Wat vieren we met Sjawoeot?
Het Wekenfeest
Gepubliceerd op: 18 mei 2023
Sjawoeot is een van de oudste en belangrijkste feestdagen van het jodendom en is het derde van de drie pelgrimsfeesten (de andere twee zijn Soekot en Pesach).
De feestdag valt precies zeven weken na de tweede dag van Pesach. Sjawoeot (dat in het Hebreeuws 'weken' betekent) is in wezen de voltooiing van Pesach, omdat Pesach de fysieke verlossing van de Israëlieten uit de slavernij in Egypte markeert, terwijl het proces van hun geestelijke verlossing pas op Sjawoeot werd voltooid, toen de Israëlieten op de berg Sinaï de Tora ontvingen. Om deze reden wordt Sjawoeot ook wel het feest van het geven van de Tora (Chag Matan Tora) genoemd.
Sjawoeot heeft vele namen: Pinksteren (de vijftigste dag), het Oogstfeest, het Feest van het Geven van de Tora, het Wekenfeest, Dag van de Eerste Vruchten, het Feest van de Vergadering, en de Dag van de Gemeente.
Gebruiken en tradities rond Sjawoeot
Op Sjawoeot lezen Joden het Boek Ruth, een traditie waarvoor verschillende verklaringen bestaan. Het boek (een van de vijf rollen [megillot] van de Bijbel) handelt over een daad van vriendschap en zorgzaamheid die plaatsvond tijdens de oogsttijd in de omgeving van Bethlehem (het huis van brood). Op My Jewish Learning vind je het hele verhaal van Ruth, compleet met uitleg waarom juist of Sjawoeot dit boek wordt gelezen.
Een ander gebruik dat met Sjawoeot bij Joodse gemeenschappen overal ter wereld wordt aangehouden, is het eten van zuivelproducten. De reden hiervoor is niet helemaal duidelijk, maar aangenomen wordt dat de Israëlieten bij ontvangen van de Tora (waarbij ook de spijswetten werden gegeven), geen tijd hadden om hun kookgerei aan te passen aan de nieuwe regels, waarbij vlees en melk gescheiden dienden te blijven. Er konden dus geen dieren worden geslacht om het geven van de Tora te vieren; in plaats daarvan aten ze zuivelproducten.
Een andere verklaring is gebaseerd op een midrasj over vers 11 in Hooglied 4: "Melk en honing onder je tong", wat wordt opgevat als een verwijzing naar de Tora. In deze context wordt melk gezien als een mate van genade, een band met de moeder, het eerste voedsel van een baby en een bindende factor tussen alle menselijke wezens. Zo bekeken wordt vlees geassocieerd met lust, terwijl melk staat voor genade, barmhartigheid en harmonie, waarden die aan de Tora worden toegeschreven, het aanvaarden van de geboden en de invloed van de Tora op de mensheid.
De eerste vruchten
De arbeidersbeweging in het land Israël koos Sjawoeot als een dag om de verbondenheid met het land Israël tot uitdrukking te brengen, terwijl de oude rituelen van het oogsten en het brengen van de eerste vruchten werden hervat. Deze traditie kreeg een vaste plek in de kibboetsim. Tot op de dag van vandaag is de ceremonie van het brengen van de eerste vruchten een gelegenheid voor de kibboetsim om te laten zien wat er in alle sectoren van hun economie en productie het voorgaande jaar is bereikt.
Een stoet versierde praalwagens presenteren vers geoogste gewassen en innovaties op technisch gebied; zelfs vee en baby's die sinds de vorige Sjawoeot op de kibboets zijn geboren, komen voorbij. Daarnaast worden de toeschouwers getrakteerd op theatervoorstellingen en sketches. In de archieven van de Nationale Bibliotheek van Israël wordt materiaal bewaard dat dit aspect van Sjawoeot in de kibboetsim documenteert.
De Nationale Bibliotheek van Israël heeft een mooie pagina gemaakt waarop je van alles kunt vinden dat met Sjawoeot te maken heeft, van foto's tot liedjes en een aantal blogs van The Librarians.
Bijzonder is ook de video Ro'im Kolot - Rabbinic, Kabbalistic Hasidic Texts and the Synesthetic Enigma of “Seeing Voices” at Mount Sinai.
Pijoetiem, liturgische gedichten, gezongen in de Jemenitisch-Joodse traditie worden afgewisseld met informatie en gevolgd door een fascinerend gesprek over het mystieke raadsel dat de B'né Jisraeel ervoeren toen hen de Tien Geboden werden gegeven. Ter illustratie worden zeldzame manuscripten uit de collecties van de Nationale Bibliotheek van Israël getoond.
