Boeken en ander nieuws voor lezers en boekenwurmen, én verse ramsj!

Nederlandstalige of vertaalde boeken van Joodse schrijvers, boekpresentaties en ander nieuws uit boekenland.

Gepubliceerd op: 24 juni 2021

 Woman in Pink Reclining on a Canape, Theodore Lebrun (French, active ca. 1819), 1819. Watercolor

Het woord en het beeld
Over Shoah van Claude Lanzmann

Henk Pröpper

Amsterdam: Amphora Books, 2021
Aantal blz.: 32
ISBN: 9789064461453

Henk Pröpper onderwerpt de monumentale documentaire Shoah (1985) van Claude Lanzmann aan een onderzoek. Wat wil Lanzmann ons met de documentaire vertellen, laten weten en ervaren, en wat kunnen wij daar vervolgens over zeggen? Welke strategieën zet hij in als filmer, auteur en interviewer? En is de Sjoa volgens Lanzmann eigenlijk wel in beeld of taal te vatten, of doet elk woord en beeld uiteindelijk afbreuk aan de werkelijke gebeurtenissen?

Shoah heeft vanaf het moment van verschijning veel aandacht gekregen en talloze filmtheoretici becommentarieerden de documentaire reeds. Pröppers essay voorziet de film echter van een nieuwe dimensie, onder meer door de keuze om de boekuitgave van Shoah, waarin de teksten uit de documentaire in transcriptie zijn opgenomen, bij zijn analyse te betrekken.

Henk Pröpper (1958) is de auteur van de roman Het zwaard van de krab en van talrijke essays. Hij schrijft al veertig jaar over de literatuur en cultuur van Frankrijk, het land waar hij diplomaat was en directeur van het fameuze Institut Néerlandais. Daarnaast schrijft Pröpper voor de Volkskrant, vooral over Franse onderwerpen. Van 2011 tot 2016 was hij directeur-uitgever van De Bezige Bij.

Deze uitgave vormt het eerste deel van de reeks De literaire getuige. Verhalen van de Holocaust, waarin jaarlijks een literair werk verschijnt waarin de Sjoa centraal staat. De focus ligt op oorlogs- en kampliteratuur die in andere landen als bijzonder belangwekkend wordt gezien maar desondanks nooit naar het Nederlands is vertaald.

Leidend bij de keuze van de werken is niet alleen de historische meerwaarde maar ook en vooral literaire kwaliteit. Het kan gaan om verhalen en poëzie, maar ook om essays, getuigenissen en briefwisselingen.
Hoewel Lanzmanns Shoah juist wél grote bekendheid geniet, belicht Pröpper in zijn essay aspecten van de documentaire die niet eerder on de aandacht zijn gebracht. In die zin sluit dit essay bij uitstek aan bij de doelstelling van de reeks om de aandacht te vestigen op het onderbelichte en nog onontdekte.
Met zijn beschouwing over Lanzmanns documentaire geeft Henk Pröpper een nieuwe aanzet voor een mogelijke benadering van getuigenissen van de Sjoa.

In 2006 publiceerde schrijver en dichter Jacq Firmin Vogelaar (1944-2013) zijn omvangrijke studie Over kampliteratuur. Het was destijds zijn wens om een oorlogsbibliotheek tot stand te brengen: een boekenreeks waarin belangrijke oorlogs- en kampboeken uit binnen- en vooral buitenland in Nederlandse vertaling zouden worden uitgegeven. Een plan dat nooit écht van de grond is gekomen. Met de reeks De literaire getuige willen Terras, tijdschrift voor internationale literatuur en Amphora Books die inhaalslag alsnog maken. De naam van de reeks is ontleend aan Sem Dresdens essay De literaire getuige (1959).

Het woord en het beeld wordt uitgegeven in samenwerking met Amphora Books en is mede mogelijk gemaakt door het Nederlands Letterenfonds, het Mondriaan Fonds, het publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed en het ministerie van VWS.

De tweede plaats

Rachel Cusk

Amsterdam: De Bezige Bij, 2021
Aantal blz.: 192
ISBN: 9789403131016

Ook als e-book verkrijgbaar
Vertaald door: Marijke Versluys
Oorsponkelijke titel: Second Place

Een naamloze vrouw, M, nodigt een bekende schilder, de eveneens naamloze L, uit om naar een afgelegen streek aan de kust te komen. Ze woont daar samen met haar gezin, en op hun uitgestrekte landerijen staat ook een buitenhuisje, de Tweede Plaats, waar L zijn intrek kan nemen. Ze hoopt met hem te kunnen discussiëren over zijn werk en de kunst, maar L arriveert samen met een mooie jonge vriendin en blijkt een ontwrichtende invloed op zijn omgeving te hebben. Naarmate de irritaties over en weer toenemen, wordt pijnlijk duidelijk waar ieders grenzen liggen.

In typisch Cuskiaanse stijl – beeldend, soms bijtend en altijd scherp geobserveerd – komt de positie van de vrouw ten opzichte van de man aan de orde, de ingewikkelde verhoudingen binnen relaties en hoe moeilijk het is om normen en waarden te handhaven, in jezelf en in de buitenwereld. De tweede plaats onderzoekt de stelling dat kunst ons zowel kan redden als vernietigen, terwijl de menselijke ziel worstelt met duistere demonen.

