Machseh Lajesoumim
A Jewish Orphanage in the City of Leiden, 1890-1943
Gepubliceerd op: 13 januari 2022
A Jewish Orphanage in the City of Leiden, 1890-1943
Dr. Jaap Focke
Amsterdam: Amsterdam University Press, 2021
Aantal blz.: 384
ISBN: 9789463726955
Ook als e-book verkrijgbaar
Het Joodse Weeshuis in Leiden was het laatste van de acht tehuizen die vóór de Tweede Wereldoorlog in Nederland hun deuren openden. Na bijna 39 jaar in een oud en volstrekt ontoereikend gebouw in de Leidse binnenstad te hebben gezeten, was de ingebruikname in 1929 van een splinternieuw gebouw, zoals te zien is op het boekomslag, het begin van een opmerkelijk productieve en welvarende periode. Tussen augustus 1929 en maart 1943 woonden ongeveer 168 kinderen in het nieuwe gebouw.
Het gebouw staat er trots maar triest bij, tot op de dag van vandaag: de relatief gelukkige periode duurde minder dan veertien jaar: op de avond van woensdag 17 maart 1943 sloot de Leidse politie op Duits bevel het weeshuis en leverde vijftig kinderen en negen personeelsleden af bij het station van Leiden, vanwaar ze naar doorgangskamp Westerbork werden vervoerd. Dankzij de onvermoeibare inspanningen van een Leidse buurvrouw werden twee jongens uit Westerbork bevrijd, één jonge vrouw overleefde Auschwitz en één jong meisje ontsnapte via Bergen-Belsen naar Palestina. De overige 55 werden naar Sobibor gedeporteerd - niet één van hen overleefde.
Dit boek reconstrueert het leven in het weeshuis aan de hand van de vele verhalen en foto's die zij ons hebben nagelaten. Het is opgedragen aan de nagedachtenis van hen die in de Sjoa zijn omgekomen, maar ook aan hen die het hebben overleefd. Zonder hen had dit boek niet kunnen worden geschreven.
Jaap Focke schreef zijn boek in toegankelijk Engels, zodat ook de nabestaanden van de kinderen die nu in het buitenland leven het boek kunnen lezen.
