Online lezing: De heilige naam uitspreken
of: hoe Agnon Agnon werd
Gepubliceerd op: 18 maart 2021
In het werk van de Israëlische schrijver S.Y. Agnon (1888-1970) voert het verband tussen fictie en biografie niet alleen van leven naar fictie, maar ook vanuit de fictie naar het leven.
Deze raadselachtige introductie van een van Israëls meest productieve schrijvers behoeft uitleg.
Korte verhalen, novelles, romans, vrome volksvertellingen en psychologische drama’s: noem een genre en je vindt het in Agnons werk. De schrijver zelf zei dat hij de inspiratie voor zijn werk vond "in heilige geschriften en de lessen van de middeleeuwse Joodse wijzen, en ook in de schoonheid van de natuur en de dieren op aarde."
Het beeld dat hij van zichzelf schetst als vrome Jood vormt de kern van de identiteit als moderne Joodse schrijver die hij daarop bouwt. Hij presenteert zichzelf als de schrijver van zijn volk - in zijn fictie verweeft hij aspecten van zijn eigen levensgeschiedenis met die van het Joodse volk. Zo beweert hij dat hij geboren is op 9 Av, de datum waarop de twee Tempels in Jeruzalem werden verwoest én waarop volgens de overlevering de toekomstige Masjiach geboren zal worden. Op dezelfde manier verbindt hij de verwoestende brand in zijn woning - in 1924 in het Duitse Bad Homburg en in 1929 in Jeruzalem - met de verwoesting van de Eerste en de Tweede Tempel, en realiseert hij zich dat zijn immigratie naar Israël in 1907 samenviel met Lag b’Omer, de dag waarop de Bar Kochba opstand tegen de Romeinen plaatsvond.
En dan de naam Agnon. Dat is een verhaal apart, want dat is niet zijn echte naam. Agnon werd geboren als Shmuel Yosef Czaczkes in de Oost-Galicische plaats Buczacz. Hij koos voor zichzelf de schrijversnaam Agnon, een afleiding van Agoenot, de titel van het eerste verhaal van zijn hand dat in Palestina werd uitgegeven. Een ‘agoena’ - het woord betekent ‘geketende vrouw’ - is door het huwelijk voor de Joodse wet aan haar echtgenoot gebonden en echtscheiding is zonder zijn schriftelijke toestemming onmogelijk. Zij zit dus letterlijk gevangen en hoort nergens bij. Agnon ziet zichzelf in een vergelijkbare positie: hij hoort niet meer bij zijn oude wereld, maar is ook niet thuis in zijn nieuwe. In al het werk van Agnon vind je sporen van het levensverhaal van de schrijver, sommige rechtstreeks, maar vaker verholen.
Met dat gegeven als uitgangspunt laat docent Yaniv Hagbi je op dinsdag 25 mei om 20.00 uur in de Zoom-lezing De heilige naam uitspreken zien hoe Agnon zijn naam in zijn werk gebruikte.
Op onze website kun je je aanmelden voor deze fascinerende lezing. Na ontvangst van je registratie krijg je per mail de inloggegevens voor Zoom toegestuurd.
