Online: Portretten van Portegiezen

De geschiedenis van de Portugese Joden in Amsterdam

Gepubliceerd op: 23 juni 2022

Wat is een Portegies? Volgens het WikiWoordenboek is het "Jiddisch-Hebreeuws voor Portugese Jood (benaming door onder andere Asjkenazische Joden)."
Deze omschrijving wordt hardnekkig en internetbreed herhaald, maar met een beetje scrollen kom je vervolgens terecht op het Woordenboek van Populair Taalgebruik en lees je: "(17e eeuw) Sefardische jood. Varianten: Pottegies, Portegies. Een Jiddisj spreekwoord luidt: 'Es sitzt e portegies in der luft' (er zit een Portugees in de lucht): het waait hard. Vanwege de kouwe drukte (wind) die Portugezen hadden in de ogen van Hoogduitse Joden."

Het is informatie waar je niet zoveel mee kunt. Beter wordt het in de Joodse canon van Amsterdam: "Rond 1600 vestigden de eerste Joden zich in Amsterdam. Het waren Sefardische Joden uit Portugal. Ze waren op de vlucht voor geloofsvervolging en vonden in Amsterdam een veilig toevluchtsoord."

Het woord ‘Sefardisch’ komt van van Sefarad, zoals Joden het Iberische schiereiland plachten te noemen. Spanje maakte in 1492 het leven voor de Joden onmogelijk, en zij namen de wijk naar Portugal. Maar daar was het leven niet veel veiliger (tenzij je je als Jood tot het christendom bekeerde), en toen in 1580 Portugal werd ingelijfd bij Spanje gingen de Sefardiem op de vlucht naar het noorden, met vaak niet meer dan hun eigen taal, cultuur en geloof.

Rond het jaar 1600 bereikten de eerste Sefardiem de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Daar zag de toekomst er rooskleurig uit, zowel economisch als wat betreft vrijheid van godsdienst, en konden de Sefardische Joden een goed bestaan opbouwen.

Daarover vertelt Joël Cahen in zijn online videolessen Portretten van Portegiezen. Hij laat je kennismaken met invloedrijke Portugese Joden van de zestiende tot en met de negentiende eeuw. Hun levensgeschiedenissen vertellen een bijzonder stukje Joodse en sociale geschiedenis van Amsterdam.

De video's zijn opgenomen in het Altijd online cursusaanbod. Na ontvangst van je betaling heb je onbeperkt toegang tot de video's.

Nieuwsbrief

Volg ons en blijf op de hoogte! Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief en wij zorgen dat je niks mist.

Bekijk nieuws overzicht

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.