Deze column schrijf ik in een klaslokaal in Yad Vashem. CIDI gaat ieder jaar met 25 docenten naar dit museum en het daaraan verbonden studiecentrum. De meeste docenten geven geschiedenis of maatschappijleer. Hulde aan deze professionals die ervoor kiezen om hun vakantie op te geven voor een confronterend seminar met informatie waar je maag zich regelmatig van omkeert. Ze doen dat om, eenmaal terug in Nederland, effectiever te kunnen zijn in het doorgeven van de lessen die we uit de Holocaust kunnen trekken. Hulde ook aan Stichting Maror die deze reis jaarlijks mogelijk maakt. We weten waar de Marorgelden vandaan komen, en het mogelijk maken van deze reis voelt als het rondmaken van een cirkel.
Een essentieel onderdeel van dit seminar is niet zozeer de focus op hoe de slachtoffers van de Sjoa omkwamen, maar vooral ook op hoe ze leefden, zowel voor de oorlog als tijdens de onderduik, in het getto, in het kamp. Joden met al hun verschillende facetten, levenswijzen, overtuigingen en talenten. Iedere keer weer is het schokkend om een beeld te krijgen van de enorme culturele rijkdom die met het verdwijnen van de Joodse gemeenschappen verloren is gegaan.
Ze werden als bomen ontworteld, de takken werden afgerukt; een catastrofe die deze week hier in het park van Yad Vashem wordt gesymboliseerd door de ravage die een sneeuwstorm een paar weken geleden aanrichtte. Er is vrijwel geen boom zonder schade. Overal liggen takkenbossen, vaak vruchtdragend. Takken van bomen die werden geplant ter ere van de rechtvaardigen die mensen hebben gered. We mogen de dennen- en sparrenappels meenemen als souvenir.
Intussen gaat het leven in Nederland en Europa, dat nu even ver weg lijkt, ook gewoon door. Journalisten willen een reactie van CIDI op het nieuws daar, dat ik voor nu alleen even volg via Twitter.
Zo is er op dat medium al dagen een discussie gaande over een Franse cabaretier wiens naam alleen al een gotspe is: Dieudonné. De man is tot zeven keer toe veroordeeld voor antisemitisme en heeft een trucje uitgevonden dat op Twitter inmiddels de Hitlergroet 2.0 wordt genoemd. Deze man was ooit een anti-racist, maar werd later aanhanger van het Front National, zo lees ik op zijn Wikipedia-pagina. Op Twitter wordt gediscussieerd of cabaretiers als deze wel of niet mogen zeggen wat ze denken. Er komen beelden van de man voorbij, waarop hij zijn alternatieve Hitlergroet toont op plekken als Auschwitz en bij de Klaagmuur.
Ook is er die voetballer Anelka, die Dieudonné imiteerde na het maken van een doelpunt in de Engelse Premier League. Ik vrees dat de groet ook bij Nederlands tuig in zwang zal raken. Het lezen van dit soort berichten op deze plek, juist hier, veroorzaakt bij mij kortsluiting in hoofd en hart.
De expert die de huidige workshop leidt, vraagt intussen aan de leraren wanneer antisemitisme is ontstaan. Er komen verschillende antwoorden. Hij antwoordt: "Rabbijn Lau zegt: sinds Abraham." Ik denk dat Rabbijn Lau gelijk heeft. Het is onuitroeibaar. Antisemitisme was even uit de mode, maar wat maakt het een spectaculaire comeback.
Het is pauze. Ik loop naar buiten en tuur over de heuvels van Jeruzalem. De wolken spelen met de zon een spel van schaduw en licht. Nog dieper dan gewoonlijk besef ik hoe belangrijk dit land is; dit land dat fouten maakt, dit land met grote problemen, misstanden, vraagtekens en uitdagingen. En ja, er is kritiek die wel degelijk valt te rechtvaardigen. Ik begrijp ook niet waarom er voortdurend wordt gespeeld met plannen voor huizenbouw in nederzettingen, die vervolgens worden afgeblazen, en dan weer worden aangekondigd. Maar ik denk ook aan de bakken ongenuanceerde kritiek die Israël krijgt, zoals de brulaapjes op Twitter die regelmatig mijn tijdlijn vervuilen. 'Genocide in Gaza!', 'Israël is net zo erg als de nazi's!', 'De Joden doen nu met de Palestijnen wat Hitler met hen heeft gedaan, Joden zouden beter moeten weten.' Buiten alle proporties; oude wijn in nieuwe zakken. Het liefst zou ik die roeptoeters hier in Yad Vashem willen opsluiten en de sleutel weggooien.
Nee, Israël is niet perfect en nog lang niet zo aangeharkt en 'af' als Nederland. Maar wat is het bestaan van dit land belangrijk en de collectieve, aanhoudende veroordelingen die het te verduren krijgt, zijn simpelweg onrechtvaardig. In tegenstelling tot wat je zou denken als je totaal onwetend een maand het nieuws zou volgen, is Israël niet het grootste kwaad op de wereld. Hoe graag verschillende lobbyclubjes die zich presenteren als pro-Palestijns, maar zich in werkelijkheid anti-Israëlisch manifesteren, ons dat ook willen laten denken. Israël verdient meer steun en loyaliteit dan het nu krijgt. Zeker ook uit eigen kring. Ik weet dat het veilig voelt om mee te huilen met de wolven in het bos. En ja, het maakt die personen bij veel clubjes met twijfelachtige intenties, uitermate populair. Want niets geeft meer rechtvaardiging dan te kunnen zeggen: "Zie je wel. 'Ze' zeggen het zelf ook!" Ik wens degenen die zich nu aangesproken voelen een vreedzaam maar vooral moedig 2014 toe.