Boekennieuws

Over Joodse schrijvers, boeken, boekpresentaties en ander nieuws uit de wereld van het boek

Gepubliceerd op: 16 juni 2022

Isaac Israëls' Lezend meisje op een sofa (1917) is een prachtig, intiem portret van Sophie de Vries-Dalberg, Israëls muze. Het schilderij werd in 2017 aangeschaft door het Gouds Museum. 

Buitenleven

Nina Polak

Amsterdam: Prometheus, 2022
Aantal blz.: 240
ISBN: 9789044648348

Ook als e-book verkrijgbaar

Rivka en Esse houden na een paar jaren vol hobbels nog steeds van elkaar. Ze verlaten de stad en betrekken op het platteland een oud huis met een diepe tuin. Hier hopen ze te aarden, maar het buitenleven heeft op hun binnenwerelden een verschillende uitwerking. En wanneer een tv-psychiater uit een naburig dorp in hun leven verschijnt, trekt er een schaduw over de idylle. 

In Buitenleven laat Nina Polak het uitgestrekte noorden het strijdtoneel zijn voor grote dromen, demonen, vrouwelijke ego’s en vooroordelen. Knap ook hoe Polak Rivka's Joodse achtergrond subtiel maar onontkoombaar door het verhaal weeft.




Liefde in tijden van haat
1929-1939

Florian Illies

Amsterdam: Atlas Contact, 2022
Aantal blz.: 368
ISBN: 9789045046037

Ook als e-book verkrijgbaar
Vertaald door: Chiara Tissen
Oorsponkelijke titel: Liebe in Zeiten des Hasses: Chronik eines Gefühls 1929–1939

Tussen 1929 en 1939 is er in Europa steeds meer haat, toch is er ook veel liefde. Terwijl velen genieten van de roaring twenties vluchtten anderen noodgedwongen weg uit Duitsland.
Terwijl Jean-Paul Sartre cheesecake eet met Simone de Beauvoir in Kranzler-Eck in Berlijn, Henry Miller en Anaïs Nin wilde nachten beleven in Parijs en F. Scott Fitzgerald en Ernest Hemingway gepassioneerde affaires in New York beginnen, zien Bertolt Brecht en Helene Weigel zich, net als Thomas en Katia Mann, genoodzaakt een veilige haven te zoeken. Dit alles gebeurt op het moment waarop de nationaalsocialisten de macht grijpen in Duitsland, boeken verbranden en het geweld tegen Joden begint.

Florian Illies neemt ons in Liefde in tijden van haat mee op een opwindende reis naar de jaren dertig van de vorige eeuw, toen het politieke klimaat verkilde maar het culturele leven in Berlijn, Parijs, Ticino en aan de Rivièra bruiste en de grote namen van die tijd zich schrap zetten tegen naderend onheil.

Florian Illies (1971) studeerde kunstgeschiedenis en was jarenlang redacteur bij de Frankfurter Allgemeine Zeitung en Die Zeit. Hij is tegenwoordig partner van het Berlijnse veilinghuis Villa Grisebach. Van Illies verschenen tot nu toe vier boeken in Duitsland, waarvan in totaal meer dan 1 miljoen exemplaren zijn verkocht. 

Bevrijd
Het concentratiekampsyndroom en de LSD-behandeling van Jan Bastiaans

Leo van Bergen

Nijmegen: Uitgeverij Quo Vadis, 2022
Aantal blz.: 416
ISBN: 9789492435187

Bevrijd. Het concentratiekampsyndroom en de LSD-behandeling van Jan Bastiaans is een studie naar de destijds omstreden behandelmethode met LSD van traumatoloog en hoogleraar psychiatrie Jan Bastiaans en de ontwikkeling van KZ-syndroom naar PTSS in de periode van 1954 tot 1987.

