Boeken en ander nieuws voor lezers en boekenwurmen

Recent verschenen en verwachte Nederlandstalige of vertaalde boeken van Joodse schrijvers, boekpresentaties en ander nieuws

Gepubliceerd op: 29 april 2021

Lezende vrouw - Louis Jacob Hartz (1869-1935), olieverf op doek, 1918. Collectie Joods Historisch Museum

Voor Joden verboden
Hoe de joodse gemeenschap uit Nijmegen verdween 1940‐1945

Frank Eliëns

Amsterdam: Boom Uitgevers, 2021
Aantal blz.: 360
ISBN: 9789024435463

De zwartste bladzijde van de Nijmeegse geschiedenis is eindelijk beschreven: de stelselmatige vervolging van de Joodse gemeenschap in de Tweede Wereldoorlog. De schrijnende verhalen die Frank Eliëns de afgelopen jaren verzamelde, laten zien op welke gruwelijke wijze de Joodse inwoners van de oudste stad van Nederland werden opgejaagd, beroofd, opgepakt en gedeporteerd. Slechts heel weinigen keerden terug.

Voor Joden verboden brengt al die honderden slachtoffers op indrukwekkende wijze bij elkaar en geeft ze een gezicht in persoonlijke verhalen van woede, wanhoop, ongeloof, niet te bevatten verdriet, maar soms ook geluk en hoop in die donkere jaren. Zo veel mogelijk zijn ook foto’s afgedrukt van al deze mensen, die nooit de kans kregen om de lente, zomer, herfst en winter van het leven te beleven, en werden geslachtofferd door de nazi’s en hun trawanten.

Frank Eliëns is beleidsmedewerker bij de gemeente Nijmegen en schrijft veel over de geschiedenis van de stad. Hij deed ruim een kwarteeuw onderzoek naar het tragische lot van de Nijmeegse Joden.

Nacht

Eli Wiesel

Amsterdam: Meulenhoff, 2021
Aantal blz.: 144
ISBN: 9789402317473

Ook als e-book verkrijgbaar
Vertaald door: Kiki Coumans
Oorsponkelijke titel: La Nuit

Nacht is het aangrijpende, sober vertelde verhaal over hoe de auteur als veertienjarige vrome Joodse jongen in 1944 wordt gedwongen in het getto te gaan wonen en daarna wordt weggevoerd naar een concentratiekamp. Hij verliest daar al zijn familieleden, maar bovendien elk geloof in God en in de geestelijke waarden die de kern van zijn bestaan vormden. 

Nacht verscheen in 1961 voor het eerst in Nederlandse vertaling en is sindsdien telkens heruitgegeven. Nu is de editie uit 2010 ook als ebook te koop.

Elie Wiesel (1928-2016) werd geboren als zoon van orthodoxe Joden van Hongaarse afkomst. Op zijn vijftiende werd hij gedeporteerd naar Auschwitz. Deze ervaring is van grote invloed geweest op zijn leven en schrijverschap. Hij publiceerde meer dan veertig fictie- en non-fictie boeken, die veelvuldig zijn bekroond. Onlangs verscheen Open hart, overpeinzingen van een overlever.
Nacht is het debuut van de schrijver die wel "de archivaris van de Holocaust" wordt genoemd en voor zijn strijd voor de mensenrechten de Nobelprijs voor de Vrede 1986 ontving.

De jongen die Auschwitz tekende
een unieke kampgetuigenis in woorden en tekeningen

Thomas Geve

Amsterdam: HarperCollins Nederland, 2021
Aantal blz.: 304
ISBN: 9789402706314
Vertaald door: Karin de Haas
Oorsponkelijke titel: The Boy Who Drew Auschwitz. A Powerful True Story of Hope and Survival

Thomas Geve was pas vijftien jaar oud toen hij op 11 april 1945 in Buchenwald werd bevrijd. Het was het derde kamp dat hij had overleefd, na zijn tijd in Gross-Rosen en Auschwitz-Birkenau. 22 maanden lang was hij onderworpen geweest aan de onmenselijke wereld van naziconcentratiekampen.

Na zijn vrijlating voelde Thomas zich gedwongen om het dagelijkse leven in de vernietigingskampen vast te leggen in meer dan tachtig diep ontroerende tekeningen, waarop deze donkere periode van de geschiedenis op een aangrijpende maar simplistische manier wordt uitgebeeld.

De jongen die Auschwitz tekende is een inspirerend waargebeurd verhaal over de zoektocht van een jongen naar hoop, overleving en verandering.

Thomas Geve (1929) is het pseudoniem van een Joodse ingenieur, auteur en Sjoa-overlevende van Duitse afkomst. Hij overleefde Auschwitz, de dodenmars, en de kampen Gross-Rosen en Buchenwald. In 1958 publiceerde hij Youth in Chains, in 1987 heruitgegeven onder de titel Guns & Barbed Wire: A Child Survives the Holocaust. Es gibt hier keine Kinder - There are no children here; Zeichnungen eines kindliches Historikers verscheen in 1997. Nu, ruim 75 jaar na zijn bevrijding, is zijn verhaal ook in Nederlandse vertaling verschenen.


