense regering beloofde zich niet te verzetten, mits de Deense Joden vrij en veilig zouden blijven. De nazi's gingen akkoord, maar in oktober 1943 bleek de afspraak waardeloos, want de SS wil in...

In The Art of the Jewish Family onderwerpt Laura Arnold Leibman vijf objecten aan een nader onderzoek. Elk object heeft toebehoord aan een Joodse vrouw die tussen 1750 en 1850 leefde in New York.We kijken mee naar de levens van Reyna Levy Moses...

Januari 1945. Het is een meedogenloos strenge winter wanneer de Russen de Duitse provincie Oost-Pruisen binnenvallen. Honderdduizenden mensen slaan op de vlucht. Maar op het landgoed Georgenhof dompelt de beeldschone Katharina von Globig zich onder in een...

Omer Klein

Elie Shamir voor het doek A Valley with Borders (2014)

Op zijn zevende wordt Naff verteld dat hij niet zomaar een losstaand iemand is, maar tot een volk behoort. Een volk met een eindeloos verleden, dat recent een oorlog heeft overleefd. Dat ‘Ding’, die oorlog, krijgt iets mythisch voor Naff en hij gaat...

De afbeelding bij deze lezing toont de installatie Shalekhet (Gevallen bladeren), die de Israëlische beeldend kunstenaar Menashe Kadishman (1932-2015) in 1997 maakte voor Memory Void, een van de symbolische lege ruimtes op de begane grond van het Joods...

Het woord 'siddoer' (het wordt ook wel met één 'd' geschreven) is Hebreeuws voor gebedenboek. Het bevat de dagelijkse gebeden, de gebeden voor sjabbat en een aantal gebeden voor de feestdagen, ordelijk gerangschikt. Het woord sidoer heeft dezelfde...

De razzia’s van 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam, waarbij bijna 400 Nederlandse Joodse mannen werden opgepakt en gedeporteerd, was de aanleiding tot de Februaristaking.

Vaak wordt het niet zo gezien, maar volgens de Israëlische toneelschrijver Nimrod Danishman is een grens een hoopvolle plek. Een grens heeft in zijn ogen namelijk het potentieel om te verbinden. Juist op die plek komen twee landen, twee culturen en twee...

Op de afbeelding hierboven zien je het schilderij De terugkeer van de verloren zoon van de Spaanse kunstenaar Bartolomé Esteban Murillo (1617-1682). De oude vader is dolgelukkig zijn doodgewaande jongste zoon weer in de armen te sluiten, terwijl in de...

Het is 1931 en in het appartement van Adolf Hitler – de rijzende ster van de nazipartij – wordt Geli Raubel dood gevonden. Zij is niet alleen Hitlers nichtje, maar ook zijn minnares en hoewel alles wijst op zelfmoord, zijn er een heleboel mensen die...

Voor de afbeelding van deze week kozen we Verven en vilten, een 'peintisserie' van Saskia Weishut-Snapper. Op haar website vertelt de kunstenares over haar inspiratie en technieken: "In mijn werk laat ik me leiden door mijn scheppingsdrang en mijn...

Het jodendom bestaat dankzij het aanhoudende gesprek tussen de generaties, meent professor Irene Zwiep. En toch, helemaal vanzelfsprekend is die keten van de traditie niet. Er zijn in de geschiedenis momenten geweest dat het leven van Tora en Talmoed aan...

De laatste jaren vervagen de begrippen ‘goed’ en ‘fout’ en zijn organisaties en onderzoekers, tot ontsteltenis van slachtoffers en nabestaanden, meer geneigd om daders en slachtoffers op één hoop te gooien.

Gustav Perle groeit op in een Zwitsers stadje, waar de Tweede Wereldoorlog ver weg lijkt. Zijn vader is dood, zijn moeder is een harde, ongelukkige vrouw, die haar best moet doen het hoofd boven water te houden en niet echt van haar gevoelige zoontje...

Eaanbrekend boek dat op erudiete wijze de wereld van Spinoza schetst: mannen en vrouwen die op zoek zijn naar vrijheid en de waarheid en hoe zij bijdroegen aan de radicale denkbeelden van de filosoof.