In de jaren zestig werd duidelijk dat concentratiekampoverlevenden psychische klachten ontwikkelden. Dit stond bekend als het KZ-syndroom. Het was het proefschriftonderwerp van psychiater Jan Bastiaans, later hoogleraar te Leiden. Hij ging oorlogsslachtoffers behandelen met onder meer LSD, een middel dat in 1966 werd verboden. Maar enkele psychiaters, onder wie Bastiaans, kregen toestemming het middel medisch te gebruiken. Hij hoopte hiermee na de lichamelijke bevrijding van 1945 een geestelijke bevrijding te bewerkstelligen. Zijn methode was omstreden bij vakgenoten, maar niet in de media. Met uitzondering van enkele columnisten verdedigden zij medisch gebruik, ongeacht hun signatuur. Bastiaans zei er voorzichtig mee om te gaan. Patiënten zeiden er baat bij te hebben. Meer bewijs was onnodig. De dagen van de randomized trial moesten nog komen. Inclusie typeert de geschiedenis van het KZ-syndroom. Slachtoffers veranderden in getroffenen en later zelfs in betrokkenen. Aanvankelijk was de diagnose gereserveerd voor overlevenden van de Duitse kampen. Daar kwamen niet opgepakte verzetsmensen, overlevenden van de Japanse kampen, veteranen met verwerkingsproblemen, slachtoffers van Molukse gijzelingen en tweede-generatiekinderen - ook van NSB’ers - allemaal bij. Een eerste schatting van een paar duizend patiënten groeide hierdoor uit tot 200.000. De documentaire Begrijpt u nu waarom ik huil… (1969), de discussie over de Drie van Breda, de opening van Centrum ’45 (1972), de Molukse gijzelingen (1975/1977) en de tv-serie Holocaust (1979) leidden tot uitvoerige berichtgeving hierover. De kranten droegen echter ook bij aan de uitdijing. Een door hen veel belichte oorzaak was de wens van psychiaters dat de symptomen van de klachten en niet de oorzaken (het KZ) de diagnose bepalen. Slachtoffer of dader, kampoverlevende of getuige van een auto-ongeluk: het doet er niet toe. De term KZ-syndroom verdween. De alles overkoepelende, en belangrijke verschillen wegpoetsende, posttraumatische stressstoornis (PTSS) was geboren.

Leo van Bergen (1959) studeerde Geschiedenis aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Zijn voornaamste onderzoeksterrein in die dagen was de geschiedenis van het vraagstuk van oorlog en vrede. Later kwam daar de interesse in de geschiedenis der geneeskunde bij.
Tegenwoordig is Van Bergen als medisch-historicus verbonden aan het KITLV te Leiden. De relatie tussen oorlog en geneeskunde is sinds jaar en dag zijn specialiteit. 

Jaarlijks maakt de Nationale Bibliotheek van Israël, voorafgaand aan de Hebreeuwse Boekenweek de cijfers bekend over de Israëlische uitgeverijsector. De telling vindt plaats op basis van de aanmeldingen bij de bibliotheek in het kader van de Wet op het Wettelijk Depot, waarbij iedereen die in Israël meer dan vijftig exemplaren van een boek publiceert, verplicht is twee exemplaren aan de bibliotheek in Jeruzalem te verstrekken.

Wat blijkt: vrouwen hebben vorig jaar meer proza en poëzie gepubliceerd dan mannen.
Lees meer in JTA: For the first time, female Israeli authors outpaced males in publishing in 2021

Filmmaker Marieke Rodenburg maakt in opdracht van Joods bij de EO een documentaire over het vooroorlogse leven van Henriëtte Pimentel. Basis voor de documentaire vormt het boek Wacht maar. Het veelbewogen leven van Henriëtte Pimentel van Esther Shaya en Frank Hemminga dat in 2020 verscheen bij Amphora Books. Esther Shaya is nauw betrokken bij de documentaire, die eind van dit jaar op de tv te zien zal zijn.

Henriëtte Pimentel was bewaarschoolhoudster en werd aan het begin van de twintigste eeuw directrice van de Amsterdamse fröbelschool Cornelia. In 1926 werd ze directrice van de Vereeniging Zuigelingen-Inrichting en Kinderhuis in de Plantage Middenlaan te Amsterdam, in de volksmond ‘de crèche’ genoemd. Ze zette nog datzelfde jaar een interne opleiding op voor kinderverzorgsters die internationale faam zou verwerven. Toen ze bijna de pensioengerechtigde leeftijd had bereikt brak de Tweede Wereldoorlog uit. Met dezelfde overgave waarmee ze haar hele leven al voor kinderen had gezorgd, werd ze een van de sleutelfiguren in het heldhaftige plan waarmee zo’n zeshonderd Joodse kinderen uit de crèche konden worden gered.

Het Spaanse kunstcollectief Luzinterruptus zet de opening van het ILFU (Internationaal Literatuur Festival Utrecht) op 23 september 2022 luister bij met een verlichte rivier van boeken. De installatie Literature vs Traffic werd tien jaar geleden voor het eerst in Madrid gerealiseerd en  heeft sindsdien New York, Melbourne, Toronto en Ann Arbor aangedaan .Welke Utrechtste straat in deze lichtrivier zal worden omgetoverd is nog niet bekend.

De organisatie is voor de installatie op zoek naar 10.000 boeken. In alle filialen van de Bibliotheek Utrecht staat grote boxen waarin je jouw boekenbijdrage, al dan niet voorzien van een persoonlijke boodschap, kunt deponeren. Aan het einde van de manifestatie kan iedereen boeken voor eigen gebruik uit de rivier 'vissen'.

Nieuwsbrief

Volg ons en blijf op de hoogte! Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief en wij zorgen dat je niks mist.

Bekijk nieuws overzicht

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.