Boekennieuws

Recent verschenen en verwachte Nederlandstalige of vertaalde boeken van Joodse schrijvers, boekpresentaties en ander nieuws

Gepubliceerd op: 3 november 2022

Portret van de dichter Jan Lechoń (191) door de Pools-Joodse realistische schilder Roman Kramsztyk (1885-1942). Kramsztyk werd doodgeschoten in het getto van Warschau in 1942. Zijn werk was te zien tijdens het schilderevenement in de kunstwedstrijd op de Olympische Zomerspelen van 1928.

De Stichting Praemium Erasmianum heeft de Erasmusprijs 2022 toegekend aan de Israëlische schrijver David Grossman (Jeruzalem, 1954). Het thema van de prijs is dit jaar ‘Verbinders in een verdeelde wereld.’ Grossman voldoet als geen ander aan deze typering. In zijn werk wil hij de mens van binnenuit begrijpen, en de ander liefdevol bezien over grenzen van oorlog en geschiedenis heen. De Stichting Erasmusprijs wil daarom zijn kunstenaarschap eren en lezers de kans geven zijn werk te (her)ontdekken: ‘als troost, en als leidraad hoe mens te zijn.’ Lees meer op Stichting Praemium Erasmianum.

Etty Hillesum
De binnenwereld is even reëel als de buitenwereld

Willy Dupont

Gent: Boekhandel & uitgeverij Carmelitana, 2022
Aantal blz.: 170
ISBN: 9789492434289

Zelfs op de rand van de vernietiging kan een mens meer mens worden en een nieuwe wereld beginnen. Etty Hillesum (1914-1943) is er een uitzonderlijk en authentiek voorbeeld van, met een heel eigen spiritualiteit van verbondenheid. Haar nagelaten geschriften leiden ons binnen in de alledaagse en lastige wereld van een jonge Joodse vrouw tijdens de Tweede Wereldoorlog. Na een snelle, maar diepgaande ontwikkeling maakt ze de keuze om niet onder te duiken, maar te gaan helpen in het doorgangskamp Westerbork, waardoor ze uiteindelijk ook zelf op de fatale trein naar Auschwitz wordt gezet.

Dit boek volgt Etty Hillesum chronologisch door haar inspirerende dagboeken en brieven, die pas veertig jaar na haar dood gepubliceerd werden. Het biedt de lezer een indringende kijk in de complex persoonlijkheid en de verrassende teksten van Etty.

Willy Dupont werd gevormd enerzijds op de hoofdwegen van de mystiek en van de monastieke (onder meer karmelieter) spiritualiteit, anderzijds in de praktijk van een respectvol luisterende en lezende rechter in Brugge.

In de Digibieb: De laatste Levano

Maurits Wertheim

Amsterdam: Elsevier, 1963
Aantal blz.: 290

De laatste Levano is het rijpe werk van een groot en gevoelig schrijver.

Gideon Levano is de laatste telg uit een oud Joods bankiersgeslacht. Vijftien jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, waarin hij vrouw en kinderen verloor, ontmoet hij de man die zijn huwelijk deed mislukken. Hij ziet de film van het verleden in flarden aan zich voorbijtrekken en zich vermengen met het heden. Onbewust blijft deze vitale man, die zich op de grens tussen middelbare leeftijd en ouderdom bevindt, zoeken naar een nieuwe levensgezellin en een nieuwe levensvervulling. Zijn late liefde voor een jonge Israëlische doet hem beseffen dat hij als Europese Jood een vreemdeling blijft voor de Israëli en dat hij er niet toe zal kunnen besluiten zijn geboorteland te verlaten. De laatste Levano bezit alle kwaliteiten van Wertheims vorige romans: de rake uitbeelding van mensen en toestanden uit Isaac de Fuentes, de gloedvolle handeling uit Vorst van de Ballingschap en de kleurige beschrijvingen uit De Soete Bazinne.


Je kunt De laatste Levano online lezen in de Joodse bibliotheek van Crescas of als pdf downloaden naar je eigen computer of tablet.

Maurits Wertheim werd op 11 maart 1904 te Eindhoven geboren. Na in Rotterdam de HBS te hebben doorlopen, werd hij leerling van de Rijswijkse kunstschilder Otto Kries, maar toen zijn vader in 1922 plotseling overleed, moest hij de gedachte aan een kunstenaarsloopbaan vaarwel zeggen. Samen met zijn broer nam hij de leiding van de handelszaken van zijn vader over en werd koopman. Hij begon te schrijven tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen hij - evenals zovele andere Joodse landgenoten - was ondergedoken.

