Laatste kans: De utopie van Gordon: een religie van werk
De vierde lezing in de serie New Insights in Zionism - Six thinkers who shaped Israel
Gepubliceerd op: 6 januari 2022
De in Oekraïne geboren Aaron David Gordon (1856-1922) koesterde de droom dat de Joden terug zouden keren naar Palestina om daar als landarbeiders aan de slag te gaan. Gordon ontwikkelde zich tot fervent zionist. In 1904, hij was toen 48 jaar, besloot hij niet langer uit de verte zijn idealen te propageren. Hij emigreerde naar Palestina, waar hij zich vestigde in Petach Tikwa en ging, onder het motto ‘Practice what you preach’, werken in de fruitteelt en wijnbouw.
Gordon ontwikkelde daar een zionistische filosofie waarin de nadruk lag op arbeid en de arbeider. Hij was ervan overtuigd dat Joden, om aan den lijve de diepe verbondenheid met het Palestijnse thuisland te ervaren, zelf de grond moesten gaan bewerken.
Het uitgangspunt in Gordons denken was de overtuiging dat Joden in de diaspora intens leden onder een gevoel van geestelijke verlatenheid. Volgens Gordon werd dat vooral veroorzaakt doordat Joden vervreemd waren geraakt van lichamelijke arbeid in het natuur en op het land.
Gordon zelf werd gedreven door een sterk verlangen om spiritueel te helen en dat wenste hij ook voor de Joden in de galoet (ballingschap). De terugkeer van de Joden naar Palestina zou een ingrijpende persoonlijke en collectieve transformatie met zich meebrengen. Door de verloren gegane relatie met de natuur nieuw leven in te blazen en met het natuurlijke landschap van Palestina in het bijzonder, zouden de Joden herboren worden.
In de lezing De utopie van Gordon: een religie van werk maak je kennis met Gordons ideeënwereld en met zijn kijk op de moderne stedelijke mens vanuit cultuurkritisch oogpunt. Gordons belangrijkste werk Man and Nature is een utopische beschrijving van de toekomstige mens. De gedachten die hij daarin ontvouwt zijn ook vandaag de dag actueel: ze betreffen ecologie, gender, de terugkeer naar en herwaardering van de natuurlijke omgeving en, in zijn geval, de verjonging van het jodendom.
Deze vorm van zionisme is nadrukkelijk niet politiek, en daardoor een echte eye-opener!
De lezing is in het Engels. De volledige tekst van Man and Nature is als pdf te downloaden op de cursuspagina.
