Children of El Andalus
De eerste Leo Levie lezing in Leiden
Gepubliceerd op: 11 november 2021
Via de smalle Straat van Gibraltar zijn Marokko en het Iberisch schiereiland van oudsher onlosmakelijk met elkaar verbonden. Vandaag de dag is Marokko een van de weinige landen waar de tradities van Al-Andalus levend worden gehouden. Deze geschiedenis heeft een bijzondere plaats in het historische, culturele en spirituele erfgoed van het land. Marokko, gelegen in het uiterste westen van de islamitische wereld, staat in de gehele wereld bekend als een uniek land met zijn geografische, historische en culturele diversiteit.
Op 2 januari 1492 valt de stad Granada met de overgave van de laatste Nasriden heerser Abu Abdallah Muhammad XI, beter bekend als Boabdil. Hiermee komt er definitief een eind aan Al-Andalus en de politieke macht van de moslims op het Iberisch schiereiland.
In het dan verenigde rooms-katholieke Spanje van Ferdinand en Isabella is geen plaats meer voor andersdenkenden. Op 31 maart 1492 wordt in religieuze euforie het Edict van Verdrijving getekend door Isabella en Ferdinand. Alle Joden worden gedwongen zich tot het katholicisme te bekeren of krijgen vier maanden de tijd om het land te verlaten. Uiteindelijk worden tussen 1609 en 1614 de laatste 'Moriscos' uit Spanje verdreven.
Andalusische moslims en Sefardische Joden bouwen een nieuw bestaan op in Noord-Afrika. Zij brengen nieuwe invloeden naar Marokko en verrijken de al bestaande tradities. De vluchtelingen van het Iberisch schiereiland ervaren soortgelijke gevoelens in ballingschap en herinneren zich hun thuisland, voorouders en verleden op een gemeenschappelijke manier. Gaandeweg integreren ze in de Marokkaanse samenleving, maar met behoud van hun unieke Andalusische cultuur, tradities en identiteit. Vaak sluiten ze huwelijken binnen de eigen, in Marokko gevormde, Andalusische gemeenschappen. Hun erfgoed wordt van generatie op generatie overgedragen. Tot op de dag van vandaag is onder hun nakomelingen het bewustzijn van hun Andalusische identiteit levend gebleven. Zij zijn de Kinderen van Al-Andalus.
Rick Leeuwestein en Hicham Ghalbane hebben op verschillende locaties in Marokko de allermooiste verhalen vastgelegd. Verschillende Marokkaans-Andalusische families hebben hun persoonlijke verhalen, herinneringen en geschiedenis gedeeld tijdens ontmoetingen en ontroerende gesprekken.
Op 20 januari 2022 opent de tentoonstelling van het project Children of Al-Andalus in het Joods Historisch Museum. Op maandag 24 januari 2022, kort na de opening, geven de twee makers speciaal voor Crescas een overzicht van hun werk.