Rachel Cusk (Saskatoon, 1967) bracht haar jeugd door in Amerika en Engeland. Ze studeerde in Oxford en reisde vervolgens lange tijd door Spanje en Zuid-Amerika. Ze woont in Brighton met haar man en kinderen en schrijft regelmatig voor The Times en Times Literary Supplement. Het tijdschrift Granta verkoos haar tot een van de twintig beste jonge Britse auteurs. Ze sleepte prijzen in de wacht voor haar debuut Saving Agnes en voor Het buitenleven. Daarnaast schreef ze nietsontziend over haar moederschap in In het land van moeders. Ze oogstte internationaal veel lof voor haar roman Arlington Park.

Levins molen
Vierendertig zinnen over mijn grootvader

Johannes Bobrowski

Amsterdam: Uitgeverij van Gennep B.V,, 2015
Aantal blz.: 254
ISBN: 9789461643889
Vertaald door: Judith Polak-Siliava
Oorsponkelijke titel: Levins Mühle

Aan een zijrivier van de Vistula, in het gedeelte van Pruisen dat nu in Polen ligt, leeft in 1874 een bonte smeltkroes van mensen. Er wonen Duitsers die tot verschillende protestantse groeperingen behoren, Polen, die rooms-katholiek zijn, maar vaak Duitse namen hebben, joden en zigeuners. Onder deze kleurrijke bevolking ontstaat onrust als de grootvader van de verteller, de oude molenaar Johann, zich besluit te ontdoen van zijn joodse concurrent Levin. Door een grote watermassa door te laten weet hij diens molen weg te spoelen. Levin is furieus en spant een proces aan tegen Johann, maar deze weet de getuigen naar zijn hand te zetten, waardoor de aanklacht van Levin niet kan worden bewezen. Gedesillusioneerd vertrekt Levin uit de streek en Johann viert feest met zijn vrienden. Maar voor hoelang? De Duitsers hebben zich boven de wet gesteld en de verhoudingen tussen de bevolkingsgroepen zijn voorgoed verstoord.

Johannes Bobrowski (1917-1965), voluit Johannes Konrad Bernhard Bobrowski, was een Duitse dichter en verteller. In het werk van Bobrowski komen bekendheid met het landschap en met de Duitse, Baltische en Slavische talen, culturen en mythen bijeen. Hij gaf op verschillende plaatsen aan dat de geschiedenis van Duitse en Oost-Europese volken een algemeen thema was van zijn werk, "omdat ik bij de Memel opgegroeid ben, waar Polen, Litauers, Russen, Duitsers samenleefden en bij hen allen het Jodendom." Tussen 1961 en 1984 verschenen, dus ook na zijn dood, in totaal 9 boeken. Levins molen werd in 1965 bekroond met de Heinrich Mann Prize, in 1973 door Udo Zimmermann tot een opera bewerkt en in 1980 verfilmd.

Het kookboek SIMPEL van Yotam Ottolenghi is bekroond met het Gouden Boek, laat uitgeverij Fontaine weten. Het lijkt onwaarschijnlijk bij een kookboek van Yotam Ottolenghi, maar SIMPEL staat vol met eenvoudig te bereiden gerechten, zonder af te doen aan de typische Ottolenghi-smaak of verrassing. Het boek is een onvervalste culinaire bestseller met gerechten die én een lust voor het oog zijn én verleidelijk smaken. 
De opzet van het boek is net zo simpel als de titel: een codering waar iedereen met uit de voeten kan. S(nel), I(ngrediënten niet meer dan 10), M(aak van tevoren), (haal het uit de) P(rovisiekast), E(envoudiger dan u denkt) of voor de L(uie koks).

We maakten weer eens een rondje langs de ramsj- en andere uitverkoopboeken die het verdienen om van eigenaar te verwisselen.

Palestina en Israël. Een verzwegen geschiedenis 

Meindert Dijkstra 

Kampen: Kokboekencentrum, 2018
ISBN: 9789023954750

Ook als e-book verkrijgbaar.

Palestina en Israël. Een verzwegen geschiedenis is een wetenschappelijke historische studie over de onbekende geschiedenis van Palestina en Israël vóór de stichting van de staat Israël in 1948.
Het is een verzwegen geschiedenis van winnaars en verliezers in hetzelfde land, van de 13e eeuw voor Christus tot aan de Eerste Wereldoorlog.
'Palestina en Israël' helpt te begrijpen waarom de Palestijnen, wat ook hun herkomst is geweest, al eeuwenlang geworteld zijn in hun erfgoed Palestina en nog altijd recht hebben op een eigen land, volk en staat.

Wil je Palestina en Israël. Een verzwegen geschiedenis kopen? Klik op de titel!