Een gezaghebbend boek over de beste en krachtigste geheime dienst ter wereld.

Een boek vol oerJoodse zoetigheid, waarbij elk recept een verhaal te vertellen heeft. De vier Australische vrouwen die samen de Mon­day Morn­ing Cook­ing Club vormen, hebben recepten, smaken, verhalen en herinneringen verzameld in de Joodse...

In de jaren na de stichting van de staat Israël bestond er een reëel gevaar dat vele van de ettelijke soorten wilde bloemen de gretige pluk niet zouden overleven. In 1963 werd een wet aangenomen waarin het plukken van wilde bloemen strafbaar werd. Om...

Channa Kistemaker schreef voor het nu al onvolprezen digitale periodiek De Vrijdagavond een mooi verhaal. Als je titel ziet, “Vrijdagavond” in De Vrijdagavond – in De Vrijdagavond, denk je wellicht direct: Droste-effect. ...

In het avondvullende programma Shadow’s Whispers combineert het Nederlands Dans Theater twee verschillende choreografieën in één voorstelling. Het eerste deel, From England with Love, is in handen van de beroemde Brits-Israëlische danser, componist...

Shalom Hanoch (1946) wordt beschouwd als "de koning van de Israëlische rockmuziek." Zijn composities hebben al sinds het einde van de jaren zestig een enorme invloed op de Israëlische rock- en popmuziek. Samen met de legendarische Arik Einstein maakte...

Kennis maakt naakt. Over bomen (en mensen) in het paradijs Alle culturen kennen de levensboom, symbool van continuïteit en vergankelijkheid, van de lijn en de cyclus die samen het leven vormen. Maar het Bijbelse scheppingsverhaal zet daar nog een boom...

In het bijbelboek Sjemot (Exodus) wordt de uittocht van het volk Israël uit Egypte beschreven. De Israëlieten, die in Egypte als slaven leefden, vluchtten onder leiding van Mozes weg voor de farao. Zij trokken door de Rietzee op weg naar het Beloofde...

De Bijbel is tot op de dag van vandaag een onuitputtelijke bron van inspiratie voor beeldende kunstenaars, ongeacht hun religieuze identiteit. Michelangelo Buonarroti (1475-1564) werkte in een tijd waarin het rooms-katholieke geloof alomtegenwoordig was,...

Chasdai ben Judah Crescas (1340–1410) was rabbijn, filosoof, raadsheer van koning Juan I van Aragon en Castilië en werd in 1389 benoemd tot koninklijk opperrabbijn met juridische bevoegdheid in de Spaanse stad Zaragoza. Crescas' aanzienlijke...

De website ArtBeat is hét verzamelplatform voor beeldende kunst uit Israël. Je kunt er schilderijen, beelden, foto’s, etsen en tekeningen kopen, direct bij de Israëlische kunstenaars zelf. Een kleine greep: het werk van kunstschilder, musicus en...

Minder dan zestig pagina's heeft de Canadese schrijfster Mar­i­lyn Froggatt nodig om aan kinderen vanaf acht jaar het levensverhaal te vertellen van Doña Gracia Mendes Nasi (1510 – 1569), een prestatie als je je realiseert wat een leven deze...

Decennialang is de 'zwarte Tasch' bewaard in de hoop deze ooit aan de eigenaresse of haar familie te kunnen overhandigen. En nu, ruim zeventig jaar na dato, is het moment dan toch daar. In de Tasch bevinden zich onder andere brieven, foto's,...

Vivian Gornick duikt steeds terug in dezelfde boeken. Als onzekere jonge vrouw, als succesvolle schrijfster, op haar twintigste, vijfenveertigste, zestigste. Steeds vindt ze zichzelf in nieuwe personages, ziet ze de boeken met een verbaasde nieuwe blik....

Mosaic Voices is een Britse a cappella zanggroep die zich heeft gespecialiseerd in Joodse muziek. Oude composities blijven bewaard en ook nieuw werk dat is gecomponeerd vanuit de Joodse muzikale traditie wordt aangemoedigd. Leider van Mosaic Voices is...

