Dieren zijn net mensen

Eldad Kisch

vrijdag 5 april 2019

In deze column neem ik schaamteloos een verhaal over dat me ontroerde.

Deze twee vrienden hadden elkaar al een tijd niet gezien. Nu was één van hen stervende. Haar vriend was speciaal gekomen om afscheid te nemen. Eerst zag ze hem helemaal niet, maar toen ze hem opmerkte kwam er een enthousiaste lach op haar gezicht en ze gaf een kreet van vreugde. Ze strekte haar armen naar hem uit en aaide hem over zijn hoofd. Daarna zijn gezicht, en omarmde hem.

Wat dit verhaal zo bijzonder maakt, is dat de bezoeker de Nederlandse bioloog dr. Jan van Hooff is, en dat de oude zieke een chimpansee, genaamd Mama, was.

Dit is de openingsscène in het nieuwe boek van Frans de Waal, Mama's Last Hug: Animal Emotions and what they tell us about ourselves (uitgeverij Norton &Co). Het boek zelf staat vol verhalen over dieren waarin we onszelf makkelijk herkennen, en het laat ons duidelijk zien dat wij niet de enige soort zijn met diepe emoties. De boekbespreking waarin ik dit vond is van Sy Montgomery en verscheen in de international edition van The New York Times van 23-24 februari 2019.

In deze zelfde krant schreef Frans de Waal op 12 maart zelf een column die gedeeltelijk voort kwam uit zijn nieuwe boek. Daarin komen allerlei diersoorten aan bod, maar het artikel gaat vooral over schuldgevoel bij honden.

Wij hadden lang geleden een hondje dat dacht dat zij een poedel was. Bij overtredingen van huisregels wist zij donders goed dat ze te ver was gegaan en toonde dat duidelijk door met neergeslagen ogen onder de bank te gaan liggen. Elke hondenliefhebber kent dat verschijnsel. Maar ook andere primaten, bonobo’s, proberen dingen goed te maken binnen hun groep als ze agressief te ver zijn gegaan. De Waal ziet ons mensen niet als zo speciaal; andere diersoorten weten ook wat van emoties. De dieren die ons omgeven zijn verre van machines, en staan ons veel nader dan we wel willen erkennen.

Toen ik zo ver was gekomen, stuurde mijn dochter Kinereth mij een artikel uit The Guardian van 24 juli 2011: over John Bradshaws boek In Defense of Dogs. Why Dogs Need our Understanding (uitgeverij Penguin). Wij zien wolven als de naaste familie van onze hond, waar de hond betere tafelmanieren heeft. Dat is niet meer echt juist. Hoe dat allemaal mogelijk zo is gekomen, neemt een heel boek in beslag. Duizenden jaren van fokken en temmen hebben de hond grondig veranderd. Hond en mens groeiden naar elkaar toe, en zij wenden aan elkaar. Dat alles is aan de wolven voorbij gegaan. Honden blijven individuen, met eigen karaktertrekken. En hoewel ze best een lamsboutje lusten, zijn ze echt geen wolven meer.

7 + 4 = ?

Columns 2024

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Columns 2014

Columns 2013

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.