Het gezicht van een kille
Bouwers van de naoorlogse LJG Den Haag
Gepubliceerd op: 26 november 2020
Bouwers van de naoorlogse LJG Den Haag
Tijne Berg-Le Clercq, Sharyn Cooper, Arlette van Ipenburg-Einhorn, Shirah Lachmann, Jessica Numann
Den Haag: LJG Beth Jehoeda Den Haag in samenwerking met Stichting Sja'ar, 2020
Aantal blz.: 223
ISBN: 9789076935362
In Het gezicht van een kille vertellen leden van de Liberaal Joodse Gemeente Den Haag via vaak zeer persoonlijke interviews over de naoorlogse herrijzenis van de kille. Na een zwerftocht door de Hofstad vond de gemeente midden jaren zestig haar eerste eigen thuis aan de Stadhouderslaan. Daarna werd in de jaren zeventig de grote sprong gemaakt naar de twee eeuwen oude Esnoga, van oorsprong de synagoge van de Sefardische gemeenschap aan de Prinsessegracht in het centrum van Den Haag, een financieel waagstuk. Die beslissing viel goed uit en zorgde voor verdere groei van het ledental.
De uitdaging waarvoor de kille nu staat, is om de nieuwe generaties te behouden voor de Haagse LJG, maar ook om een thuis te kunnen bieden aan degenen voor wie aansluiting nu (nog) een stap te ver is.
Het werk van de interviewers en de fraaie foto's van Ido Menco maken dit boek tot een niet te versmaden stuk moderne Joodse geschiedenis. Rabbijn Awraham Soetendorp deelt zijn herinneringen aan mensen die niet meer in leven zijn, vele anderen vertelden hun verhalen en deelden hun foto's. Het is een rijk en ontroerend boek geworden, dat, zo schreef eindredacteur Shirah Lachmann in haar inleiding: "hopelijk veel 'weet je nog'-momenten zal oproepen."
Het boek is uitgegeven door Stichting Sja'ar. Daar is Het gezicht van een kille online te bestellen.
Crescas kreeg toestemming om het voorwoord van rabbijn Awraham Soetendorp over te nemen, waarvoor onze grote dank!
Mensen van het rotsvaste vertrouwen
“Nachamoe, nachamoe mi – Troost, troost, mijn volk, zegt jullie God.” Deze woorden van de profeet Jesjajahoe worden uitgesproken op de sjabbat na Tisja beAv, na de treurdag om de verwoesting van de Tempel. Zo klonken zij ook tijdens de inwijding van de Snoge in Den Haag op dezelfde sjabbat van de troost in het jaar 5484, 1728.
Het is deze bemoediging die de bouwers van de kehilla Beth Jehoeda heeft voortgedreven om weer een Joods centrum op te richten in de verweesde stad.
Nu wij de viering van het driehonderdste jubileum van de Snoge naderen, willen wij de ansjé en nesjé emoena, de mannen en vrouwen van het rotsvaste vertrouwen, in herinnering brengen, die de brug naar de toekomst hebben geslagen.
Zij die ik aantrof toen ik in 1968 door mijn vader als rabbijn werd geïnstalleerd, voorzitters Theo Metz en Robert Levisson, chazzan Chaim Storosum, die met een toegewijde schare tien jaar eerder de Liberaal Joodse gemeente van Den Haag, vóór de oorlog de eerste in ons land, weer hadden opgericht, en zij die tot de dag van vandaag aan ons innerlijke bouwwerk vorm zijn blijven geven.
In deze liefdevolle biografie van een gemeente, met vereende krachten tot stand gekomen, wordt overduidelijk hoe ieder het verschil heeft gemaakt. Dat geldt voor degenen die wij herdenken, zichronam liwracha, hun nagedachtenis is een blijvende zegen. En evenzeer voor degenen die zijn blijven bouwen aan ons hechte innerlijke bouwwerk. En natuurlijk ook voor degenen die ongenoemd zijn. Wij weten dat elk leven op zichzelf een bibliotheek is. En bovenal dat wij alleen samen waarachtig een kehilla zijn.
De pioniersgeest van het begin, van vóór en op de Stadhouderslaan heeft zich gekanaliseerd in een hechte organisatie, maar is gelukkig nooit verdwenen. De vrijwilligers die zich in bestuur en een veelvoud van commissies met elan inzetten, blijven kenmerkend.
Zo ook het paradoxale karakter. Aan de ene kant zijn wij – hoe sterk gegroeid ook – een mediene gemeente. Aan de andere kant zijn wij door onze verbindingen met de Hofstad, als ook door het grote percentage leden dat uit diverse andere landen komt, wellicht de meest internationale kehilla van het land.
Experimenten om van tijd tot tijd Engelstalige diensten te houden mogen dan niet lang stand hebben gehouden, maar wij zijn er wel in geslaagd met vertalingen en een gastvrije opstelling verbinding te leggen.
Het is zo verheugend dat het lernen op elk gebied in de loop der jaren zo is toegenomen. De basis is natuurlijk gelegd in de Joodse les en voortgezet in cursussen, studiecirkels, het lezen van Tora en haftara, geïnitieerd door ondergetekende, rabbijn Ruben Bar-Ephraim en in de diensten onder bezielende leiding van rabbijn Marianne Van Praag.
De gelijkwaardigheid in de diensten van man en vrouw heeft ons innerlijk verrijkt.
Bij mijn afscheid heb ik na veertig jaar uit het diepst van mijn hart kunnen beamen dat de kehilla de vleugels vormt die de rebbe in staat stellen te vliegen. Sommigen zullen zeggen dat ik het vliegen weleens te letterlijk heb genomen. De Sturm und Drang van de beginjaren, om tikoen olam na te streven, heeft mij nooit verlaten.
Uiteindelijk gaat het om het meest wezenlijke, niet in woorden te vatten en altijd voelbare, de nesjomme. In dit tedere boek raken de verhalen deze nesjomme, die ons nooit in de kou laat staan.
De uitbundige simches van chatan en kalla, van bar en bat mitswa, het met elkaar delen van verdriet. Het meetrillen met de emotie van het Misjebérach, uitgesproken na het oproepen, die elke keer de individu zo intens verbindt met de gemeenschap.
Het is met nesjomme dat wij reiken naar de toekomst. En dat zicht wordt niet verduisterd door de noodzaak van meer veiligheid. Onze onvolprezen eigen veiligheidsdienst en de trouwe marechaussee geven uitdrukking aan het besef dat we voor elkaar te allen tijde verantwoordelijkheid dragen. Onze bede is dat vrede en harmonie spoedig dat waken onnodig zullen maken.
In dezelfde troostprofetie van Jesjajahoe klinken de woorden: “Een stem roept, baan voor de Eeuwige een weg door de woestijn.”
Chazak chazak wenitchazeek.
Laten wij op die weg kracht aan elkaar blijven ontlenen. Sjalom,
Awraham Soetendorp,
emeritus rabbijn
