Boek: Piet Hagen - Joodse klokkenluiders
Hoe Alfred Wiener en David Cohen de wereld waarschuwden voor nazi-Duitsland
Gepubliceerd op: 26 oktober 2023
Hoe Alfred Wiener en David Cohen de wereld waarschuwden voor nazi-Duitsland
Piet Hagen
Amsterdam: Verbum, 2023
Aantal blz.: 124
ISBN: 9789493028692
In zijn boek Joodse klokkenluiders beschrijft Piet Hagen het werk van Alfred Wiener in Duitsland, Nederland, Amerika en Engeland. Daarnaast schetst hij zowel de bijdrage van Cohen aan het informatiebureau als diens vele werk voor de Joodse vluchtelingen in Nederland.
Al vanaf 1918 nam de anti-Joodse agressie in Duitsland verontrustende vormen aan. De Duitser Alfred Wiener besloot daarom het antisemitisme te bestrijden door alle uitingen daarvan te documenteren en zo de bevolking te waarschuwen. Toen Hitler aan de macht kwam, vluchtte hij vanuit Berlijn naar Nederland, waar hij een bondgenoot vond in David Cohen. Cohen was al langere tijd actief voor de Joodse zaak en zette zich op dat moment in voor de opvang van Joodse vluchtelingen in Nederland.
Waarschuwen
Samen richtten Wiener als directeur en Cohen als voorzitter het Jewish Central Information Office (JCIO) op, dat opereerde vanuit de Jan van Eijckstraat in Amsterdam. Het centrum informeerde Joodse gemeenschappen, media, overheden en inlichtingendiensten in binnen- en buitenland over de gevaren van het nationaalsocialisme. Tussen 1934 en 1939 heeft het JCIO zo’n twaalfhonderd persberichten en andere publicaties uitgegeven om de wereld te waarschuwen.
Toen premier Hendrik Colijn in 1939 de vrees uitsprak dat deze activiteiten de Nederlandse neutraliteit in gevaar konden brengen, werd het bureau verplaatst naar Londen. Tot op de dag van vandaag is de Wiener Library, zoals de nieuwe naam luidt, een van de belangrijkste documentatiecentra op het gebied van racisme, antisemitisme en de Sjoa.
Terwijl Alfred Wiener na de oorlog alom werd geprezen voor zijn rol als klokkenluider, werden de vooroorlogse verdiensten van David Cohen na de oorlog geheel overschaduwd door zijn omstreden optreden als voorzitter van de Joodsche Raad tijdens de bezetting. De man die in de jaren dertig zo krachtig alarm had geslagen, bleek de moorddadigheid van het naziregime toch nog te onderschatten.
Joodse klokkenluiders is verschenen bij uitgeverij Verbum.
Gebonden uitgave: € 24,50.
Piet Hagen (1942) is een journalist en non-fictie schrijver. Hij begon zijn loopbaan als redacteur van Trouw in 1967. Later was hij docent en directeur van de School voor Journalistiek in Utrecht (1983-1995), hoofdredacteur van De Journalist/Villamedia (1995-2002) en columnist van NRC Handelsblad (2003-2005).
Sinds 2002 is hij fulltime auteur van boeken over geschiedenis. Hij publiceerde onder andere Politicus uit hartstocht - Biografie van Pieter Jelles Troelstra (2010), Koloniale oorlogen in Indonesië - Vijf eeuwen verzet tegen vreemde overheersing (2018) en Dubbel zondebok - Joodse journalisten in tijden van antisemitisme en vervolging (2022).
