Onderzoek naar verzonken Joodse graven in Den Haag

Op de Joodse begraafplaats van Den Haag vindt een bijzonder onderzoek plaats naar graven die zijn weggezakt in de bodem. Met speciale radarapparatuur is een onderzoeksteam van de Technische Universiteit in Delft bezig om de bodem te onderzoeken. Het is de bedoeling om uit te vinden waar en hoe de graven erbij liggen. Dat kan door in de grond te kijken zonder erin te hoeven graven, middels radar. Op die manier komt het aantal graven in kaart en kan er meer te weten worden gekomen over deze begraafplaats, ook voor de aanleg van een nieuw gebouw en voor begraven in de toekomst. In Joods Den Haag wordt gezocht naar een oplossing voor de begraafplaats in Wassenaar, die vol begint te raken.

13.000 graven
De Delftse geofysici Deyan Draganov en Dominique Ngan-Tillard werken met een grondpenetratieradar. Dat is een geel apparaat dat nauwkeurig de bodem in beeld kan brengen zonder dat daarvoor hoeft te worden gegraven. Daartoe werden ze uitgenodigd door de Stichting tot Instandhouding van de Joodse Begraafplaats te ’s-Gravenhage. “Voor ons is het belangrijk om te weten waar er graven hebben gelegen”, zegt voorzitter Michiel van Haersma Buma tegen De Haagsche Courant. Volgens het gravenregister moeten er circa 13.000 Joden begraven liggen op de Haagse begraafplaats. Daarvan zijn er echter maar drieduizend graven zichtbaar. De rest ligt onder de grond.

Laag voor laag
Momenteel kunnen orthodoxe Joden in Den Haag worden begraven op de Joodse begraafplaats van Wassenaar, maar die is op een gegeven moment vol, zo geeft Van Haersma Buma aan. “Voor de Joodse gemeenschap willen we uitzoeken of het in de toekomst een optie is om hier weer te begraven.” Dankzij het radarapparaat, dat elektromagnetische golven de grond instuurt, hoeft er niet te worden gespit. Elke grondlaag heeft zijn eigen parameters. Als de golven op een steen kaatsen, dan zien de Delftse onderzoekers dat. Uiteindelijk moet er een totaaloverzicht komen van stenen, natuurstenen, boomstronken en andere dingen onder de grond.

Menselijke resten
Niet alleen stenen, maar ook menselijke resten verwachten de onderzoekers tegen te komen. Dat kan omdat niet alle Joden die hier werden begraven in goede doen waren. Wie geen geld had, moest het doen met een paar houten planken op zijn of haar graf. In tegenstelling tot steen vergaat hout wel. Ook zouden veel grafstenen in de loop der jaren als ondergrond voor nieuwe graven zijn gebruikt.
Naast de ingang van de begraafplaats wil de stichting een ontvangstgebouwtje neerzetten voor bezoekers, een soort klein informatiecentrum. In dat geval mogen er geen graven onder liggen.

Lees het vervolg van dit verhaal op Jonet.nl.

In de zomer van 2020 maakte WOS Media opnames van de onderzoekswerkzaamheden.