In Trouw verscheen een artikel over twee kleurenfilmpjes uit 1936 en 1944, de laatste getuigen van het Joodse voetbal. Omdat we niet zeker weten of iedereen het artikel kan lezen, hebben we de besproken filmbeelden achterhaald en die met toelichting...

De zeer geleerde rabbi Jehoeda HaNasi (135-200 GJ) bracht systematiek aan in de wirwar van mondelinge toelichtingen en uitleg en legde die vast in geschreven vorm. Algemeen wordt aangenomen dat het jodendom de Misjna dan ook aan hem heeft te danken. Tot...

Het Hebreeuwse woord sidoer betekent ‘ordening’ - er was grote behoefte om de meest gebruikte gebeden overzichtelijk bijeen te brengen. Een loffelijk streven, maar niet helemaal succesvol, zoals de lezing De plaats van Tanach in de...

De ongekend populaire Israëlische Netflix-serie Shtisel volgt het wel en wee van de ultraorthodox-Joodse familie Shtisel in Jeruzalem. De twintiger Akiva Shtisel woont bij zijn vader Shulem - een rabbijn en weduwnaar - in een ultra-orthodoxe wijk. De...

Yoni Rechter is een van de bekendste musici uit Israël. Wie aan Hebreeuwse volksliedjes denkt, denkt aan Richter. Dit komt door de prachtige arrangementen die hij maakte van populaire oudere melodieën. Rechter werd geboren in Tel Aviv en begon op...

Paul Ehrenfest groeide op in een Joods middenstandsgezin in Wenen. Tatiana Afanassjewa kwam uit een welgestelde familie in Sint Petersburg. Hun liefde voor de natuurwetenschappen bracht hen aan het begin van de twintigste eeuw bij elkaar en voerde hen...

Volgens Goudsmit is er een nieuw tijdperk aangebroken: het immunoceen, het tijdperk waarin we wereldwijd in staat zijn onszelf te beschermen tegen aandoeningen die onze levensverwachting en onze kwaliteit van leven negatief beïnvloeden.

Ron Gomes Casseres presenteert tijdens de Sephardic World Meeting van zondag 7 februari een overzicht van de geschiedenis van de Joodse gemeenschap van het Caribische eiland Curaçao, de oudste nog bestaande Joodse gemeenschap in het werelddeel Amerika. ...

Je kunt de Israëlische maatschappij niet begrijpen zonder de verhalen te kennen van de inwoners die behoren tot inheemse en/of minderheidsgroeperingen. Dr. Steven J. Klein verzorgt een cursus bestaande uit vier sets van drie Zoomlezingen, waarin wordt...

Als er in Nederland één kenner was van Joodse muziek, dan was het wel Jan Waas. Hij begon in de jaren vijftig met een muziekbibliotheek waarin uiteindelijk vele duizenden CD's en LP's met Engelstalige, Franse en Nederlandse muziek en veel muziek uit de...

In de zomer van 2019 begon pianiste Orli Shaham (1975) aan de opnames van alle sonates die Wolfgang Amadeus Mozart ooit heeft gecomponeerd. Hoewel ze eigenlijk nog niet van plan was de opnamen uit te brengen, is ze daar vanwege de coronacrisis versneld...

Een vrome Somalische asielzoekster komt als oppas in dienst bij het gezin van Zelda en Bor en ontpopt zich tot hun verbazing als een fenomenale zangeres. Haar naam is Amal. Ze is zo goed dat Zelda en Bor haar opgeven voor de populaire talentenshow De...

Frans de Liagre Böhl mag beschouwd worden als degene die de assyriologie (inclusief de Babylonische wetenschap) in Nederland heeft vormgegeven. De vergelijking tussen het oude Israël en Mesopotamië (‘Bijbel en Babel’) vormde een rode draad in zijn...

Radu Mihăileanu maakte in 1998 een tragikomedie over de inwoners van een sjtetl die tijdens de Tweede Wereldoorlog een gewaagd plan bedenken om aan deportatie te ontkomen.

