Mei 1943 wordt vaak gezien als het einde van de Amsterdamse Jodenbuurt, maar het nadenken over deze 'verdwijnende wijk' begon al veel eerder.

Begin twintigste eeuw ontstond er een nieuwe literaire trend in Amsterdam die door de auteurs liefkozend 'gettoliteratuur' werd genoemd. In rap tempo kwamen er romans, journalistieke werken, toneelstukken en gedichten uit over de Amsterdamse Jodenbuurt, waar het leven zich in de straten en steegjes rond het Waterlooplein afspeelde.

Interbellum
De schrijvers waren bijna allemaal afkomstig uit de wijk. Zij vergeleken de buurt met van alles: van een ruggengraat met ribben (Siegfried van Praag, 1929) tot een lange koosjere worst (Meyer Sluyser, 1957). Ze schreven verhalen die kleur gaven aan het Amsterdamse interbellum en gaven vorm aan de idee van een Joods Amsterdamse identiteit tegen de achtergrond van een verdwijnende wijk door stadssanering en sociale veranderingen.

Roemloos ten onder
Door de verschrikkingen van de sjoa waren er na de oorlog nog nauwelijks buurtbewoners over om de verhalen door te geven en de buurt weer leven in te blazen. De ruïnes van de Joodse wijk zijn in 1978 grotendeels gesloopt. Zo ging de buurt, die zoveel herinneringen had bewaard, waaronder geuren, grappen, armoede, lief en leed, roemloos ten onder. Hoe kijken we terug op deze Joodse geschiedenis van Amsterdam?

Het verhaal achter Joods leven
Waar nu de Stopera staat, het Amsterdamse stadhuis-annex-operahuis, begon ooit het Joodse leven in Amsterdam. Van deze buurt, Vlooienburg, is nu vrijwel niets meer te zien. Ook het karakter van de aanpalende buurt Uilenburg is sterk veranderd. Hoe zag het leven van Joden in deze buurten eruit?

In deze lezing gaan we op zoek naar het verhaal van succesvolle Portugese kooplieden, rabbijnen, sappelende Asjkenazische straathandelaren en bedelaars. Met elkaar vormden zij de kraamkamer van de Joodse gemeenschap van Amsterdam.