Bijna vergeten antisemitisme: Polen 1967-1968
Gepubliceerd op: 2 september 2020
Dat er in Polen sprake is geweest van een officiële antisemitische campagne die heeft geleid tot de min of meer gedwongen emigratie van 13.000 Joden, zou ik misschien niet hebben geweten als ik in 1982 in Warschau niet iets gezien had dat voor mij onvergetelijk is gebleken: in een kamer waarvan de deur een beetje open is, staat een oude man – zich onbespied wanend – gebogen over een versleten uniform dat op de eettafel ligt, onder de lamp. Hij is bezig de knopen van zijn uniform te poetsen omdat hij, voor het eerst in vijftien jaar, is uitgenodigd weer aan een militaire ceremonie deel te nemen.
Die man was een Poolse generaal die, in het kader van een ‘antizionistische’ – lees antisemitische – campagne die uitging van de Poolse communistische partij (POUP) in 1967 was weggezuiverd, ofschoon hij niets van doen had met jodendom of Israël, alleen van Joodse origine was. Ik was in zijn woning om kindertekeningen af te leveren.
De generaal had twee zoons. De jongste was actief in de dissidentenbeweging KOR en had – naar verluidt – in de kelder van de villa waar de generaal met zijn vrouw woonde – en die nota bene op het garnizoensterrein stond – een stencilmachine staan voor de vermenigvuldiging van oppositionele geschriften. De generaal, die voor de oorlog in Polen al deel had uitgemaakt van de communistische ondergrondse, deed net alsof hij dat niet wist. Hij was weliswaar nog steeds overtuigd communist en loyaal aan het regime dat hem in 1967 aan de kant had geschoven – maar hij was geen verrader.
Zijn andere zoon woonde in het Westen en was daar zeer actief met het bekendmaken van de Poolse dissidentenbeweging. Hij gold daarom als staatsgevaarlijk bij de autoriteiten in Warschau en mocht zijn geboorteland niet meer in. Ook aan zijn vrouw werd een visum geweigerd, alsmede aan hun dochtertje, dat nog een kleuter was. Als gevolg daarvan hadden de oude generaal en zijn eveneens bejaarde echtgenote nog nooit hun enige kleinkind kunnen ontmoeten, terwijl ze daar hartstochtelijk naar verlangden.
Lees verder over bijna vergeten antisemitisme in Polen 1967-1968 op het blog van Raymond van den Boogaard We'll always have Paris.
