Kort nieuws van heinde en verre

Gerdi Verbeet spreekt Kristallnacht Herdenkingslezing 2021 uit

GRONINGEN – Gerdi Verbeet spreekt op zondag 7 november in Synagoge Groningen de Kristallnacht Herdenkingslezing 2021 uit. Het koor Femmes Majeures treedt op met liederen van de Tsjechisch-Joodse schrijfster en componiste Ilse Weber. Voorafgaand aan de bijeenkomst in de Groningse synagoge wordt een stille tocht gehouden van het Waagplein naar de voormalige Joodse buurt.

Gerdi Verbeet (1951) werd in 2001 lid van de Tweede Kamer. Ze hield zich voornamelijk bezig met oorlogsslachtoffers, ouderenbeleid, pensioenen en sport. Van 2006 tot 2012 was ze voorzitter van de Tweede Kamer. In 2012 verscheen haar boek Vertrouwen is goed, maar begrijpen is beter, over de vitaliteit van onze parlementaire democratie.
Gerdi Verbeet was onder meer voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei en vervult momenteel een aantal toezichthoudende functies.
Tijdens haar Kristallnacht Herdenkingslezing in Synagoge Groningen zal zij verbindingen leggen tussen de gebeurtenissen van destijds en actuele onderwerpen.
De voorgaande Kristallnacht Herdenkingslezingen werden uitgesproken door onder anderen politicus Jacques Wallage, journaliste Pauline Broekema en rabbijn Awraham Soetendorp.

Liederen uit Theresienstadt
De Tsjechisch-Joodse schrijfster en componiste Ilse Weber (1903-1944) werd in 1942 gedeporteerd naar het concentratiekamp Theresienstadt. Daar werkte zij als ziekenverpleegster op de kinderafdeling van het kampziekenhuis en schreef en componeerde ze liederen, waaronder 'Ich Wandre durch Theresienstadt'. In 1944 werd Weber in Auschwitz vermoord.
Het Groningse vrouwenkoor Femmes Majeures o.l.v. dirigente Cobien Nieuwpoort vertolkt enkele van deze liederen voorafgaand aan en na de lezing van Gerdi Verbeet.

Gedichten en nigoen
Leerlingen van het Groningse Werkmancollege leveren een bijdrage aan de Kristallnachtherdenking in Synagoge Groningen door zelfgeschreven gedichten voor te dragen. Ter afsluiting van de bijeenkomst brengt zangeres Carla da Silva een ‘nigoen’ (traditionele Joodse melodie) waaraan het publiek actief kan deelnemen.

‘Kristallnacht’
De Kristallnacht van 9 op 10 november 1938 was het begin van de Holocaust of Sjoa in Europa. In deze nacht werden in Duitsland op grote schaal Joodse bezittingen vernield. Vooral scholen, synagogen en winkels moesten het ontgelden. Er vielen waarschijnlijk meer dan 200 doden en bijna 30.000 Joden werden gevangen genomen en gedeporteerd naar interneringskampen. Propagandaminister Joseph Goebbels noemde de gebeurtenissen met een verhullende woord ‘Kristallnacht’. In Duitsland wordt tegenwoordig gesproken van ‘Pogromnacht’.
   
Coronamaatregelen
Toegang tot de bijeenkomst vanaf 14.15 uur in de synagoge is alleen mogelijk na reservering. Dat kan via de ticketpagina op www.synagogegroningen.nl of rechtstreeks via onderstaande knop.
Ook dienen bezoekers bij de ingang een bewijs van volledige vaccinatie tegen corona, herstel van besmetting of een negatieve testuitslag en een geldig identiteitsbewijs te laten zien. Dit kan op een smartphone of op papier.
Deze maatregelen zijn niet van toepassing op de stille tocht vanaf 14.00 uur.

Kristallnachtherdenking Groningen

Zondag 7 november 2021

Stille Tocht
Start: 14.00 uur
Locatie: Waagplein
Programma: violiste Marjolijn Mellema speelt korte vioolsolo Der gasn nign

Kristallnacht Herdenkingslezing 2021
Start: 14.30 uur, deur open vanaf 14.15 uur
Locatie: Synagoge Groningen, Folkingestraat 60
Programma:
- Lezing door Gerdi Verbeet
- Optreden Femmes Majeures o.l.v. Cobien Nieuwpoort met liederen uit Theresienstadt van Ilse Weber
- Voordracht gedichten door leerlingen Werkmancollege/Stadslyceum
- Afsluitende nigoen door Carla da Silva

De bijeenkomst is ook via een live-stream te volgen: www.synagogegroningen.nl

foto: Rogier Veldman

Presentatie nieuwe boek Bart Wallet - Sam en Henny

Deze week wordt in de nieuwsbrief Sam en Henny, het nieuwe boek van Bart Wallet, besproken; tevens wordt dit boek deze week gepresenteerd.

