Kunst en cultuur
Cultureel en maatschappelijk moois, in theaters en online
Gepubliceerd op: 10 maart 2022
Deel van de schildering van het plafond van de uitklapbare synagoge bij Babi Jar. Te zien is de nachtelijke hemel met de sterren zoals ze stonden op 29-30 september 1941, toen meer dan de helft van de overgebleven Joden uit Kiev werd vermoord. De reusachtige menora, de synagoge en het herdenkingscentrum in aanbouw liepen bij de beschieting door het Russische leger van de nabijgelegen televisietoren geen schade op.
Etty Hillesum in haar kamer aan de Gabriël Metsustraat 6, ca. 1939
Het Etty Hillesum Huis aan het Molenwater 77 Middelburg, waar het levensverhaal en de nagelaten teksten van de Joodse dagboekschrijfster Etty Hillesum (1914-1943) voor iedereen tastbaar en toegankelijk zijn gemaakt, krijgt op vrijdag 11 maart de CIDI Respect Award uitgereikt.
Het Etty Hillesum Huis is nu een instituut voor educatie, wetenschap, kunst en cultuur in het geboortehuis van Etty Hillesum. De Respect Award is tevens een eerbetoon aan de vele vrijwilligers die het project mede hebben gerealiseerd.
De CIDI Respect Award wordt uitgereikt aan mensen of organisaties die een bijzondere maatschappelijke bijdrage leveren tegen antisemitisme en discriminatie in het algemeen.
Etty Hillesum is een van de belangrijkste stemmen die ons een beeld geven van de ervaring van Joden tijdens de Sjoa. Haar vele geschriften zijn tot de dag van vandaag onmisbaar in onze taak om uitsluiting en haat in de maatschappij te bestrijden. Juist nu, dat instrumentalisering en bagatellisering van de Sjoa volop aanwezig zijn in het publieke debat en op sociale media, verdient het Etty Hillesum Huis daarom deze erkenning.
Progressief & Joods in Nederland: een gesprek tussen progressieve Joden van verschillende achtergronden waarin we onszelf, elkaar en onze positionering in de Nederlandse samenleving bevragen. Hoe vinden we elkaar in het discours over antiracisme, antisemitisme en sociale rechtvaardigheid?
Met Progressief & Joods in Nederland creëren we een ruimte waarin wij als progressieve Joden een openbaar toegankelijk, veilig gesprek kunnen voeren over onderwerpen als antisemitisme, zionisme, Joods zijn in Nederland, Israël/Palestina en meer.
Het programma bestaat uit twee panelgesprekken en wordt omlijst door muziek van Joodse muzikanten Anouk Dorfmann en Joana Cavaco.
Aan het woord komen onder anderen Lievnath Faber, Dinah Bons, Bluma Brecher, Jelle Zijlstra, Raoul Heertje, Adam Bais en Hillah Dayan. De gesprekken worden gemodereerd door Erella Grassiani.
Ter voorbereiding op het debat kun je de enquête Mokum deelt dapper: Antisemitisme in Amsterdam invullen. De vragen zijn speciaal gericht op Amsterdamse Joden. Wie de enquête invult en opstuurt krijgt een uitnodiging voor het debat.
De vrijlating van Josephus nadat Vespasianus zich heeft gerealiseerd dat Josephus’ eerdere voorspellingen over zijn keizerschap lijken uit te komen (De Joodse Oorlog 4, 622-629).
Flavius Josephus. Verrader of volksheld? Met deze prikkelende vraag begint historicus Eelco Glas zijn beschouwing op de controversiële rol van Flavius Josephus (37-ca. 100 CE) tijdens de Joodse opstand tegen Rome (66-70 CE).
