Een rechtvaardige samenleving

Leo Mock z”l

vrijdag 3 maart 2017

De verkiezingen verdringen nu echt dagelijks al het andere belangrijke nieuws – bijvoorbeeld over het langverwachte BBQ-verbod in het Vondelpark of de rubberkorrels op de kunstgrasvelden die tóch niet kankerverwekkend zijn. Braaf neem ik me voor geen enkel debat of praatprogramma te bekijken. Gewoon voor mijn eigen irritatie-level.

Sommige partijprogramma’s en politici zijn nu eenmaal irriterend voor mijn gemoedsrust. Helaas word je via een omweg toch weer geconfronteerd met het politieke discours – via peilingen, enquêtes en stemwijzers. Neem nu de nieuwste hype: waarden en normen – is al veel over gezegd en het doen, is meestal het probleem, ook dit keer weer. Neem nu de volgende zinssnede uit een artikel in het FD met de kop “Grote meerderheid kiezers bezorgd over normen en waarden”:
“Ongeveer de helft van de ondervraagde kiezers vindt de komst van niet-westerse immigranten een bedreiging voor de Nederlandse normen en waarden. Zij vormen een meerderheid onder stemmers op PVV, CDA, VVD en 50Plus.
Onder stemmers voor die eerste drie partijen is een ruime meerderheid voor het terugsturen van Afrikaanse vluchtelingen. Die maatregel vindt ook aanhang onder een meerderheid van D66- en SP-stemmers en onder de helft van kiezers van GroenLinks.”

Maar een vluchteling opnemen en niet terugsturen naar onveilig gebied ís toch een duidelijke uitwerking van waarden waar we onszelf terecht graag op voor doen staan? Mensenrechten en zo. “Wie één mens red, red de wereld”.

Of vinden we stiekem dat alleen het leven van ons soort mensen het recht heeft te worden gered? De waarde van een mensenleven komt nu juist tot uiting in de norm dat je altijd een mens het leven redt, ook als diens opvattingen of gedrag je niet aanstaat. Radicale moraal stelt dat je zelfs het leven redt van een misdadiger, om hem vervolgens te laten berechten. Niemand kan en mag de rechter spelen over de waarde van het leven van een ander. Dat zouden we na de tweede Wereldoorlog zeker moeten hebben geïnternaliseerd.

Ik breek mijn voornemen toch. Zelfs alleen het denken over politiek leidt al tot onbetrouwbaarheid. Want laat op de avond zit ik toch weer op de bank naar Eva Jinek te kijken. En recht in het immer clowneske gezicht van heer Roos van VNL. Oké, toegegeven ze pakte hem goed aan en wees hem op zijn eigen gedrag, dat voornamelijk respectloosheid uitstraalt. Want Powned en Geenstijl – een beetje de geestelijke thuishavens van Roos – zijn trendsetters in het waardenloze en normloze discours in Nederland. Dat kan een immigrant of vluchteling nauwelijks slechter doen … Als een kameleon deed een kritische Pauw met Eva mee om de Roos te knakken. Dat had hij al jaren eerder moeten doen met allerlei circusartiesten die bij hem de revue mochten passeren, onder het uitkramen van de grootste onzin.

En dan was er nog de enquête waartoe het NIW opriep, die een samenwerking is van de VU, Kieskompas en NIW:
“Laat uw stem horen! Onze gevoelens met betrekking tot veiligheid, briet, sjechieta, vrijheid van godsdienst, etc. doen er toe. Wat moet de politiek hiermee doen? En wat betekent dat voor uw politieke keuze op 15 maart? Vul de enquête hier in. Stuur hem aan zoveel mogelijk vrienden en kennissen door. Uw gegevens worden anoniem verwerkt.”

Zou de insteek niet moeten zijn dat onze basisbelangen toch primair gezien niet heel wezenlijk verschillen van de andere burgers in Nederland? Een rechtvaardige samenleving ís een samenleving waarin je je veilig voelt en bent, vrij bent op alle gebieden (levensbeschouwelijk, levensstijl, et cetera), mits je de rechten van anderen respecteert en niet schaadt. Grappig is ook dat als je goed naar de foto kijkt (uitvergroten in Paint) je ziet dat er op de nummer 2 van de VVD wordt gestemd.

Eveneens te vinden op de site van NIW is de volledige versie van het interview met rabbijn Lopes Cardozo over de halacha die moet worden bevrijd. Veel milde en alleszins redelijke uitspraken die de rabbijn vaak al over de jaren heen heeft laten horen, onder andere in zijn wekelijkse Thoughts to Ponder. Probleem is dat er vaak geen concrete uitwerkingen bij worden gegeven. Hoe ziet de gijoer-procedure van vader-joden er dan bijvoorbeeld in de praktijk uit? Ook wat betreft de omgang met homoseksualiteit blijft het onduidelijk wat zijn standpunt nu precies inhoudt:

“Het is absoluut waar dat homoseksuele betrekkingen tussen heteroseksuele mensen verboden is. Maar de vraag is of dit verbod ook geldt voor mensen die echt homoseksueel zijn. Nu is natuurlijk de grote vraag: wanneer is een persoon echt homoseksueel? Daar is geen duidelijk antwoord op. Maar als we dat wel zouden weten dan ben ik er helemaal niet van overtuigd dat de Tora daarover een verbod heeft uitgesproken.”

Dan de ban van Spinoza; een belangrijke zaak voor de filosofische rabbijn zelf, maar niet voor de gemiddelde gelovige in de orthodoxie of vrijzinnige Joodse stromingen. Over bijbelkritiek vs de orthodoxe visie, archeologie vs Bijbel, moderne filosofie vs geloof, wetenschap vs rabbijns Jodendom en dergelijke lezen we dan weer weinig, terwijl dat de moderne orthodoxe gelovige meer bezighoudt dan Spinoza. Of wat je als moderne orthodoxe gelovige precies met de dertien dogma’s van Maimonides aan moet. Ook over gelijkheid in de synagoge voor mannen en vrouwen – een onderwerp waar veel orthodoxe vrouwen moeite mee hebben – lees je niets in dit interview, evenals de inzet voor een rechtvaardige samenleving, die nergens wordt genoemd. Maar laten we wachten op zijn nieuwe boek Halacha as Rebellion en hopen dat hij zich daar wel concreter in uitspreekt.
Sjabbat sjalom!

8 + 1 = ?

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Columns 2014

Columns 2013

Columns 2012

Columns 2011

Columns 2010

Columns 2009

Columns 2008

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.