Nooit meer Auschwitz

Gastcolumnist

vrijdag 31 januari 2014

Sjlomo Krant (1966) groeide op in Amsterdam en was actief lid van Haboniem Dror, de socialistisch-zionistische jeugdbeweging voor Joods Nederland. Na enkele jaren in Israël gewoond te hebben, kwam hij terug naar Nederland. Hij is tegenwoordig actief lid van de Liberaal Joodse Gemeente Den Haag en werkt bij een groot Amerikaans telecombedrijf.

Afgelopen november had ik de ‘kawod’, de eer, af te reizen naar de kampen Majdanek, Sobibor en Auschwitz. Naast een geschiedkundige interessante reis, was het vooral een persoonlijke herdenking van de meer dan 700 familieleden die in die laatste twee kampen zijn vermoord. Het was ook een confrontatie met mijn eigen leven van na de oorlog. De grootouders die zijn teruggekomen, zijn teruggekomen in een omgeving waar de straten, de omgeving en de huizen nog hetzelfde waren, maar waar de mensen om hen heen waren verdwenen.

Mijn ouders groeiden op in een vreemde sociale wereld, de wereld waar zij in hadden moeten opgroeien was er niet meer. Hun grootouders, hun ooms en tantes, neven en nichten, de scholen, synagogen en de verenigingen, alles was weg. De geborgenheid, de zekerheid en de vanzelfsprekendheid was verdwenen. In die onzekerheid, in die wereld van verdriet ben ik geboren.

Op deze reis heb ik veel geleerd. Enkele van die lessen wil ik met jullie, hier op deze plek, en op deze bijzondere dag, delen.

Het eerste wat ik mij realiseerde toen ik in Auschwitz-Birkenau op enkele tientallen meters stond van de ruïnes van ovens 2 & 3, was dat de Holocaust niet iets uit het verleden is. De Holocaust was niet alleen gericht tegen mijn vele familieleden die daar vernietigd zijn, zoals mijn achterneef Salomon van Dam, net twee jaar jong toen zijn leven stopte, of mijn grootvader Simon Krant, slechts 32, waar ik alleen een foto van over heb. Neen, de nazi’s hebben mijn gemeenschap vernietigd en hadden ook mij niet gegund te leven, gelukkig te zijn en mijn familie te herdenken. De Holocaust was niet gericht tegen individuen, maar tegen groepen, waaronder de groep waar ik bij hoor. Ik was altijd bezig met het herdenken van hen die vermoord zijn, maar de Holocaust is iets persoonlijks, ook tegen mij gericht. De Holocaust is geen verleden tijd.

De tweede belangrijke les is een direct gevolg van de eerste. Daar, in die ongelofelijk grote vernietigingsfabrieken, realiseerde ik mij dat ook de nazi’s mensen waren van vlees en bloed. Hoe ook die mensen als onschuldige baby’s zijn geboren, maar ergens mee hebben gekregen dat ‘anderen’ zoals politieke tegenstanders, homoseksuelen, Roma, Sinti en Joden geen mensen zouden zijn. Het was een proces. Een proces van het ontmenselijken van groepen. Een proces van het meten met twee maten.

Wat kan ik met dit inzicht? Wat kunnen wij, hier verzameld bij dit monument, met deze kennis?

Dames en heren, jongens en meisjes, ik heb mijzelf beloofd goed op te letten op mijn gedachten over anderen. Mijzelf te behoeden voor discriminerende gedachten en handelingen, hoe klein dan ook. Laten wij allen blijven nadenken over onze eigen acties. Laten we blijven meten met één maat, de menselijke. Ik roep iedereen op na te denken over zijn of haar acties, na te denken of er, wellicht onbewust, toch onjuiste redenen zijn om bijvoorbeeld te zwijgen als je onrecht ziet, of een sportclub die één speler thuis laat, omdat de tegenstander hem niet wil ontvangen vanwege zijn nationaliteit of religie.

Waar liggen onze prioriteiten? Bij het spel, bij geld? Of bij onze belangrijkste menselijke waarden?

Het is dus heel bijzonder dat ik hier nu sta, op deze plaats, in het bijzijn van mijn ouders, mijn dochter en mijn vrouw. Het is heel bijzonder dat ik jullie mag vertellen dat ik een gelukkig mens ben. Het is vanwege die bijzonderheid, dat ik jullie allen oproep alert te blijven, en ‘Nooit meer Auschwitz’ geen loze leus te laten zijn.

7 + 2 = ?
Beste Sjlomo, Voor het eerst was ik helaas persoonlijk niet bij de herdenking. Dank je wel voor de indrukwekkende Derasja die je gehouden hebt. Ik ben het volledig met je eens. Al jaren ga ik regelmatig voor kamp Westerbork naar scholen om over mijn onderduiktijd te vertellen. Ik begin dan altijd met het woord \\\" \\\"RESPECT\\\" Jouw woorden komen overeen wat ik de jongelui probeer duidelijk te maken. Dat het bijzonder is dat ik hen een stukje van mijn levensverhaal te mag vertellen, dat het bijzonder is dat ik moeder en oma mocht worden. Kortom, wat discriminatie en racisme inhoudt. Dat elk mens recht heeft op een plekje in deze wereld, welke religie, afkomst e.d. dan ook. Ach, je weet wat ik hen wil duidelijk maken, je hebt het immers zelf in het Wertheimpark zo geweldig verwoord! Ik wens je nog vele jaren in gezondheid en Sjalom, samen met al je dierbaren. Nogmaals dank je wel voor je mooie en ontroerende Derasja. Hartelijke groet en Sjabbat Sjalom, Channa Walvisch
Een prachtige, ontroerende tekst, die iedereen zou moeten kunnen lezen. Verdraagzaamheid als levensmotto.... DRINGEND te verspreiden!
Channa, Dank voor je mooie, ontroerende reactie. Het is mij deze week heel duidelijk geworden dat mijn verhaal, het verhaal van velen is. Mooier nog, dat vele de zelfde lessen trekken uit ons verleden. Dank aan jou dat je jouw verhaal op scholen verteld. Shabbat Shalom . Sjlomo
Ook ik ben geroerd door de mooie speech van mijn neef.
Beste Sjlomo, Een belangrijk verhaal. Ik zou het graag voor publicatie willen gebruiken. Wil je contact met me opnemen? Via de genoemde email? Hartelijke groet van iemand, die in plaats van ron manheim eigenlijk aron menachem geheten had willen hebben en in 1943 in amsterdam is geboren.

Columns 2023

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Columns 2014

Columns 2013

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.