Flavius Josephus staat bekend als één van de grootste verraders en collaborateurs uit de Joodse geschiedenis. Deze reputatie heeft hij te danken aan zijn controversiële levensverhaal, vooral door zich als Joods veldheer over te geven aan de Romeinen en geen zelfmoord te plegen. Uiteindelijk eindigde Josephus als beschermeling van de keizer in Rome, waar hij uitgebreid over de gebeurtenissen van zijn leven schreef, zoals in De Joodse Oorlog (De Bello Iudaico, 75 CE) en Uit mijn leven (Vita, ca. 94-99 CE).
Eelco Glas gaat in op de vraag hoe de autobiografische passages daarin kunnen worden uitgelegd in de context van zijn tijd. Zo maakt Glas duidelijk dat Josephus als Joodse migrant in Rome een duidelijke agenda had en zijn werk afstemde op de smaak van zijn Romeinse lezers.
Week van de Klassieken
De vijftiende editie van de Week van de Klassieken wordt van 10 tot en met 20 maart 2022 georganiseerd rond het thema Propaganda. De manifestatie is bedoeld om meer belangstelling te wekken voor de klassieke oudheid.
Dr. Eelco Glas is docent aan de Rijksuniversiteit Groningen en postdoctoraal onderzoeker aan de Protestantse Theologische Universiteit. Hij promoveerde in 2020 op zijn proefschrift Flavius Josephus’ Self-Characterization in First-Century Rome.
De lezing wordt mogelijk gemaakt door de Week van de Klassieken, Rijksuniversiteit Groningen, Protestantse Theologische Universiteit en Synagoge Groningen.
Bijzondere schenking
Onlangs verwierf Synagoge Groningen een prachtige editie van het complete werk van Flavius Josephus. Deze in 1722 uitgebrachte Nederlandstalige editie is verzorgd door William Séwel. Enkele jaren later verzorgde Jakob Basagne het tweedelige Vervolg op Flavius Josephus. De drie boeken zijn opgenomen in de collectie van Synagoge Groningen.
Lea (links), haar broertje Izak en nichtje Basja. Met dank aan de familie Tropp die de foto ter beschikking stelde.
De muziektheatervoorstelling Smokkelbern over het Joodse onderduikmeisje Lea wordt vanaf 5 april tot en met 14 mei 22 keer gespeeld. Er zijn voorstellingen in Amsterdam, Lemmer, Sneek en Leeuwarden.
De voor het voorjaar van 2020 en ook 2021 geplande voorstellingen konden vanwege corona niet doorgaan. Met een extra financiële bijdrage van de provincie Fryslân wordt de voorstelling over de Tweede Wereldoorlog dit jaar alsnog opgevoerd.
Smokkelbern gaat over de grootschalige smokkel van Joodse kinderen naar Friesland, waar ze bij Friese gezinnen in de onderduik de oorlog overleefden. De voorstelling is geïnspireerd op het leven van één van de kinderen, het vierjarige meisje Lea, dat onderdak krijgt bij een bakkersfamilie in Abbega. Naast Lea werden in de oorlogsjaren nog honderden kinderen naar het noorden gesmokkeld. Fryslân was de eerste provincie waar de kinderen vanuit Amsterdam naartoe werden gebracht en ving vanaf 1943 ook de meeste kinderen op.
Smokkelbern is geschreven door Hans Brans, de regie is van Tjerk Kooistra en de muziek van Jorrit Laverman. De voorstellingen worden gespeeld langs de smokkelroute tussen Amsterdam en Fryslân op locaties die allemaal een prominente rol spelen in deze bijzondere oorlogsgeschiedenis.
Voor de voorstellingen in 2020 waren al 2700 kaarten verkocht, en toen brak corona uit. Die kaarthouders zijn als eersten in de gelegenheid gesteld gratis opnieuw plaatsen te reserveren. Er zijn nu nog 2000 kaarten verkrijgbaar, maar de verwachting is dat die snel zullen worden verkocht, dus wacht niet te lang!
Muziektheatervoorstelling Smokkelbern is onderdeel van De terugkeer van de Joodse kinderen, een project van Stichting De Verhalen.
