De documentaireserie De doe-het-zelf dictatuur, van Fidan Ekiz en Kees Schaap, toont de doorgeslagen cultuur van het online schelden en dreigen. Je ziet Fidan vol verbazing en woede haar tweets lezen. “Geen enkele positieve”, zegt ze. Bij alles wat ze doet en zegt krijgt ze commentaar. De twee gaan op zoek naar wat hier achter zit.

Een psycholoog legt uit dat het om een extreem geval van splitting gaat, alles en iedereen in goed versus fout indelen – wij tegen zij –, dat behoorlijk is geradicaliseerd. Ian Buruma is daar ook het slachtoffer van geworden. Hij is uitgestoten door de volgens hem links-liberale media, nadat hij als hoofdredacteur van de New York Review of Books een vergoelijkend artikel plaatste van een dj die van seksuele intimidatie werd beschuldigd. “Je moet sterk in je schoenen staan om dan niet naar de andere kant over te lopen”, zegt hij. “Je staat alleen en daar moet je tegen kunnen. Uiteindelijk ben je alleen verantwoordelijk voor jezelf.”

Maurice de Hond heeft dat wel gedaan, dat overlopen. Hij wilde per se een platform voor zijn meningen over de verspreiding van corona en was nergens meer welkom in de 'gewone' media. Daarom ging hij naar Blckbx, een site die zegt transparant te zijn en écht niet pro-Poetin. Dat brengen ze zo sneaky dat je ze er niet op kunt betrappen, maar intussen hebben ze allemaal 'bewijzen' dat Rusland oké is en Oekraïne fout, met name Zelenski, wiens Joodse achtergrond er te pas en te onpas bij wordt gehaald. Dat is duidelijk een hondenfluitje.

Maar Maurice de Hond zegt dat hij niet verantwoordelijk is voor wat Blckbx – behalve zijn eigen verhalen – te zeggen heeft. Hij wil dat er naar hem wordt geluisterd, dan doet het er kennelijk niet toe dat je dan meedoet aan zo'n bedenkelijke club.

Het is opvallend dat De Hond en ook Flavio Pasquino, de baas van Blckbx, en eerder in de serie Arnold Karskens van Ongehoord Nederland, oorspronkelijk 'gewone' journalisten waren bij de 'gewone' media. Maar door corona zijn ze 'anders' gaan kijken en hebben ze het licht gezien. De ontransparante overheid en de media die daardoor worden gecontroleerd, manipuleren ons en houden 'de' waarheid van ons weg, volgens hen. En nee, ze zijn géén wappies, want ze denken heus zelf na. Maar de bewijzen zijn overduidelijk, vinden ze.

Je ziet in de documentaire ook beelden van de corona-demonstraties, met op de achtergrond een man met een gele ster op zijn muts. Daar wordt verder niet op ingegaan, terwijl dat voor mij het essentiële gevaar is: het is uiteindelijk allemaal de schuld van dé Joden. Zien Ekiz en Schaap dat niet, omdat ze niet die extra antenne hebben voor antisemitisme? Ik vind het een gemis in de serie. Ook vraagt Fidan vaak niet door, zoals bij Pasquino, toen hij het over Zelenski had en zij hem niet tegensprak.

Blijkbaar willen ze alleen de mensen tonen en niet in discussie gaan. Maar dat is een gevaar, want zonder tegenargumenten lijkt het dat de wappies (want dat zijn het toch echt) gelijke gesprekspartners zijn en dat hun mening er ook toe doet, 'er mag zijn'.

Oh, oh, wat is iedereen weer bang om niet keurig objectief de ene en de andere kant in gelijke mate te tonen en te beoordelen. Alle meningen welkom, anders cancelen ze je. En Fidan maar weer op haar sociale media-accounts kijken en bang zijn dat zij juist hen cancelt door kritisch te zijn en niet andersom.

Rosanne Hertzberger komt er in NRC ook eindelijk achter dat Twitter (X) een verderfelijk medium is en ze is ermee gestopt. Beter laat dan nooit, en dat zouden meer mensen moeten doen en zeker politici.

De psycholoog ziet door splitting dat de discussie radicaliseert. Op de site van Omroep Max wordt het zo uitgelegd: “De polarisatie gaat gepaard met het veroordelen van anderen als onbetrouwbaar of fout. Dat is tegenwoordig schering en inslag. Zo ontstaan parallelle werelden waar geen onderling begrip of contact meer mogelijk is.”

Maar zoals ik al eerder schreef: wie doet dat? Er is geen 'onderling' begrip, want de complotdenkers sluiten zich op in hun eigen waarheid zonder ook maar op enig moment open te staan voor de realiteit zonder complotten van, natuurlijk, dé Joden. Het is een eenzijdig agressief aanvallen en zwart maken, met manipulatie, leugens en bedrog.

Lilian Marijnissen heeft nog de meest relativerende houding. Toen zij werd aangevallen op Twitter en daar last van had, begrepen haar vriendinnen niet eens waar ze het over had. Zij zaten niet op Twitter. De meeste mensen niet, volgens haar, die maken zich druk om de grote problemen van armoede en ongelijkheid, niet over al die kleine relletjes.

En Susan Neiman die een boek schreef met de titel Left Is not Woke, beschreef het beste wat de essentie is. Waar gaat het om? Drie criteria van links:
1 – Universalisme (iedereen is gelijk met dezelfde rechten) versus tribalisme (alles wat anders is, wordt afgewezen).
2 – Sterk onderscheid tussen het recht en de macht. Machtsongelijkheid brengt onrecht mee.
3 – Geloof in vooruitgang. Er is gerechtvaardigde woede over machteloosheid en onzekerheid. Dan moet er worden gestreefd naar verandering, verbetering. Maar die woede wordt misbruikt en opgestookt door de populisten, vooral via de sociale media.

Neiman vindt rechts significant slechter dan links, zeker nu rechts steeds meer ultrarechts wordt. Een gevaarlijke ontwikkeling.

In een vertaalde verzamelbundel van de artikelen van rabbijn Jonathan Sacks z.l. De kracht van ideeën heeft hij het in 2017 over de aanvallen op het vrije woord, zoals die toen ook al op de Engelse universiteiten plaats vonden. Onder het mom van een safe space wordt mensen de mond gesnoerd. Dat is om de kwetsbaarste mensen te beschermen, schrijft hij, maar op een veilige plek moet je juist respectvol luisteren naar standpunten die afwijken van de jouwe. Ja, dat was zo. Sacks citeert George Orwell: “Als vrijheid ook maar iets betekent, is dat het recht om mensen te zeggen wat ze niet willen horen.”

Het gaat natuurlijk om het woordje 'respectvol'. En dat ontbreekt totaal op de sociale media, waar racisme en antisemitisme niet strafbaar zijn. Sacks hoopte nog dat “waarheid vanuit onenigheid en discussie ontstaat.” Dat is helaas niet meer het geval. Ik kan nog zo respectvol zijn, alles blijft tóch de schuld van George Soros. En daar stopt het voor mij. Hoe was het ook weer met de kanarie in de kolenmijn? Die is al lang dood.