Het Mémorial des Martyrs de la Déportation

Een aangrijpend monument in hartje Parijs

Gepubliceerd op: 28 april 2022

In Parijs bevindt zich ondergronds op de oostelijke punt van het Île de la Cité, aan de achterkant van de Notre Dame, het grimmige Mémorial des Martyrs de la Déportation, waar de 200.000 Joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog uit Vichy-Frankrijk naar de naziconcentratiekampen werden gedeporteerd, worden herdacht. Het is bijna onzichtbaar, bijna niet te vinden, maar als je eenmaal de smalle steile trap bent afgedaald en binnen bent, ongelofelijk indrukwekkend.

Het monument werd in 1962 gemaakt door de Franse architect Georges-Henri Pingusson (1894–1980) en wordt algemeen gezien als zijn meesterwerk.
Pingusson wilde dat de langgerekte onderaardse ruimte een gevoel van claustrofobie zou overbrengen. In een smalle kamer symboliseren 200.000 kristallen waar licht doorheen schijnt, alle gedeporteerden die in de concentratiekampen de dood vonden. Aan het eind van de tunnel schijnt één enkel helder licht. Op de muren de namen van alle concentratiekampen, en op een landkaart zie je de aantallen Joden die per departement zijn weggevoerd - ook de 9 op Corsica. In twee smalle donkere gangen wordt in foto's en tekst het verloop van de jodenvervolging in Frankrijk verteld. Op de binnenplaats versterkt een zwartgeverfd ijzeren hekwerk dat uitkijkt over de Seine het gevoel van opsluiting.

Je ziet er de lucht, je voelt er de warmte van de zon en kunt er de vrijheid bijna ruiken, maar als je daarheen wilt, zult je het met de dood bekopen - de moordendscherpe ijzeren punten en uitsteeksels maken vluchten onmogelijk.

Mocht je ooit een rondvaart maken over de Seine, zoals ik deze week deed, dan zie je de tralies vanaf het water, maar de gids noemt het monument niet.

De Franse Andrée Putman bezocht het monument in 1992 en maakte er een video over.

The Mémorial des Martyrs de la Déportation in Paris discussed by the designer Andrée Putman in 1992.

Nieuwsbrief

Volg ons en blijf op de hoogte! Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief en wij zorgen dat je niks mist.

Bekijk nieuws overzicht

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.