Hierheen naar het gas
Gepubliceerd op: 2 juni 2022
Tadeusz Borowski
Amsterdam: Querido, 2022
Aantal blz.: 472
ISBN: 9789021433059
Ook als e-book verkrijgbaar
Vertaald door: Charlotte Pothuizen, Karol Lesman
Oorsponkelijke titel: Proszę państwa do gazu
In 1951 maakte de Poolse schrijver Tadeusz Borowski, 28 jaar oud, een einde aan zijn leven. Hij liet een uitzonderlijk oeuvre na, waarin hij zijn oorlogs- en kampervaringen verwerkte.
Acht jaar eerder, in 1943, was hij als niet-Joodse Pool gedeporteerd naar Auschwitz en vervolgens naar andere concentratiekampen. Maria, zijn geliefde, die al eerder was opgepakt, overleefde Auschwitz eveneens. Ze trouwden na de oorlog. Een paar dagen nadat hun dochter werd geboren stierf Borowski door het gas.
De realiteit van het kamp, waar systematisch elke solidariteit onder gevangenen werd ondermijnd, verwerkte Borowski in niets en niemand ontziende ooggetuigenverhalen en gedichten, die tot de indrukwekkendste literatuur van de twintigste eeuw behoren.
Arnon Grunberg, die met de titel van zijn bloemlezing Bij ons in Auschwitz al een eerbetoon bracht aan Borowski, schreef een inleiding bij het grotendeels voor het eerst in het Nederlands vertaalde werk. "Mijn leven kan in twee delen worden opgedeeld. Vóór mijn kennismaking met Borowski, rond 1990, en daarna. Borowski is mijn voorbeeld."
Tadeusz Borowski (1922-1951) was een Poolse schrijver, dichter en overlevende van de concentratiekampen Auschwitz en Dachau. Na de oorlog stelde hij zijn werk ten dienste van de communistische partij; aan het feit dat hij zijn talent had verraden ten gunste van Stalin wordt zijn vroegtijdige dood geweten. Borowski’s boeken, die tot de indringendste kampliteratuur worden gerekend, staan internationaal in hoog aanzien.