Uit de ramsj: Deze ontspoorde wereld
Het oorlogsdagboek van Paula Bermann. Amsterdam, 15 juni 1940 – Jutphaas, 19 maart 1944

Paula Bermann

Amsterdam: Uitgeverij Balans, 2018
Aantal blz.: 280
ISBN: 9789460038792
Vertaald door: Johan. H. Winkelman
Oorsponkelijke titel: Die entgleiste Welt – Amsterdam 1940 – Jutphaas 1944

Van 1940 tot 1944 houdt de in Nederland wonende Duits-Joodse Paula Bermann een dagboek bij. Dat doet ze in het Kurrentschrift, een Duitse schrijfmethode die nog maar weinigen kunnen lezen. Het dagboek vormt een beklemmend verslag over de wereld in oorlog, haar Nederlandse gezin, haar familie in Duitsland. Ze is politiek zeer goed geïnformeerd en beschrijft het dagelijks leven in Amsterdam en vanaf 1942 in onderduik in Jutphaas gedetailleerd. Tussen de regels door klinken haar angsten en verlangens, en haar weerzin tegen een opgelegde identiteit: zowel Duits als Joods. Als Duitse wordt ze gewantrouwd, als Joodse opgejaagd. Bermanns dagboekaantekeningen zijn doortrokken van weemoed, boosheid, zorg om haar kinderen, afkeer van haar landgenoten en angst voor verraad. Nooit eerder verscheen een zo gedreven en precieze beschrijving van een leven in bezet Nederland, geschreven door een Duitse Jodin. Het dagboek eindigt abrupt: voorjaar 1944 worden Paula, haar man Coen en hun dochter Inge verraden, opgepakt en via Westerbork naar Bergen-Belsen gedeporteerd. Vlak voor de bevrijding sterven Paula en Coen. Hun drie kinderen overleven de oorlog.

De dagboeken werden bezorgd door Elma Draijer 

Paula Bermann, geboren 9 maart 1895, groeide op in een liberaal Joods gezin in het Duitse Konken en Kusel, en diende tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster aan het front in Frankrijk. In augustus 1918 trouwde Paula met de Nederlander Coen van Es, eveneens van Joodse afkomst. Coen en Paula kregen drie kinderen: Hans (1919), Inge (1923) en Sonja (1927). Tot Paula, Coen en Sonja op 24 augustus 1942 onderdoken bij het gezin van beroepsmilitair Jan Kooy in Jutphaas, een dorp vlak bij Utrecht, bewoonde het gezin een benedenhuis in Amsterdam-Zuid, Valeriusstraat 135.

De Frans-Nederlandse schrijfster en publiciste Solange Leibovici (1946) publiceerde op 19 januari 2000 in Vrij Nederland het artikel 'De belle juive'.
Het beeld van Etty Hillesum is in de loop der jaren sterk veranderd. Van ‘belle juive’ groeide ze uit tot ‘inspiratiebron bij levensvragen’. Nu maakt de New Age-beweging van haar een cultfiguur: Etty Hillesum als soefi-meesteres.

Aanleiding voor haar artikel was het boek Etty Hillesum van de Franse schrijfster Sylvie Germain dat in 1999 bij Editions Pygmalion verscheen. Het werd in 2001 in Nederlandse vertaling als Etty Hillesum, een spirituele biografie uitgegeven bij Balans en is alleen nog tweedehands verkrijgbaar.

Solange Hillesum

Bekijk hier ons gerelateerde cursus aanbod

Eric Ottenheijm Deze cursus wordt gegeven in samenwerking met Genootschap voor de Joodse Wetenschap in Nederland Het Genootschap voor de Joodse Wetenschap in Nederland is opgericht in 1919 in navolging van soortgelijke genootschappen in het buitenland, die voortkwamen uit de traditie van de Wissenschaft des Judentums. Van oudsher organiseert het genootschap lezingen waarin joodse wetenschap in de ruime zin van het woord centraal staat. Er worden lezingen gehouden over joodse cultuur, religie, geschiedenis, literatuur, medische onderwerpen, fysica, filosofie, muziek, of een combinatie daarvan. Het genootschap organiseert 6 à 7 lezingen per jaar. Deze worden altijd op zondag gehouden. De contributie bedraagt € 25 per jaar. meer informatie: genootschapjoodsewetenschap.nl
Parabels

Ons woord parabel is afgeleid van het Griekse woord parabolè, dat ook een weergave is van het Hebreeuwse masjal. Het duidt zowel een spreuk (denk aan Misjle Sjlomo) als een gelijkenis of parabel,...

Nieuwsbrief

Volg ons en blijf op de hoogte! Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief en wij zorgen dat je niks mist.

Bekijk nieuws overzicht

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.