Kort nieuws van heinde en ver

Antwoorden op deze en andere vragen zijn te vinden in de nieuwe MemoGIS Praag webapplicatie, die op 27 januari 2022 ter gelegenheid van de Internationale Holocaust Herdenking online komt. De interactieve kaart MemoGIS kan worden gebruikt op mobiele telefoons en tablets ter plaatse of op een computer thuis of op school. De app is nu alleen nog beschikbaar in het Tsjechisch, de Engelstalige versie wordt binnenkort toegevoegd.
Lees meer op de website van de European Holocaust Research Infrastructure.

Eindredacteur Alfred Edelstein van de Joodse afdeling van de EO schreef een In Memoriam.

Het Amsterdamse meisje dat niet Joods wilde zijn, werd paradoxaal genoeg tot op het laatst geplaagd door de uiterste consequentie van haar afkomst. Geboren in de zomer van het eerste vredesjaar is Manja Croiset een oorlogsslachtoffer van de tweede generatie. “Mijn leven is getekend door Hitler, al ben ik in 1946 geboren.”

Na het doorlopen van het hoofdstedelijke Barlaeus Gymnasium komt Manja voor een aantal jaren als redacteur in dienst bij het Leidsch Dagblad. Schrijven en dichten doet ze al sinds haar vroegste jeugd. Haar grote talent openbaart zich in 1956, Manja is dan tien, met haar eerste boek Pietje en Sjaantje Deel I. Kort hierna verschijnt Mier en Kabouter Deel II, beide kinderboeken zijn geïllustreerd met eigengemaakte tekeningen. Terugblikkend op haar werk beschouwt ze zichzelf niet als schrijfster maar woordkunstenares: “Ik schrijf nooit. Ik noteer wat me te binnenschiet. Heel associatief.”

Psychiatrie
Haar bestaan wordt gaandeweg steeds meer beïnvloed door zware geestelijke beproevingen die teruggaan op de levensloop van haar ouders. Wanneer Manja’s moeder Paula Kool in verwachting is van haar derde en jongste dochter raakt ze zwaar depressief als in de loop van 1945 blijkt dat haar complete familie tijdens de Sjoa is vermoord. Haar vader Odo Croiset is in de oorlog actief in het verzet, drukt het illegale Parool en overleeft verschillende concentratiekampen. Volgens Manja raakt de band met haar moeder tijdens de zwangerschap verstoord door het ontbreken van een stabiele en veilige basis. Op jonge leeftijd al komt ze terecht in de psychiatrie. Volgens de behandelmethode van die dagen wordt ze volgestopt met medicijnen en regelmatig met injecties tot rust gedwongen. Tegenwoordig zou dit gewonde meisje professioneel worden gehoord over haar grote angsten en verdriet.

Toch is het juist haar intense gevoel dat de motor is van haar oeuvre dat vanaf 2006 ontstaat. Jarenlang heeft ze gezwegen, maar als in een inhaalslag levert ze een enorme productie; achter elkaar verschijnen van haar hand maar liefst vijftien boeken. Thema’s zijn haar leven, de oorlog en allerlei zaken die haar diep raken, het zijn helemaal nooit niemendalletjes die ze optekent. In 2009 ontvangt ze De Prijs van de Uitgever voor haar gehele oeuvre en de krachtige stem die uit haar veelzijdige werk spreekt. “Schrijven is voor mij een ultieme vorm om het ziek zijn te hanteren, dan wel draaglijk te maken.” Haar meest indrukwekkende werk is haar autobiografie Mijn leven achter onzichtbare tralies. Naast haar literaire activiteiten ontwikkelt Manja zich tot beeldend kunstenaar en maakt ze opmerkelijke tekeningen, schilderijen en sculpturen.

Lees verder op Jonet.nl Manja Croiset (75) overleden – in memoriam.