Blijf gezond!
Het levensverhaal van Louis Hartlooper
Gepubliceerd op: 16 juni 2022
Het levensverhaal van Louis Hartlooper
Jeroen Terlingen
Utrecht: Uitgeverij IJzer, 2022
Aantal blz.: 207
ISBN: 9789086842513
Louis Hartlooper is de verpersoonlijking van la belle époque, een bloeiperiode in de geschiedenis die 25 jaar besloeg (1890-1915). In die relatief korte tijd veranderde de wereld meer dan ooit tevoren. Behalve technologische vernieuwingen en innovaties, zoals de lamp, de telefoon, de auto en de trein, ontstond een nieuwe kunstvorm – de film. Daarvoor wist Hartlooper jong en oud in de stad Utrecht te winnen, totdat hij zelf slachtoffer werd van de vooruitgang.
In ‘Blijf gezond!’ vertellen de vier belangrijkste vrouwen in Hartloopers bestaan hun verhaal. Daarmee brengt schrijver Jeroen Terlingen de tijd van onze (over)grootouders tot leven en ontstaat het intieme portret van de man die Utrecht een prominente plaats gaf in de Nederlandse filmgeschiedenis. Op 22 mei 1922 stierf Louis Hartlooper. Vanaf het Ledig Erf nr. 5, waar ook zijn jongste zoon werd geboren, keek hij uit op de plek waar later het filmcomplex werd gebouwd dat zijn naam zou dragen. Het boek bevat een 16 pagina's tellend kleurkatern met illustraties.
Louis Hartlooper (1864-1922) was een fenomeen en een van de beroemdste explicateurs van Nederland. Al voor 1905 was hij als zodanig werkzaam in een reizende bioscoop. In Utrecht was hij in 1908 betrokken bij voorstellingen van de exploitant Alex Benner in Parktuin Tivoli. Vanaf 1909 was hij in vaste dienst bij de Vreeburg bioscoop, werd weggekocht door de Rembrandt en later weer teruggekocht door Vreeburg. Er is een hardnekkig gerucht dat Louis Hartlooper meerdere malen wegens dronkenschap werd ontslagen, maar vervolgens door het publiek werd 'teruggeëist'.
Explicateurs waren in die tijd lokale beroemdheden, 'bioscoopsterren' die in de gloriedagen meer publiek trokken dan de film. De explicateur kreeg applaus, cadeautjes en bloemen van het publiek.
Louis Hartlooper was oorspronkelijk een humoristisch acteur en heeft ook verzen, artikelen en revues geschreven en toneelstukken bewerkt. Hij was een explicateur die zich daadwerkelijk inleefde in wat er op het witte doek gebeurde. Zo schreef een toneelcriticus in Nieuwsch van den Dag "Een explicatie als van Louis Hartlooper ontneemt een bioscoop-vertoning het doodsche, zij maakt die tot levende kunst."
Louis Hartlooper had een hartstocht voor jubileren en benefietavonden. Ieder jaar vierde hij wel een jubileum: in 1916 was hij dertig jaar acteur, in oktober 1918 was hij tien jaar explicateur in Utrecht en in maart 1919 vierde hij zijn vijfjarig jubileum als explicateur in Rembrandt. Hartlooper overleed op 28 mei 1922 en is begraven op de Israëlitische begraafplaats in Utrecht.
Jeroen Terlingen (1943) was vakbondsjournalist van 1968 tot 1980 en redacteur bij Vrij Nederland van 1980 tot 1993. Daarna werd hij docent journalistiek. Terlingen publiceerde zeven biografieën en één roman. In 1990 werd lymfklierkanker bij hem vastgesteld. Na een langdurige chemotherapie is hij sinds 1991 in remissie. Vanuit deze ervaring geeft hij cursussen, schrijft boeken en maakt films over de diagnose, behandeling en gevolgen van kanker.