"An insightful and engaging work from one of America's finest literary critics, *The Blessing and the Curse* brings the Jewish experience vividly to life." (*Wall Street Journal*)

"Een goed geschreven en tot nadenken stemmend verslag van de huidige globaliseringscrisis." – Yuval Noah Harari

Afbeelding: 'Shalom' van Bernard Korzeniak (Montevideo, Uruguay)

Gilad Hekselman is de laatste jaren uitgegroeid tot een van de bekendste jazzgitaristen ter wereld. Sinds zijn verhuizing naar New York speelt de geboren Israëli samen met de grootste artiesten uit de internationale jazzscene, zoals Chris Potter, Eric...

Yad Vashem in Jeruzalem is het project Join the IRemember Wall gestart. je kunt jouw naam laten koppelen aan een willekeurige naam uit de ruim 4,8 miljoen namen tellende database met slachtoffers van de Sjoa, maar je kunt ook zelf een naam kiezen. Meer...

Met uitzondering van de Engelse koninklijke familie zullen er weinig families zijn waarover door de eeuwen heen zoveel is geroddeld als over de Joodse bankiersfamilie De Rothschild. Het is vaak moeilijk feit van fictie te onderscheiden. Het grote brein...

Een emotionele getuigenis van het leven in Auschwitz in poëtisch proza, met een voorwoord van Arnon Grunberg.

Albert Einstein en zijn baanbrekende relativiteitstheorie zijn een product van de bijzondere tijdsgeest aan het begin van de twintigste eeuw, betoogde cultuurhistoricus David Wertheim in zijn lezing Einstein en zijn tijd, die op donderdag 14 januari via...

Bij het woord ‘parabel’ is je eerste associatie wellicht met de stichtelijke korte verhaaltjes zoals dat over de zaaier, de barmhartige Samaritaan, de verloren zoon, het verloren schaap en andere ‘gelijkenissen’. In het Nieuwe...

Op maandagmiddag 25 januari 2021 heeft het Rode Kruis bekendgemaakt de Joodse Raad Cartotheek over te dragen aan het Joods Cultureel Kwartier (JCK). Daarmee geeft het Rode Kruis gevolg aan het advies van de Commissie Toekomst Joodse Raad Cartotheek. De...

De bloeitijd van de Hebreeuwse poëzie begon in de tiende eeuw in Sefarad en floreerde tot 1492, toen de Joden van het Iberisch schiereiland werden verdreven. ...

De coronapandemie duurt voort, de maatregelen om het aantal besmettingen te beteugelen blijven van kracht en worden nog strenger. En hoe lang het allemaal gaat duren is niet te zeggen. Daarom is het besluit genomen de activiteiten van Crescas in elk geval...

Historicus Bart Wallet gaf in de laatste weken van 2020 opnieuw een vijftal lezingen over de moderne Joodse geschiedschrijving. Ook dit keer vormden toonaangevende werken van spraakmakende historici op het gebied van de Joodse geschiedwetenschap leidraad...

Bijbel-exegese is van alle tijden: wat staat er geschreven, zijn er verborgen betekenissen in de teksten en zo ja, welke zijn dat?

Beeldend kunstenaar Mels Sluyser (1930) werd opgeleid als biochemicus en was in die hoedanigheid lange tijd werkzaam als hoofd van de afdeling tumorbiologie van het Nederlands Kankerinstituut. Rond zijn veertigste begon hij met schilderen. Vijftig jaar...

Eva, de roman die bij het verschijnen in 1927 veel opzien baarde en sindsdien vele malen is herdrukt, is Carry van Bruggens openhartige zelfportret, een biecht waarin via een voortdurende dialoog met haar alter ego wordt beleden dat de zin van het bestaan...

Actrice Elisabeth Andersen vertelt in gesprek met journaliste Brigit Kooijman over haar fascinerende carrière in de theaterwereld en haar dramatische en bijzondere relatie met Werner Muensterberger.

Koningen van Shanghai is het even bizarre als overrompelende verhaal van twee Joodse families die in de negentiende eeuw uit Bagdad vluchtten en na enige omzwervingen in Sjanghai terechtkwamen. Daar werden ze steenrijk met de smokkel van opium, de bouw...

Op 7 januari zou Jules Schelvis 100 jaar geworden zijn. Dat werd herdacht met een fraai programma waarin ook Jiddisje muziek te horen was.

De in Rusland geboren en in Israël opgegroeide fotograaf Eli Singalovski (1984) studeerde aan de prestigieuze Bezalel Academy of Arts and Design in Jeruzalem. Na afronding van zijn studie emigreerde hij naar Duitsland, waar hij nog altijd woont en werkt....

De concertzalen zijn voorlopig dicht. Dat is vervelend voor muziekliefhebbers, maar gelukkig hebben veel muzikanten, zalen en concertorganisatoren de laatste maanden verschillende alternatieven bedacht. Zo ook het Bimhuis. De jazztempel in Amsterdam heeft...

Op dit moment valt er via de website van het Tel Aviv Museum of Art, naast Eli Singalovski’s tentoonstelling Formal Solutions, nóg een expositie met 360 graden view te bekijken: Conditions for a Flourishing Humanity. Het is een...

Er waren een paar Joodse symbolen te zien tijdens de inauguratie van Joe Biden tot 46ste president van de Verenigde Staten. Op JTA lees je over deze 3 Jewish fashion statements (met verklarende links). ...

De verteller van Yishai Sarids novelle is een jonge Israëlische historicus met specialisatie Sjoa. Niet dat hij ooit van plan was dat te worden, of kon bevroeden dat hij Israëlische scholieren zou begeleiden tijdens bezoeken aan de vernietigingskampen...

Two New Kids on the Block!

Afbeelding: De kunstenaarswijk van Kazimierz Dolny (Chaim Goldberg, 1974)

We 'Zoomen' natuurlijk al vanaf het begin van de eerste lockdown, maar een leeskring via Zoom: dat is voor Crescas a first! Literair vertaalster en docente Hebreeuws Sylvie Hoyinck gaat vanaf maandag 1 februari om 19.30 uur vier maal met ons het avontuur...

Zaterdag 6 februari 2021 staat in onze en jouw agenda vast en zeker al gemarkeerd als de avond waarop we weer een Sjoeche Pubquiz houden. Het is de derde keer alweer dat we dit gezellige en leerzame evenement organiseren, samen met het NIW. ...

Nynke ‘Skip’ Nauta is al zeven jaar op zee als het verleden plotseling voor haar neus staat, zomaar, in de jachthaven van Cannes: het echtpaar Zeno en hun briljante puberzoon, Juda. De enthousiaste Zeno’s hebben al eens eerder goed gezorgd voor Skip...

Kasjroet is een onwrikbaar complex aan regels over wat je mag eten en wat niet. Rechtstreeks uit de Tora, en in de vele eeuwen daarna steeds verder verfijnd. Kosjer koken is, zeker voor wie er niet mee is opgegroeid, een behoorlijke uitdaging. Aan het...

Zijn idealen, hoe vurig beleden ook, wel bestand tegen de tand des tijds?

Abraham Tuschinski en zijn zwagers Hermann Ehrlich en Hersch Gerschtanowitz openen in 1912 een exclusief theater voor film in de Hoogstraat in Rotterdam. Abraham is een man met visie, en vooral met lef. Zelfs in de Eerste Wereldoorlog durft hij zijn...

Dana Ruttenbeg en Netta Yerushalmy zijn twee vrouwelijke dansers van in de veertig. De een woont in Tel Aviv, de ander in New York City. Ze kenden elkaar niet en werkten nooit eerder samen, maar een uitnodiging van het American Dance Festival bracht daar...

De concertzalen zijn voorlopig dicht. Dat is vervelend voor muziekliefhebbers, maar gelukkig hebben veel muzikanten, zalen en concertorganisatoren de laatste maanden verschillende alternatieven bedacht. Zo ook het Bimhuis. De jazztempel in Amsterdam heeft...