Laatste kans: Crescas en zijn tijd

Wie was Chasdai Crescas, de invloedrijke middeleeuwse Joodse filosoof naar wie het Joods Educatief Centrum Crescas is vernoemd?

Gepubliceerd op: 4 februari 2021

Chasdai ben Judah Crescas (1340–1410) was rabbijn, filosoof, raadsheer van koning Juan I van Aragon en Castilië en werd in 1389 benoemd tot koninklijk opperrabbijn met juridische bevoegdheid in de Spaanse stad Zaragoza. Crescas' aanzienlijke positie aan het hof vrijwaarde hem voor vervolging, maar hij kon niet voorkomen dat in 1391 in nog geen twee maanden tijd duizenden Joden (onder wie Crescas’ enige zoon) in pogroms het leven lieten. In grote delen van Spanje werden synagoges met de grond gelijkgemaakt en de Jesjiwa (talmoedschool) van Barcelona, de belangrijkste en meest invloedrijke van die tijd, werd verwoest. Crescas beschreef de verschrikkingen in Spanje in een brief aan de Joodse gemeenschap van Avignon. Deze brief is een van de drie bewaard gebleven geschriften van Crescas.

Chasdai Crescas zag het als 'rav van Zaragoza' als zijn voornaamste taak in die jaren van vervolging en al dan niet gedwongen bekering tot het christendom zijn geloofsgenoten een stevig houvast te bieden in het jodendom en deed dat in 1397 in de verhandeling Weerlegging van de christelijke principes.

In de ogen van Crescas was het christendom echter niet de enige bedreiging van het jodendom: in de middeleeuwen kwamen Joden via de twaalfde-eeuwse Joodse filosoof Maimonides in aanraking met de Griekse denkwereld van Aristoteles.

Crescas' belangrijkste werk is Or ha-Sjem (Het Licht van de Eeuwige), een kritische, filosofische beschouwing waarin hij een wijsgerig systeem met een positieve, nadrukkelijk Joodse inhoud stelt tegenover de rationaliserende filosofie van Maimonides.

In de lezing Crescas en zijn tijdgenoten die Resianne Smidt van Gelder-Fontaine op dinsdag 9 februari om 20.00 uur zal geven, wordt duidelijk dat er in Crescas' tijd een stevige controverse bestond over de plaats van filosofie binnen het jodendom. Crescas gooide zijn volle gewicht in de polemiek tussen Maimonides' gedachtegoed, dat in veel opzichten sterk was beïnvloed door de Griekse filosoof Aristoteles, en de Joodse wijsbegeerte, die een totaal andere visie had op de relatie geloof, wetenschap en wereldbeeld.

Je kunt Crescas en zijn tijdgenoten via Zoom bijwonen. Op onze website kun je je aanmelden voor deze lezing. Na ontvangst van je registratie ontvang je per mail de inloggegevens die je nodig hebt om deze Zoomlezing bij te wonen.

Nieuwsbrief

Volg ons en blijf op de hoogte! Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief en wij zorgen dat je niks mist.

Bekijk nieuws overzicht

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.