De twintigste eeuw was er voor Joden een met twee gezichten. Een periode met onmetelijk veel pijn en verdriet, met als absoluut dieptepunt de Sjoa. Maar het was ook een eeuw waarin Joden steeds meer een maatschappelijke positie verwierven in de Europese samenleving, de eeuw van het zionisme en de stichting van de staat Israël in 1948.

De twintigste eeuw stelde de Joden voor uitdagingen en vragen. Hoe kon het religieuze Joodse leven in oorlogstijd voortgang vinden? Wat betekende het om bij katholieken of protestanten ondergedoken te zitten? Hoe moest het Joodse leven na de oorlog weer worden opgebouwd? Hoe verhield een orthodoxe Jood zich tot de nieuwe staat Israël? Ook de orthodox-Joodse familie Eisenmann in Amsterdam kwam voor al deze uitdagingen en vragen te staan.

Hoogleraar Joodse studies Bart Wallet vertelt het verhaal van de Europese Joden in de turbulente twintigste eeuw aan de hand van de familiegeschiedenis van Sam en Henny Eisenmann.

LET OP

Toegang: Een coronabewijs is noodzakelijk
Aanmelden: Verplicht via [email protected].

Sporen van het Joodse leven in Drenthe en omgeving

Op donderdag 28 oktober wordt om 20.00 uur de film Sporen van het Joodse leven in Drenthe en omgeving gepresenteerd in het synagoge-museum, Kerkstraat 36 Coevorden. Mieke Zilverberg, bekend van het televisieprogramma Tussen Kunst en Kitsch, en haar broer Hans zullen tijdens de presentatie hun beleving over het maken van de film delen met de aanwezigen. Het geheel wordt omlijst door het Twentse klezmerensemble Freilach.

De film duurt ongeveer 15 minuten. Wilt u bij de presentatie aanwezig zijn, meldt u dan aan via [email protected] . Wij houden ons aan de voorgeschreven coronamaatregelen.

Vóór de Tweede Wereldoorlog was in Drenthe en de aanpalende Duitse grensstreek sprake van een bloeiend Joods leven. In bijna alle Drentse gemeenten woonden vele tientallen Joodse gezinnen die hun bijdrage leverden aan de plaatselijke gemeenschap, economie en het verenigingsleven. Ze voelden zich thuis in hun woonomgeving tot de inval van het Duitse leger op 10 mei 1940. Daarna werden ze langzaam maar zeker geïsoleerd van hun niet-Joodse plaatsgenoten, tot de deportatie in de nacht van 2 op 3 oktober 1942. Na de oorlog kwam maar een handvol Joodse Drentenaren terug uit de onderduik of de concentratiekampen, waarmee een einde kwam aan de Drentse-Joodse bevolking.  
Ondanks dat de Joodse bevolking verdween en synagogen na de jaren 1950 werden afgebroken of een andere bestemming kregen, zijn nog vele sporen van het bloeiende Joodse leven te zien. Een korte film, met uitleg van Mieke en Hans Zilverberg, twee Joodse mensen wier voorouders eeuwenlang in Drenthe en omgeving hebben gewoond en die de Sjoa hebben overleefd, brengt deze sporen in beeld. De film laat de overblijfselen van het Joodse leven zien in Hoogeveen, Meppel, Veenhuizen, Assen, Zuidlaren, Emmen, Coevorden en in het Duitse Emlichheim.

Na 28 oktober is de film door bezoekers van het museum te zien tijdens de openingstijden: donderdag tot en met zaterdagmiddag van 13.30 tot 16.30 uur.

CIDI en CIJO documentaire avonden

De eerste documentaire in deze reeks betreft: Mekonen: the Journey of an African Jew (maandag 22 november om 19:45 uur).

Deze avond gaat over de link tussen Afrika en Israël. Wist je dat er ook Joden uit Ethiopië komen? In deze docu volg je Mekonen van de hooglanden van Ethiopië, tot in het leger van Israël. Wat maakt hij mee? Waar loopt hij tegen aan? En ... waar ligt zijn hart?

De spreker voor dit event wordt later aangekondigd via de eventpagina op Facebook.

Om de trailer te bekijken, klik hier.