Lachen om Levie
Komisch bedoeld antisemitisme (1830-1930)
Gepubliceerd op: 5 november 2020
Komisch bedoeld antisemitisme (1830-1930)
Ewoud Sanders
Zutphen: Walburg Pers, 2020
Aantal blz.: 112
ISBN: 9789462496262
In 1850 bedacht de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman (1806-1863) een personage dat een zwaar stempel zou drukken op de Nederlandse cultuur: Zwarte Piet. Vijf jaar later creëerde hij een ander succesvol personage: de even laffe als lepe Joodse soldaat Levie Mozes Zadok. Beide figuren wekten de spotlust op. Levie werd zelfs een rage. In 1855 verkochten elkaar genadeloos beconcurrerende uitgevers binnen enkele maanden ruim 56.000 Levie Zadokdrukwerkjes.
Hoe is dat daverende verkoopsucces te verklaren? Welk beeld werd er in die teksten van Joden geschetst? En hoe werd er in de loop van de tijd op gereageerd?
Ewout was zaterdag 31 oktober te gast in het radioprogramma De Taalstaat, waar hij over zijn boek vertelde. De uitzending is online terug te luisteren.
Ewoud Sanders (1958) is journalist en historicus. Wekelijks schrijft hij in de rubriek WoordHoek in NRC over de geschiedenis van woorden en uitdrukkingen. In 2017 promoveerde hij op de geruchtmakende studie 'Levi's eerste kerstfeest: jeugdverhalen over jodenbekering, 1792-2015'. Sanders onderzocht hierin onder meer hoe er over Joden wordt geschreven in christelijke bekeringsliteratuur.