Adje Cohen
Een leven in verzet
Gepubliceerd op: 29 april 2021
Een leven in verzet
Jaap Sanders
Amsterdam: Uitgeverij van Praag, 2021
Aantal blz.: 364
ISBN: 9789049024321
In 1933 verhuist Cohen, zoon van een poelier, op 23-jarige leeftijd van Hamburg naar Rotterdam. Zeggen dat Cohen lef had, is een stevig understatement. Na de Duitse inval was hij actief in het gewapend verzet, tot de risico’s zó groot werden dat hij wel móest onderduiken. Omdat Cohen zijn jeugd in Hamburg had doorgebracht, was Duits zijn moedertaal. Zodoende kon hij zich als Duitser voordoen. In die hoedanigheid presteerde hij het tot diep in 1943 restaurants te frequenteren, een Duitse krant onder de arm om het plaatje compleet te maken.
In Rotterdam distribueerde hij eten aan ondergedoken lotgenoten en hield hij gebedsdiensten in een schuilsjoel. Zodra de bevrijding in zicht kwam zette Cohen zich in voor de wederopbouw van het orthodox-Joodse leven in Nederland. Hij stond aan de wieg van het Cheider in Amsterdam, de school op strikt orthodox-Joodse grondslag. Cohen zorgde ook op creatieve wijze voor een groot deel van de benodigde financiering, waarbij hij banden aanging met onderwereldfiguren die de Joodse gemeenschap een warm hart toedroegen. Zo wist hij op wereldse plekken als Casa Rosso en Yab Yum ongekend grote bedragen binnen te halen.
Dit wonderlijke verhaal heeft Jaap Sanders, die jarenlang als Cohens rechterhand functioneerde, te boek gesteld. Hij doet minutieus verslag van de modus operandi van Cohen, die voor de goede zaak door roeien en ruiten ging. Daarbij oogstte Cohen veel bewondering, maar hij kreeg ook veel kritiek te verduren door zijn onorthodoxe aanpak. Sanders ondersteunde Cohen in de laatste jaren van zijn leven bij diens streven Joden van buiten de landsgrenzen de helpende hand te bieden. Joodse kinderen werden uit de radioactief besmette omgeving van Tsjernobyl geëvacueerd en ook stond Cohen Joden bij die het antisemitische regime van de Iraanse ayatollahs ontvluchtten.
De biografie van deze unieke held leest als een avonturenroman, alleen is alles waar gebeurd.
Jaap Sanders (1946) studeerde psychologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Hij was werkzaam op het ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, later ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur. Vanaf 1985 hielp hij Adje Cohen bij het redden van Joodse vluchtelingen uit Iran en Joodse kinderen uit de omgeving van Tsjernobyl en bij de opbouw van de Joodse school het Cheider. Tot 2015 had Sanders een bureau voor fondswerving. Sindsdien woont hij in Jeruzalem.
