Documentaire: Souvenirs van afwezigheid: Joods Marokko
Gepubliceerd op: 23 november 2023
De tweedelige documentaire Souvenirs van afwezigheid: Joods Marokko vertelt het verhaal van de rijke Joodse geschiedenis in het land.
Van de lange en rijke geschiedenis van tweeduizend jaar jodendom in Marokko is tegenwoordig weinig meer terug te vinden. Er lijkt zelfs een taboe te rusten op het verkennen van dit gezamenlijke verleden. "De Joden leefden van oudsher hier onder ons. Maar wij werden ons hier pas bewust van toen ze al vertrokken waren", zegt historicus Yazid Driouch, de ‘verteller’ in de film.
Verleden en heden
Het verleden krijgt kleur door de verhalen van diverse betrokkenen. Zoals de tachtigjarige Sonia Cohen Alcazury, een van de weinigen die is gebleven. Ondanks haar hoge leeftijd leidt ze toeristen rond langs het Joodse erfgoed in de kustplaats Asilah. De Marokkaanse Adnan Hdida helpt bij de restauratie van de oude mellah, de Joodse wijk, in zijn woonplaats Debdou. Tot de vorige eeuw was in deze stad in de Rif een levendige Joodse gemeenschap.
Vanaf het einde van de jaren veertig van de vorige eeuw leidden de gebeurtenissen in en rond Israël en Palestina tot grote spanningen voor Joden in de rest van de wereld. Zeker in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Met een triest en onomkeerbaar resultaat als gevolg. Velen van hen voelden zich gedwongen te vertrekken, vaak naar Israël.
De film is gemaakt door documentairemaker Marieke Rodenburg, en is volledig gefilmd in Marokko. “Ik vond het bijzonder om te beseffen hoe eeuwenoud de Joodse cultuur in Marokko is, en hoe zij in de eerste plaats verweven is met de Riffijnen", zegt zij. "Soms ook letterlijk verborgen. Zoals bijvoorbeeld bij de opnames bij een historische waterbron, verscholen achter bamboe, waar vroeger Riffijnse moslima’s en Jodinnen bij elkaar kwamen.”
Het tweede deel van Souvenirs van afwezigheid wordt begin 2024 uitgezonden. Deze film behandelt een bijzondere Joods-Marokkaanse familiegeschiedenis in Nederland.
Souvenirs van afwezigheid. Joods Marokko, wordt uitgezonden op donderdag 30 november om 23.20 uur bij de EO op NPO 2.
