Levend Hebreeuws in Amsterdam rond 1880

Gepubliceerd op: 19 augustus 2021

Voor het online Joods magazine De Vrijdagavond schreef classica Channa Kistemaker een mooi verhaal over teksten op matseiwes, Joodse grafstenen.

Het is nu meer dan een jaar dat ik mij bezighoud met het beschrijven en documenteren van de zerken op de begraafplaats Zeeburg. Waarschijnlijk houd ik het nog lang niet voor gezien, maar de meeste teksten ken ik nu wel. Tussen de bijna ritmische herhaling van Mosje ben Jitschak en Keile esjet Mordechai, met daar doorheen dansend een enkele bachoer of betoela, word ik soms plotseling vertraagd in de gang van mijn gedachten door een heus Hebreeuws gedicht. Maar zelfs daar slaat op een zeker moment de voorspelbaarheid toe, alsof men slechts clichés tot zijn beschikking had. Wie was er niet “een sieraad voor haar man”? Of “rechtschapen in al zijn wegen”?

Dat kan ik u vandaag vertellen: een kind. Uit de aard der zaak zijn daarop de meeste gemeenplaatsen niet van toepassing, om de eenvoudige reden dat hij of zij de tijd van leven niet heeft gehad om ze ook werkelijk te belichamen. Op zo’n moment gaat de echte dichter de uitdaging niet uit de weg en kan er iets ontstaan dat ontroering wekt. Niet de emotie die de vroege dood van een mensenkind toch al oproept, maar de oprechte verbazing dat het kennelijk mogelijk was in Amsterdam rond 1880: wenen om bloemen in de knop gebroken, maar dan in een geheel oorspronkelijk, klankrijk Hebreeuws.

Was het Hebreeuws dan geen dode taal in die dagen? Het waren toch de zionisten die haar weer tot leven hebben gewekt? En die verschenen pas later op het toneel, bovendien hier te lande allerminst in het hoofdprogramma. Hoe groot ook de verdienste van het zionisme en zijn taalpioniers, het vuur dat zij deden opvlammen, werd eeuwen lang als kooltjes onder de as brandend gehouden. Eén zo’n kooltje gloeit nog steeds, bij ons op Zeeburg.

Lees op De Vrijdagavond het vervolg van Levend Hebreeuws in Amsterdam rond 1880.

Item in samenwerking met De Vrijdagavond.

De Vrijdagavond is een onafhankelijk Joods magazine voor heel Joods Nederland. De doelstelling is om – in de geest van De Vrijdagavond – Joodse lezers kosjer geestesvoedsel verschaffen, onderhoudende en inhoudsrijke Joodse lectuur om het traditionele Jodendom te dienen en de kennis ervan te verspreiden. Zo stond het in De Vrijdagavond, Joodsch Weekblad verschenen van 1926 tot en met 1932. Wij zien de huidige De Vrijdagavond als een herleving van dit illustere weekblad.



meer informatie: devrijdagavond.com
Logo samenwerking 'De Vrijdagavond'

Nieuwsbrief

Volg ons en blijf op de hoogte! Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief en wij zorgen dat je niks mist.

Bekijk nieuws overzicht

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.