Meindert Dijkstra (1946) is emeritus predikant van de Protestantse kerk in Nederland. Hij doceerde Oude Testament en Oud-oosterse godsdiensten en culturen aan het Evangelisch Koptisch Seminarie te Caïro en was als universitair docent werkzaam aan de Faculteit Godgeleerdheid te Utrecht in hetzelfde vakgebied.

All the Rivers
a Novel

Dorit Rabinyan

New York: Random House, 2017
Aantal blz.: 288

Vertaald uit het Ivriet door Jessica Cohen
Oorspronkelijke titel: Gader Haya

Ook als ebook verkrijgbaar



All the rivers, a novel is een controversieel verhaal over de gepassioneerde maar onhoudbare affaire tussen een Israëlische vrouw en een Palestijnse man.
Wanneer aspirant-vertaler Liat op een stormachtige herfstmiddag in Greenwich Village Hilmi ontmoet, voelt ze zich tot hem aangetrokken. De charismatische knappe Hilmi is een getalenteerde jonge kunstenaar en Palestijn. Liat is van plan de volgende zomer terug te keren naar Israël.
Ondanks dat ze weet dat hun liefde slechts tijdelijk kan zijn en alleen kan bestaan ​​buiten de grenzen van hun conflicterende thuislanden, laat Liat zich door de levendige verbeeldingskracht, de mooie handen en wijze ogen, de mildheid en toewijding van Hilmi in vervoering brengen. Samen verkennen ze de stad, lachen en koesteren hun fantasieën en hun heimwee. Maar al die ongebreidelde vreugde wordt verstoord door Liats schuldgevoel omdat ze hem voor haar familie in Israël en haar Joodse vrienden in New York moet verbergen.

Als de datum van haar vertrek nadert en haar liefde voor Hilmi almaar groter wordt, moet Liat beslissen of ze het risico wil nemen dat ze door de liefde voor één man vervreemd zal raken van haar familie, haar gemeenschap en zichzelf.

Rabinyans boek is een verhaal over liefde en een verhaal over oorlog, een verhaal uit New York en een verhaal over het Midden-Oosten. Onverschrokken schildert de schrijfster de spanningen en geneugten van een verboden relatie. Waar wij vandaan komen is hetzelfde land", zegt Hilmi tegen Liat. "Uiteindelijk stromen alle rivieren uit in dezelfde zee."

All the Rivers werd in 2015 door het Israëlische Ministerie van Onderwijs verboden om op school te worden gelezen.

Dorit Rabinyan (1972, Kfar Saba) komt uit een Perzisch-Joodse familie. Ze schreef drie romans, waarvan de eerste werd gepubliceerd toen ze 22 jaar was. Met een tv-script won ze al jong de Israël Academy Award voor beste drama van 1997. *Gader Haya verscheen in Israël in 2014.*

Wil je All the Rivers kopen? Klik op de titel!

Van kleermaker tot kapo. De oorlog van een Duits-Joodse vluchteling

Aline Pennewaard

Amsterdam: Nieuw Amsterdam, 2018
Aantal blz.: 272
ISBN: 9789046823651

Ook als ebook verkrijgbaar

Kleermaker Heinz Bontscheck was een van de ruim 34.000 Joden die Nazi-Duitsland ontvluchtten en in Nederland belandden. Na verraad door zijn zwager kwam hij via Westerbork in concentratiekamp Auschwitz-Birkenau terecht. Daar werd hij ‘Kapo’, een gevangene die toezicht moest houden op andere gevangenen: een positie die hem hielp overleven, maar die niet kon voorkomen dat hij moest toezien hoe zijn eigen vrouw naar de gaskamers werd gevoerd.
Na de oorlog emigreerde Bontscheck naar Australië, waar andere overlevenden hem herkenden en een aanklacht tegen hem indienden. Ze verklaarden dat ze door Bontscheck nog slechter waren behandeld dan door de Duitsers. Een onderzoek naar de waarheid volgde.

Wil je Van kleermaker tot kapo. De oorlog van een Duits-Joodse vluchteling kopen? Klik op de titel.

Aline Pennewaard is historicus. Momenteel werkt ze aan haar promotieonderzoek naar de deportaties van Joden vanuit Nederland naar de concentratiekampen. Samen met Guus Luijters maakte zij het boek In Memoriam. Met Willy Lindwer publiceerde ze De treinreis, over de miraculeuze ontsnapping van Hongaars-Nederlandse Joden tijdens de bezetting.

De zomermaanden zijn niet de tijd waarin uitgeverijen de markt bestormen met nieuwe titels, maar wij vonden er een aantal die we zeker in een later stadium meer aandacht zullen geven.

Het zwarte koninkrijk, een oorlogsroman van de Poolse schrijver Szczepan Twardoch verschijnt in juli bij Nieuw Amsterdam, en de roman In Polen lag een sjtetl van de Amerikaanse schrijver Max Gross komt in juli uit bij Signatuur.
Bij die laatste uitgeverij verschijnt ook Jonge vrouw in blauw bij avondlicht van de Duitse schrijfster Alena Schröder.

Nieuwsbrief

Volg ons en blijf op de hoogte! Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief en wij zorgen dat je niks mist.

Bekijk nieuws overzicht

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.