Dode Zeerollen ouder dan gedacht

Veel Dode Zeerollen zijn ouder dan eerder werd gedacht. En niet alleen dat: ook blijkt dat twee fragmenten van de Bijbelse rollen uit de tijd stammen van hun vermoedelijke auteurs.

Dit constateert een internationaal team van onderzoekers onder leiding van prof.dr. Mladen Popović van de Rijksuniversiteit Groningen. In hun onderzoek combineren zij radiokoolstofdatering, paleografie en kunstmatige intelligentie in een nauwkeuriger datumvoorspellingsmodel, Enoch genaamd.

Datering van Dode Zeerollen
Sinds hun ontdekking hebben de Dode Zeerollen ons begrip van de Joodse en christelijke oorsprong veranderd. Hoewel de algemene datering van de rollen tussen de derde eeuw voor de gangbare jaartelling en de tweede eeuw na de gangbare jaartelling ligt, was het niet goed mogelijk de individuele manuscripten te dateren.

Die datering is meestal alleen gebaseerd op paleografie, de studie van oude handschriften. Maar tussen de weinige manuscripten met datum in het Aramees/Hebreeuws uit de vijfde, vierde eeuw voor Christus en de late eerste en vroege tweede eeuw na Christus zit een kloof. Daardoor was een nauwkeurige datering van de meer dan duizend rollen en fragmenten uit de Dode Zeerollen-collectie niet mogelijk.

Schrijfstijlen
Deze kloof is nu gedicht. De onderzoekers combineerden koolstofdateringen van 24 monsters van de rollen met een paleografische analyse met behulp van AI. De eerste resultaten van Enochs datavoorspellingen tonen aan dat veel Dode Zeerollen ouder zijn dan eerder gedacht.

Dit verandert ook hoe onderzoekers de ontwikkeling van twee oude Joodse schriftstijlen, die Hasmonees en Herodiaans worden genoemd, moeten interpreteren. Volgens Enoch was dat eerste schrift al eerder in gebruik dan van 150 tot 50 voor de gangbare jaartelling. Ook de tweede schrijfstijl ontstond eerder dan gedacht. Dit betekent dat beide stijlen al aan het einde van de tweede eeuw vdgj naast elkaar bestonden.

Verder stelt de studie vast dat de fragmenten 4QDanielc (4Q114) en 4QQoheleta (4Q109) de eerste bekende fragmenten zijn van een Bijbels boek uit de tijd van hun vermoedelijke auteurs. We weten niet wie het boek Daniël precies afmaakte, maar de algemene aanname is dat deze auteur dat deed rond 160 vdgj. Ook nemen geleerden voor Prediker aan dat een anonieme auteur uit de derde eeuw vdgj achter dit Bijbelse boek zat, in plaats van koning Salomo uit de tiende eeuw vóór.

Volgens Mladen Popović hebben deze resultaten de mogelijkheid gecreëerd om tastbaar bewijs te bestuderen van de handen die de Bijbel schreven.

Online cursus bij Crescas
Door deze ontdekking worden de Dode Zeerollen nóg intrigerender, en bieden ze mogelijk verrassende inzichten over de Joodse sekte die de rollen tijdens de Romeinse bezetting ruwweg 2000 jaar geleden verborgen hielden.

Wil je meer weten over de oude teksten? Bij Crescas volg je nu gewoon online een complete cursus over de Dode Zeerollen, volledig in jouw eigen tempo, waarin je ontdekt:

• Wat erin staat
• Wie ze schreef
• En waarom ze zó belangrijk zijn voor het jodendom (en daarbuiten)

Beeld: Fragment van Dode Zeerol 28a (Foto: Dr. Osama Shukir Muhammed Amin CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons)