Laatste kans: S.Y. Agnon: van leven naar fictie, en vanuit fictie naar het leven

Gepubliceerd op: 13 mei 2021

Shmuel Yosef Agnon (1888-1970) is een van Israëls meest productieve schrijvers. Korte verhalen, novelles, romans, vrome volksvertellingen en psychologische drama’s: noem een genre en je vindt het in Agnons werk. De schrijver zelf zei dat hij de inspiratie voor zijn werk vond "in heilige geschriften en de lessen van de middeleeuwse Joodse wijzen, en ook in de schoonheid van de natuur en de dieren op aarde.”
Agnon schetst zichzelf als vrome Jood, en dat beeld vormt de basis en de kern van zijn identiteit als moderne Joodse schrijver. Hij presenteert zichzelf als de schrijver van zijn volk. Hij verweeft aspecten van zijn eigen levensgeschiedenis met die van het Joodse volk. Zo beweert Agnon dat hij geboren is op 9 Av, de datum waarop Tempel in Jeruzalem tot twee keer toe werd verwoest én waarop, volgens de overlevering, de toekomstige Masjiach zal worden geboren. Op dezelfde manier verbindt hij de twee verwoestende branden in zijn woning - in 1924 in het Duitse Bad Homburg en in 1929 in Jeruzalem - met de verwoesting van de Eerste en de Tweede Tempel, en ontdekt hij dat zijn immigratie naar Israël in 1907 samenviel met Lag baOmer, de dag waarop de Bar Kochba opstand tegen de Romeinen plaatsvond.

En dan de naam Agnon. Dat is een verhaal apart, want dat is niet zijn echte naam. Shmuel Yosef Agnon werd geboren als Shmuel Yosef Czaczkes in de Oost-Galicische plaats Buczacz, lastige woorden om uit te spreken en onhandig voor een aankomend schrijver. Zijn schrijversnaam Agnon is een afleiding van 'Agoenot', de titel van het eerste verhaal van zijn hand dat in Palestina werd uitgegeven. Een ‘agoena’ - het woord betekent ‘geketende vrouw’ - is door het huwelijk voor de Joodse wet aan haar echtgenoot gebonden en echtscheiding is zonder zijn schriftelijke toestemming onmogelijk. Zij zit dus letterlijk gevangen en hoort nergens bij.
Agnon ziet zichzelf in een vergelijkbare positie: hij hoort niet meer bij zijn oude wereld, maar is ook niet thuis in zijn nieuwe. In al het werk van Agnon vind je sporen van het levensverhaal van de schrijver, sommige rechtstreeks, andere moet je zoeken.

In de online lezing De heilige naam uitspreken op dinsdag 25 mei om 20.00 uur laat docent Yaniv Hagbi je zien waar, hoe en waarom Agnon zijn schrijversnaam in zijn werk binnenbrengt.

Meld je aan voor deze boeiende ontdekkingsreis door leven en werk van 'Shai' Agnon, de enige Israëlische schrijver die (in 1966) de Nobelprijs voor literatuur ontving. Dat doe je met een paar muisklikken op De heilige naam uitspreken op onze website. Na ontvangst van je registratie krijg je de inloggegevens voor Zoom per mail toegestuurd.

Nieuwsbrief

Volg ons en blijf op de hoogte! Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief en wij zorgen dat je niks mist.

Bekijk nieuws overzicht

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.