Hannah Szenes
"De dood, ik voel het, is zeer nabij. Ik had in juli 23 kunnen worden..."
Gepubliceerd op: 12 mei 2022
De allerlaatste lezing van het seizoen 2021-2022 gaat over de Hongaars-Joodse Hannah Szenes (1921-1944). In Israël kennen zelfs schoolkinderen haar naam, maar wie in Nederland weet wie deze dappere jonge vrouw was, en kent haar literaire werk?
Hannah Szenes werd geboren in Boedapest in een welgestelde, geassimileerde Hongaars-Joodse familie. Szenes kreeg een moderne Hongaarse opvoeding, maar kwam tijdens haar middelbare schooltijd in aanraking met antisemitisme, wat haar ertoe aanzette meer te weten te komen over haar Joodse afkomst. Ze sloot zich aan bij een zionistische jeugdbeweging en leerde Hebreeuws als voorbereiding op immigratie naar Palestina na haar eindexamen. Eenmaal daar
ging ze wonen en werken in kibboets Sdot Jam bij Caesarea.
In 1943 meldde ze zich als vrijwilliger (en enige vrouw) bij een door het Britse leger opgezette commando-eenheid; ze leerde parachutespringen en deed een cursus radiocommunicatie. Medio maart 1944 werd Szenes met 37 Europese Joden in Joegoslavië gedropt, met het doel contact te leggen met partizanen die hen zouden helpen het door de nazi's bezette Hongarije binnen te komen.
Het was een gewaagde missie, die hopeloos mislukte. Op 7 juni 1944 werd Szenes gearresteerd en gemarteld door de Hongaarse politie. Vijf maanden later werd ze, op haar eigen verzoek ongeblinddoekt, door een Duits vuurpeloton geëxecuteerd.
Hannah Szenes' dagboek - waarmee ze als meisje van dertien al was begonnen - en haar poëzie en toneelstukken werden na haar dood uitgegeven. Veel van haar gedichten zijn op muziek gezet. Het bekendste daarvan is 'Eli, Eli', getoonzet door David Zahavi.
Ter gelegenheid van Szenes' honderdste geboortedag maakten ruim 140 paratroopers, onder wie meer dan honderd uit Israël, op 17 juni 2021 een parachutesprong vlak bij de plek in het huidige Slovenië waar Szenes in 1944 landde.
In de lezing Hannah Szenes: verzetsstrijder en dichter. Moedig vrouwelijk leiderschap in tijden van vervolging maak je kennis met een vrouw die haar leven gaf om dat van anderen te redden. Indrukwekkend en inspirerend!