Op zaterdag 1 mei verschijnen twee audiowandelingen langs de zichtbare en onzichtbare sporen van de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam-Oost en Amsterdam-Centrum. De wandelingen zijn gebaseerd op Atlas van een bezette stad. Amsterdam 1940 – 1945 van Bianca Stigter, aangevuld met enkele nieuwe verhalen. Daarin gidst Bianca Stigter de lezer door bezet Amsterdam. Ze vertelt wat er in de oorlog op straathoeken en achter voordeuren heeft plaatsgevonden. Een indrukwekkend monument voor oorlogsslachtoffers en verzetsmensen en een tijdmachine van papier.
Naast de audiowandelingen wordt een audioboek uitgebracht met de historische achtergronden van de Duitse bezetting van Amsterdam, eveneens gebaseerd op de tekst van Atlas van een bezette stad.

Het audiobook is vanaf 1 mei 2021 als MP3 audioboek te koop via webwinkels maar ook via Storytel, Nextory en de luisterbieb.
De wandelingen zijn gratis te beluisteren via Storytel of het podcastkanaal van Atlas Contact.


De wandeling door Amsterdam-Oost is 6 kilometer lang en duurt, inclusief luisteren, 2,5 tot 3 uur. De route start en eindigt bij het Muiderpoortstation en loopt voornamelijk door de Indische buurt en de Transvaalbuurt, destijds een van de Joodse buurten in Amsterdam. De wandeling voert langs tientallen adressen, met heel diverse verhalen uit dagboeken, krantenverslagen en van ooggetuigen, over verzetsstrijders die een clandestiene drukkerij bestierden, weggevoerde Joodse Amsterdammers, onderduikadressen, verradersbriefjes, razzia-verzamelplaatsen en Duitse Wehrmacht-inkwartiering.


De wandeling door Amsterdam-Centrum is 5 kilometer lang en duurt, inclusief luisteren, eveneens 2,5 tot 3 uur. De wandeling loopt van het Centraal Station naar de Munt en terug, en brengt gebeurtenissen in herinnering als de schietpartij op de Dam van 7 mei 1945 en het neerstorten van een Brits vliegtuig bij het Muntplein in 1943. De route voert ook langs de cafés waar zwarthandelaren en WA’ers kind aan huis waren en langs een zeventiende-eeuws pand met zestien onderduikers.

"Atlas van een bezette stad is een verbijsterend boek. Stigter is door de stad getrokken en heeft bij elke straat, hoek en huisnummer het verhaal gezocht. Een monnikenwerk. Het is een prachtige combinatie van illustraties, foto’s, verhalen en kaarten. Ik woon nu bijna een halve eeuw in Amsterdam en dit boek zet al mijn bekende plekken in een ander perspectief. Zelfs de winkel waar ik mijn brood koop, bleek ooit een centrum voor zwarthandel te zijn. Het is alsof ik in één keer de jaren veertig binnenstap." – Jan Brokken


De Boekenweek die gepland stond voor 6 tot en met 14 maart 2021, werd min of meer afgelast: 'ergens in de zomer' zou het jaarlijkse leesfestijn wellicht kunnen plaatsvinden. Maar nu we op 28 april weer zonder afspraak naar de boekwinkel kunnen, is er een nieuwe datum: zaterdag 29 mei tot en met zondag 6 juni is het zover!
Het Boekenweekgeschenk Wat wij zagen werd geschreven door Hanna Bervoets, en Roxane van Iperen leverde het Boekenweekessay, De genocidefax

In zijn persbericht schrijft het CPBN: "Om de drukte te spreiden en winkel- en bibliotheekbezoek voor iedereen veilig te houden, zijn deze uitgaven de hele maand juni beschikbaar." Meer over de Boekenweek 2021 op cpnb.nl/boekenweek.


"Ik haat persoonsvereering", schreef Carry van Bruggen in 1924 aan de grondlegger van het Literatuurmuseum. Ze wilde dan ook geen archiefstukken afstaan voor de collectie, haar manuscripten gooide ze in de prullenbak. De brief waarin ze dat uitlegt, is wél bewaard gebleven. Lees op de website van het Literatuurmuseum het artikel Als het aan Carry van Bruggen lag, bestond het Literatuurmuseum niet.


  • Martine Letterie is met Wij blijven bij elkaar, het bijzondere verhaal van de Joodse familie Birnbaum, een van de tien genomineerden voor de Thea Beckmanprijs 2021. Dit jaar gaat de prijs naar een boek voor kinderen boven de twaalf jaar waarin geschiedenis een centrale rol speelt.
  • Voor Literair Nederland schreef poeziërecensent Hettie Marzak, aan de vooravond van de 4 mei herdenking, de column Bedenkingen.
  • Boekpresentaties en andere boekgerelateerde activiteiten zijn er nog zeer weinig, maar zet alvast 8 mei in je agenda: als alles goed gaat komt Tamara Gijrath naar de Amstelveense Boekhandel Blankevoort aan de Rembrandtweg 649 om daar haar boek Als ik heel eerlijk ben. 30 openhartige gesprekken tussen moeders en dochters te signeren.

Nieuwsbrief

Volg ons en blijf op de hoogte! Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief en wij zorgen dat je niks mist.

Bekijk nieuws overzicht

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.